MPH NS VI. Annales Poloniae Maioris. 1962.pdf

(9649 KB) Pobierz
MONUMENTA
POLONIÄE
HISTORICA
SERIES NOVA
TOM US VI
ANNALES
POL ONI AE M A I O R I S
recensitit ei annoiavil
Brigitta Kürbis
adiuvantibus
Geranio Labuda, Georgio Lucinski et Richardo W alczak
P A IN S T W O W E
W Y D A W N IC T W O N A U K O W E
HORIZON
A
«
'/ ? ( , ?
POMNIKI
DZ EJ O WE
POLSKI
SERIA II
TOM VI
ROCZNIKI
WIELKOPOLSKIE
%vydala
Hrygida Kürbis
przy wspóludzialc
(; erarda Labudy, Jerzego Lucinskiego i Kyszarda W atczaka
W A R S Z A W A 196 2
'
■
IN ST Y T U T H ISTORII
POLSKIEJ A K A D E M I1 N A U K
Obwolut«?, okladk«? i sirony tytuiow e projektow af
A N D R Z E J R U D Z ltfS K l
.1
\
r|D
/ i l o Ht o
! J f y f .D jp
I
Copyright
by P aóstw ow e W ydaw nictw o N a u k o w c
W arszawa 1962
P rin te d in P o la n d
A
vC
\
j
W S Τ ξ P
SP U S C IZ N A R O C Z N IK A R SK A W IELKOPOLSKI
Zespól zachowanych na terenie Wielkopolski roczników obejmuje nast^pujijce teksty:
1. Roczniki zachowane w zbiorze Chronica longa seu magna Polonorum seu Lechi-
tarum, powstalym koto 1395 r.:
a. tzw. Rocznik wielkopolski, lata 730— 1191
b. Rocznik kapituly gnieznienskiej (zwany dotaci Rocznikiem kapituly poznaii-
skiej II), lata 1192— 1247
c. Rocznik kapituly poznanskiej (dotaci Rocznik kapituly poznanskiej I), lata
965— 1309
d. Spominki gnicznietiskie (tzw. Spominki gnieznieiiskie cz. 3 i tzw. Spominki
mieszanc), lata 1314— 1347, 1333— 1395, promiscue
e. Kalendarz i Spominki wloclawskie, lata 1323— 1366, 1268, 1296, promiscue
f. tzw. Rocznik krótki, lata 965— 1283
g. tzw. Kroniczka krakowska, lata 1202— 1377
2. Roczniki wielkopolskie zachowane osobno:
a. Rocznik lubinski, lata 1143— 1275
b. Spominki poznanskie, lata 1274, 1278, 1257, 1265
c. Rocznik poznanski I, starszy, lata 929— 1341
d. Rocznik poznariski II, mlodszy, lata 1241— 1501, 1464
3. Roczniki zaginione:
a.
przypuszczalny Rocznik kaliski, zachowany w franciszkanskich Rocznikach
malopolskich.
Sposród roczników pierwszej grupy, przekazanych przez tzw. Wielk;j, Kronik?, nie
wejdq do niniejszej edycji: tzw. Rocznik krótki, b?dqcy prostym wyciijgiem z Rocznika
kapitulnego krakowskiego (f), tzw. Kroniczka krakowska (g) pisana w oparciu o dawniej-
sze noty krakowskie dia Kazimierza Wielkiego oraz tzw. Rocznik wielkopolski (a), co
do którego nie jestesmy jeszcze pewni, czy nie miai on dac poczqtku dzielnicowej anna-
listyce wielkopolskiej za Mieszka Starego, ale który jest analogicznie jak Rocznik krótki
prostym ekscerptem Rocznika kapituly krakowskiej (prawdopodobnie jego dawnej, za-
ginionej redakcji)1.
Pierwszy Rocznik poznanski byl równiez wyci<}giem z Rocznika kapituly krakowskiej,
sporz^dzonym dopiero kolo 1341 r. i w Poznaniu kontynuowanym, na co wskazujii lo-
kalne wiadomosci dol^czone do tego ekscerptu. Drugi Rocznik poznanski jest ostatili^
najpózniejszci odrosl^ annalistyczn^ w Wielkopolsce o zabarwieniu wyraznie lokalnym.
* B. K ii r b i s ó w n a , D ziejopisarstw o wielkopolskie XIII i X IV wieku, Warszawa 1959 (cyt. dalej:
Dziejopisarstwo), s. 10 n., 24 n.
VT
ROCZNIKt WIELKOPOLSKIE
Oba te roczniki mieszcza si? razem z rocznikami kapituly poznanskiej z poprzedniej
grupy w Srodowisku katedralnym Poznania. To samo dotyczy Spominków poznaiiskich.
Nie pozbawiony zwi^zku z tq. katedrq jest, jak to jeszcze zobaczymy, jedyny rocznik
klasztorny, jaki uchowal si? w spusciznie wielkopolskiej, a mianowicie Rocznik lubinski.
Ta wcale pokazna spuscizna roczników wielkopolskich zostala m ocno przerzedzona
z?bem czasu, który juz w sredniowieczu poczynil nieodwracalne spustoszenia. G rupa
najstarszych zapisek rocznikarskich, notowanych w Wielkopolsce za M ieszka I i Bole-
slawa Chrobrego, tak si? zrosla z tradycjq. paristwow^, kontynuow an^ pozniej w K rako-
wie, ze nie sposób traktowac jq l^cznie z dzielnicowq. historiografuj Wielkopolski. Nie
jest tez celem publikacji edytorskiej wypracowanie rekonstrukcji zaginionych pomników.
Jezeli mimo to wydanie niniejsze uwzgl?dni problem zaginionego Rocznika kaliskiego,
to tlumaczy si? to szczególn^ sytuacj^ przekazów wielkopolskich w okresie dzielnicowym.
W latach siedemdziesi^tych X III w. ulegla przerwie na blisko cwierc wieku annalistyka
katedralna i luki tej nie zapelnia zadne inne zródto narracyjne wielkopolskie. Jedynie
grupa franciszkanskich Roczników malopolskich przekazala szczqtkowy w^tek dzielni-
cowy Wielkopolski, niechybnie wywodz^cy si? z nie znanego nam dzis lokalnego rocznika
podjetego prawdopodobnie w Kaliszu. Wiadomosci te zamieszczamy wi?c w niniejszym
wydaniu jedynie po to, aby zwrócic uwag? badacza, ze roczniki wielkopolskie ulegaly
tez rozproszeniu, przejmowane do innych dzielnic, i ze nie wszystko, co przekazala tra-
dycja malopolska o dziejach Wielkopolski, musi bye uwazane za przekaz oddalony i wtór-
ny. Wydanie niniejsze, traktujqc spuscizn? annalistyki wielkopolskiej jako pewn;| ealose
historiograficzn^, ma przeto na celu nie tylko udost?pnienie tekstów zgodnie z dzisiejszym
stanem krytyki i dyskusji nad nimi. Chce ono równiez stanowió postulai metodyczny dia
dalszych dociekaii zródlowych i pelniejszego odtworzenia procesów dziejowych.
R £K O P ISY W IELKIEJ K R O N IK I
1.
R?kopis o t t o b o n ia n s k i (O) znajduje si? w Bibliotece W atykanskiej pod sygna-
tunj Ottob. lat. 2068. Jest to nieduzy kodeks papierowy o 213 kartach zapisanych rozmai-
tym pismem XV w., kaligraficznym i czystym. Znaki wodne sq. rózne. Oprawny w bialq.
skór? z herbami papieza Leona X III i Jana B. Pitry (1869— 1889). N a grzbiecie naklejona
sygnatura na czerwonej skórce ze zloconym napisem:
Ott. 2068.
K artk a z takimze napisem
w górze okladki i na jej wewn?trznej stronie. Wymiary 21,5x29,7 cm.
Pierwszq kart? stanowi dawna okladka. N a niej r?k*t XVII i X V III w. sygnatury:
286
przekreslona,
IX I, 3
przekreslona,
S. 6. 42
przekreslona,
S. VI. Cod. 40
przekreslona,
a ponizej wpis z konca XVIII lub poczqtku XIX w.
In novo indice Mss. codicum Otto-
bonianorum 2068,
któremu istotnie odpowiada katalog z tego czasu. N a praw o naklejony
skrawek pergaminu, zdaje si? z grzbietu dawnej okladki, na którym widnieje r?kq. XVII w.
spis rzeczy:
286
przekreslone
JustinusjOratio dominorum Polonorum ad Bohemos
/
Oratio
Ungarorum in susceptione Wladislai in Regem Ungarie I Epistola Augustini ducis Venetio-
rum ad R. Wladislaum
/
Historia Polonica Vincentii Episcopi Cracoviensis et aliorum
/
2068
(wspólczesnie)2.
Dalsze oznaczenia kodeksu znajdujq. si?
11
a pierwszej stronie tekstu okreslonej przez
dawnego paginatora jako
2.
W prawym rogu górnego marginesu r?ka XVII w. zaznaczyla:
Numero 239 N. Pet.
Sygnatura tej samej r?ki powtarza si? u dolu w nieco zmienionej
2
Szczegóty powyzsze, mozliwe do uzyskania jedynie przez autopsj?, biorij z nie drukowanego opisu
W. S e m k o w ic z a . Zob. równiez opis A . B i e l o w s k i e g o , MPH II, 461. K odeks zostal odkryty przez
Jana Albertrandiego koio 1783 r., o czym Janociana (J. D . J a n o c k i e g o ) sive clarorum atque illustrium
Poloniae auctorum maecenatumque memoriae miscellae, vol. I ll, s. 187.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin