WYKŁADY.docx

TEMAT 1: Socjologia jako dyscyplina naukowa

TEZY:

1.       Rozwój myśli socjologicznej

2.       Przedmiot badań socjologii

3.       Społeczne funkcje socjologii

4.       Miejsce socjologii wśród innych nauk

SOCJOLOGIA JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA? – BURZA MÓZGÓW

·         Nauka o społeczeństwie

·         Relacje między jednostkami

·         Wywieranie wpływu na jednostki przez zewnętrzne czynniki

·         Zmiany społeczne

GENEZA SOCJOLOGII

·         Powstaje w XIX w.

·         Wcześniej staniałą ale nie było dziedziną nauki

·         Nauka ‘NOWA NA STARY TEMAT”

·         E. Durkheim – ważna postać – definiuje socjologie

SOCJOLOGIA DO XIX W.

·         Nie byłą wypracowana jako nauka

·         Do XVII dociekania socjologiczne stanowiły część filozofii

·         Starożytni filozofowie przekazali nam wczesne pojęcia na temat organizacji ówczesnego życia społecznego – Arystoteles, Pitagoras

·         Myśl arabska potraktowała społeczeństwo jako odrębny przedmiot studium

·         XVII/XVIII wieku zrozumiano, że filozofia przestała wystarczać – potrzeba określenia nowej nauki

NAZWA „SOCJOLOGIA”

·         Została wprowadzona w 1838r przez fr. Filozofa Augusta Comte’a

·         Socjologia = socius + logos

·         Łac. Socius (zbiorowość, społeczeństwo, towarzysz, partner)

·         Gr. Logos (mądrość, wiedza, słowo, opinia, mowa)

GENEZA SOCJOLOGII

·         Wiek XIXw – narodziny socjologii jako nauka

·         Działa Augusta Comte’a we Francji dały początek socjologii jako odrębnej nauce

·         Początkowo posługiwał się terminem „fizyka społeczne” wynalezionym przez C.H. Saint-Simone

·         Jako pierwszy posłużył się słowem „la sociologe” dla określenia „królowej nauki”

·         Teoria „prawa trzech stadiów” – społeczeńtwso w naturalnej ewolucji
* stadium teologiczne – pojawienie się człowieka – wszystko co się dzieje to wyraz od Boga

* Stadium metafizyczne – zjawiska kt. zachodzą postrzegamy w kategoriach wyrazu woli Boga

* Stadium naukowe – faza w kt. poznajemy społeczeństwo przy użyciu technik naukowych

·         Nauka pozytywna – przekonanie, iż w przypadku socjologii powinno się zajmować tym co namacalne (obserwacja, porównanie, eksperyment)

A.COMTE

·         Skupiał się na 2 wariantach współżycia społecznego
* na stabilizacji
*na porządku społecznym

·         Wyróżnił 2 zakresy badawcze socjologii
* dynamikę społeczną  - bada zmiany w społeczeństwie i ich przyczynę
* statystykę społeczną – charakteryzuje społeczeństwo, bada je i opisuje

ROZWÓJ MYŚLI SOCJOLOGICZNEJ

·         Herbert Spencer - organicyzm; ewolucyjna teoria społeczeństwa

·         Karol Marks – materialistyczna koncepcja dziejów

·         Emile Durkheim – „fakty społeczne”; funkcjonalizm

·         Max Weber – działania społeczne; autor typu idealnego

·         George Simmel – społeczeństwo to pajęczyna; socjologia formalna

HERBERT SPENCER

·         Kontynuuje myśl Com’tego

·         Przedstawiciel organicyzmu (zakłada się, ze państwo/społeczeństwo = żywy organizm)

·         Elementy organizmu są wyjątkowe, współgrają ze sobą, mają wpływ na całość organizmu

·         Badanie jak elementy wpływają na funkcjonowanie całego społeczeństwa

·         Przetrwanie to najlepsze przystosowanie NIEPRZYSTOSOWANI MUSZĄ ZNIKNĄĆ - darwinizm

·         Socjologia – fundamentalne struktury społeczne

·         Społeczność wojująca i przemysłowa

KAROL MARKS

·         Prawa dot. Życia społecznego można odnaleźć w strukturze ekonomicznej społeczeństwa

·         2 klasy ludzi: ludzi którzy mają i nie mają środków do życia (robotnicy i kapitaliści – są od siebie nawzajem uzależnieni)

·         Występują konflikty między klasami – kryzysy np. społeczne

EMILE DURKHEIM

·         Uważa, że socjologia powinna zajmować się faktami społecznym – czynniki które oddziałują na jednostkę np. prawo, gospodarka, religia

·         Funkcjonalizm – to co scala społeczeństwo, więzi, spoiwa

·         Podkreśla znaczenie różnych elementów życia społecznego np. wartości, przekonania

·         Podobieństwa tworzą społeczeństwo

·         Solidarność mechaniczna – społeczeństwo w którym każdy wykonuje swoją rolę, istnieje pewne podobieństwa np. wartości,

·         Solidarność organiczna – wraz z rozwojem różnicowaniem społeczeństwa, każdy z nas się w czymś specjalizuje / zależności

·         Typy społeczeństw –„ solidarność mechaniczna” i „solidarność organiczna”

MAX WEBER

·         Bada działania społeczne – wartości, przekonania, zamiary, postawy które kierują zachowaniami ludzkimi,

·         Zrozumienie zachowań ludzkich

·         Socjologia wolna od wartościowania - eliminacja uprzedzeń, założeń

·         Tworca typów idealnych – tzn konstrukcja pamięciowa pewnego zjawiska, ukazane najistotniejsze elementy (czysta postać danego zjawiska)

GEORGE SIMMEL

·         Społeczeństwo to nie organizm to skomplikowana pajęczyna relacji

·         Jednostki są w interakcji, relacjach

·         Forma relacji – główny przedmiot zainteresowania

·         Odkrywa elementy wspólne struktur – socjologia formalna

·         Obcy – to jednostka, osoba, która częściowo angażuje się w życie społeczne, jest jego członkiem, ale nie potrafi się integrować z grupą, odizolowana osoba,

SOCJOLOGIA - DEFINICJA

Socjologia - nauka o społeczeństwie i procesach które w nim zachodzą. Zajmuje się badanie stosunków społecznych, określa prawidłowości powstawania i przekształcania się różnych form życia zbiorowego, analizuje zjawiska i procesy zachodzące w tych zbiorowościach.
CEL określenie wzorów zachowań (uogólnienie i wyciąganie wniosków), nie jest to martwa nauka

PRZEDMIOT BADAŃ SOCJOLOGII? - SPOŁECZEŃSTWO

·         Jest grupą ludzi

·         Jest największą grupą do jakiej może należeć jednostka – np. państwo, szczep, formy feudalne

·         Społeczność może być określana jako sieć lub system społecznych relacji zachodzących między jednostkami

àIstnieją czynności zakazane – tabu

àKultura wyznacza ramy zachowań w społeczeństwie

àDziedziczenie wartości

PRZEDMIOT BADAŃ SOCJOLOGII

·         Zjawiska i procesy tworzenia się różnych form zbiorowego życia ludzi

·         Struktury różnych form zbiorowości ludzkich

·         Zjawiska i procesy zachodzące w tych zbiorowościach, wynikające ze wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie

·         Siły skupiające i rozbijające te zbiorowości

·         Zmiany przekształcenia zachodzące w formach zbiorowego życia ludzi

Socjologia bada:

·         Zbiorowości

·         Instytucje np. rodzina

·         Procesy np. socjalizacja

·         Stosunki społeczne

·         Zjawiska kulturowe

FUNKCJE SOCJOLOGII:

1.       Diagnostyka społeczna (dlaczego tak jest?)

2.       Funkcja apologetyczna – dąży się do udomowienia/obrony stwierdzeń które już istnieją

3.       Funkcja demaskatorska – ujawnienie cech, które są z pozoru niezauważalne, ukazanie pewnych rzeczywistych motywacji, które są celowo lub nieświadomie ukrywane

4.       Funkcja teoretyczna  (jak jest naprawdę?) – polega na przygotowaniu modelu teoretycznego, stworzenie pewnych stwierdzeń charakteryzujących sytuacje

5.       Funkcja socjotechniczna (co robić, aby zmienić społeczeństwo?) –zespół pewnych zaleceń,

SOCJOLOGIA A INNE NAUKI

·         Socjologia a historia – np. dlaczego dochodzi do wojen? (socjologia), a historia zajmuje się konkretnymi wydarzeniami

·         Socjologia a ekonomia – ekonomia węższy dział

·         Socjologia a psychologia – psychologa koncentruje się na jednostkach, a socjologa na zbiorowościach, relacjami między jednostkami a nie nimi samymi w sobie

·         Socjologia a antropologia – antropologia – tylko człowiek prymitywny

SOCJOLOGIA JAKO NAUKA

·         Nauka społeczna, a nie naturalna (fizyczna)

·         Nauka badająca faktyczny stan rzeczy, a nie jak powinno być

·         Nauka dla nauki, a nie nauka stosowana

·         Bazuje na indukcji i uogólnieniach – w odróżnieniu od nauk dedukcyjnych (wnioskowanie)

PO CO SOCJOLOGIA?

·         Socjologia jako zawód – zatrudnienie dla wielu ludzi

·         Socjologia jako wiedza i zrozumienie – poprzez zrozumienie procesów rozumiemy siebie

·         Socjologia pomocą w rozwiązywaniu społecznych problemów, zrozumieniu ich, a nie rozwiązaniu

WARUNKI DO PRZETRWANIA SPOŁECZEŃSTWA:

·         Porządek społeczny

·         Społeczeństwo musi zaspokajać podstawowe potrzeby swoich członków

·         Społeczeństwo musi być w stanie wypełnić luki spowodowane przez śmierć członków

·         Musi przygotować dzieci do pełnienia funkcji w społeczeństwie oraz przekazać im walory, tradycje panujące w tym społeczeństwie

·         Społeczeństwo powinno posiadać system obrzędowy (rytualny) dla sporadycznego reformowania systemu wartości  np. rodzina

TEMAT 2: Życie społeczne i jego formy

JEDNOSTKA A SPOŁECZEŃSTWO

Życie społeczne – to ogół zjawisk wynikających ze wzajemnego oddziaływania jednostek i zbiorowości...