Historia Bez Cenzury 2017.09.pdf

(15502 KB) Pobierz
www.historiabezcenzury.pl
ISSN 2450-7849 Nr indeksu 411 043
09
9 772450 784915
cena 8,99 zł (w tym 8% VAT)
Nr 9 (17) WRZESIEŃ 2017
www.historiabezcenzury.pl
NEXTO : OrderID: 2501089 : Piotr Adamski : piotr-adamski@gazeta.pl
1
NEXTO : OrderID: 2501089 : Piotr Adamski : piotr-adamski@gazeta.pl
OD REDAKTORA
WOJNY OPIEKUŃCZE
 żadnym innym miesiącu,
poza wrześniem, nie mó-
wi się tak wiele o wojnie.
Oczywiście jest to związane z kolejną
rocznicą wybuchu II wojny światowej
(my także piszemy na ten temat m.in.
w  okładkowym tekście „Świat bez
Polski”). Jednak mało kto zajmuje się
szczegółową analizą powodów, z któ-
rych wybuchły obie wojny światowe.
Tym bardziej warto zwrócić uwagę na
pracę Alberto Alesina, Bryony Reich
i Alessandro Riboni „Nation-Building,
Nationalism and Wars” (Budowanie
narodów, nacjonalizm i wojny).
Autorzy zauważają, że w XVIII w.
doszło do kluczowej zmiany w sposobie
prowadzenie wojen przez państwa. Do
tego momentu wojny toczono niewielkimi
armiami najemników, których opłaca-
no z łupów. Aż do XVIII w. panowało
powszechne przekonanie, że wojny to
jest sprawa władców, która nie dotyczy
zwykłych obywateli. W XV w. we Wło-
szech plądrowano tylko te miasta, które
się broniły, a nietykalność można było
uzyskać płacąc okup, co zwykle robiono.
Stopniowo od lat 1560–1660 rozpoczęła
się ewolucja militarna, która zakończy-
ła się w XIX w. wraz z wprowadzeniem
W
do armii szeregu nowych technologii,
w szczególności masowej produkcji broni.
W efekcie, jak to ujął w pruski generał Carl
von Clausewitz, wojna stała się „interesem
narodów”. Dobrze widać tę zmianę patrząc
na ilość francuskich żołnierzy, których
wystawiano do kolejnych konfliktów. I tak
w 1498 r. było ich 65 tys., w 1635 r. – 155 tys.,
w 1691 r. – 440 tys., a w 1812 r. już 700 tys.
W czasie I wojny światowej walczyło już
osiem milionów francuskich żołnierzy.
Powstaje jednak pytanie: dlaczego
narody godziły się na taką ofiarę z ludzi?
Autorzy pracy twierdzą, że politycy, by
skłonić obywateli do popierania wojen i po-
wszechnego poboru, zaczęli ofiarowywać
ludziom różnego rodzaju dobra publiczne,
czyli usługi świadczone przez państwo.
zebrać, by je sfinansować i więcej dóbr pu-
blicznych podarować obywatelom, by byli
skłonni brać udział w walkach (oczywiście
pobór do wojska był obowiązkowy, ale nie
da się prowadzić wojen tylko żołnierzami,
których siłą trzyma się w armii).
Aż do XVIII w. panowało powszechne
przekonanie, że wojny to jest sprawa władców,
która nie dotyczy zwykłych obywateli.
Równolegle rozpoczęto intensywnie pro-
mować tożsamość narodową i patriotyzm
(głównie za pośrednictwem powszech-
nych, obowiązkowych szkół, które w tym
czasie wprowadzono). Im większe były
armie, tym więcej podatków trzeba było
I tak na przykład, jak podaje Philip T.
Hoffman w książce „Why Did Europe
Conquer the World?” (Dlaczego to Eu-
ropa podbiła świat?), jeszcze w 1578 r. we
Francji ściągano, w przeliczeniu na oby-
watela, 16,65 g srebra podatków, w Anglii
było to 10,47 g, a w Chinach tylko 3,56
g. W 1776 r. centralne podatki na głowę
wynosiły w Chinach 7,03 g srebra, we
Francji już 61,11 g, a w Anglii 180,06 g.
Zresztą dodatkową motywacją do wal-
ki był podsycany przez władze strach
przed tym, że w przypadku przegranej
wojny przywileje zostaną odebrane. Aby
starczyło na to wszystko, rządzące elity
musiały ograniczyć środki, które pobie-
rały na własne potrzeby. Dlatego na-
ukowcy są zdania, że to wojny stworzyły
nowoczesne państwo opiekuńcze takie,
jakie je dzisiaj znamy. Tak więc nasza
współczesna cywilizacja jest w pewnym
sensie „dzieckiem wojen”.
ALEKSANDER PIŃSKI
Redaktor naczelny:
Aleksander Piński
Zastępca red. nacz.:
Tomasz Pichór
Redaguje zespół:
Jan Piński, Andrzej Nowicki, Anna Koc, Jakub Mikołajczuk,
Jakub Wozinski, Katarzyna Janiszewska,
Kordian Kuczma, Lech Mażewski,
Leszek Nowak, Leszek Pietrzak, Marcin Hałaś
Felietoniści:
Grzegorz Braun
Korekta i redakcja:
Maria Pińska
Skład:
IZI Studio
Wydawca:
Instytut Zarządzania Informacją, ul. Grażyny 13/7, 02-548 Warszawa
ISSN 2450-7849 Nr indeksu: 411 043
www.historiabezcenzury.pl | e-mail: redakcja@bezc.pl
Projekt okładki:
MOON
Redakcja zastrzega sobie prawo do redagowania i skracania tekstów.
Copyright © Instytut Zarządzania Informacją. Wszystkie prawa zastrzeżone
(włącznie z tłumaczeniem na języki obce).
Przedruk tylko za zgodą wydawcy.
Druk: LSC Communica on Europe
www.historiabezcenzury.pl
NEXTO : OrderID: 2501089 : Piotr Adamski : piotr-adamski@gazeta.pl
3
spis treści
18
Porządni mordercy
Z całej Europy i z ich kraju do obozów
koncentracyjnych deportowano Żydów.
Niemcy nie mogli się zatem zasłaniać
niewiedzą. Dlaczego z takim zapałem
zabijali cywilną ludność państw okupo-
wanych?
Andrzej Nowicki
24
Czy liberałowie lubili
demokrację?
Liberałowie obawiali się oddania prawa
głosu szerokim masom sądząc, że zniszczą
one liberalne swobody. Ich zdaniem, spo-
łeczeństwo, które najwyżej ceni równość,
nie zawsze będzie szanować wolność.
Leszek Nowak
30
Rupieciarz
świata
Kiedy Henry Wellcome zmarł, kuratorzy
zaczęli zbywać jego kolekcję. Nie robili
tego jednak „skrzynia po skrzyni”, tylko
hurtowo sprzedawali po sto skrzyń razem
z zawartością.
Aleksander Piński
OD REDAKTORA
WOJNY OPIEKUŃCZE............................. 3
Aleksander Piński
POLSKA I
ŚWIAT
PORZĄDNI MORDERCY ....................... 18
Andrzej Nowicki
DIDASKALIA
SZWAGIER STANISŁAWA
AUGUSTA .................................................. 40
Tomasz Pichór
ROZMAITOŚCI
CZY LIBERAŁOWIE LUBILI .................. 24
PERYSKOP ................................................. 6
PAŁKĄ HISTORII W
ŁEB
......................... 8
DEMOKRACJĘ?
Leszek Nowak
EUROPEJCZYK Z UKRAINY ................. 44
Igor
Śmiałowski
TAJNA HISTORIA GOSPODARKI
OBIEKTYW NA HISTORIĘ
RUPIECIARZ
ŚWIATA
............................. 30
SKĄD SIĘ WZIĘŁO RADIO?.................... 9
Aleksander Piński
JAK WARSZAWIAK
WYZWOLIŁ KUBĘ .................................. 48
Piotr Korczyński
TEMAT NUMERU
WARSZAWA EUROPEJSKĄ STOLICĄ
ŚWIAT
BEZ POLSKI ............................... 12
Jan Piński
CZARNEGO RYNKU ............................... 36
Joanna Mruk
nr 9 (17) wrzesień 2017
POLITYCZNE MORDY
MIĘDZYWOJNIA..................................... 53
Mateusz Milan
4
NEXTO : OrderID: 2501089 : Piotr Adamski : piotr-adamski@gazeta.pl
spis treści
53
Polityczne
mordy międzywojnia
W II RP nie przebierano w środkach –
niewygodni politycy albo dostawali kulkę
w łeb, albo ginęli w niewyjaśnionych
okolicznościach. Zabijali zarówno nie-
zrównoważeni fanatycy, jak i wyszkoleni
zbrodniarze. Niektóre morderstwa do
dziś pozostają niewyjaśnione.
Mateusz Milan
61
Jak obce wywiady
szpiegowały II Rzeczpospolitą
Na politykę II Rzeczypospolitej ogrom-
ny wpływ miały obce wywiady, które
systematycznie penetrowały jej struk-
tury państwowe, lokując w nich swoich
agentów. Trudno byłoby znaleźć okręg
wojskowy, czy szczebel dowódczy pol-
skiej armii, gdzie nie byłoby ulokowa-
nych agentów sowieckiego wywiadu.
Leszek Pietrzak
78
To idzie młodość
W dekadzie genseka Leonida Breżniewa
do ZSRR dotarły hasła ruchu hippisow-
skiego. Wtedy skończyło się dotychcza-
sowe „delikatne” podejście do subkultur,
bowiem hippisów uznano za bardzo nie-
bezpieczną dywersję ideologiczną.
Andrzej Nowicki
JAK OBCE WYWIADY SZPIEGOWAŁY
II RZECZPOSPOLITĄ .............................. 61
Leszek Pietrzak
RECENZJE
SALONIKI MIASTO DUCHÓW ............ 82
Tomasz Pichór
WIKINGOWIE NA POKŁAD................. 84
Aleksander Piński
AFORYZMY & ANEGDOTY
O REDUTACH........................................... 90
Tomasz Pichór
MIT WESTERPLATTE ............................. 66
Jan Piński, Rafał Przedmojski
Z BUTA
HAŃBA 25 LECIA.................................... 90
JAKAMI DO PARYŻA ............................. 68
Piotr Korczyński
PRZEŻYĆ W DZUNGLI .......................... 84
Aleksander Piński
Jan Piński
REMANENTY HISTORYCZNE
ŚREDNIOWIECZE
JESZCZE LEPSZE ..................................... 85
Aleksander Piński
PINOKIO I PRZYJACIELE ...................... 94
Grzegorz Braun
INDOCHIŃSKIE
PRZYPADKI FRANCJI ............................ 72
Andrzej Nowicki
HISTORYCZNA SZAFA
BRYLANT ZNACZY
KOLEKCJA CZY INWESTYCJA
SERWICE REWOLWER .......................... 98
Krzysztof Galimski
TO IDZIE MŁODOŚĆ .............................. 78
Andrzej Nowicki
CZYSTOŚĆ UCZUCIA ............................. 86
Katarzyna Janiszewska
www.historiabezcenzury.pl
5
NEXTO : OrderID: 2501089 : Piotr Adamski : piotr-adamski@gazeta.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin