Sztokholm_Udany_weekend_Wydanie_1_beszt1.pdf

(1247 KB) Pobierz

Sztokholm

P a rt ne r w y da w ni c z y

Tytuł:

Tytuł oryginału:

Polska wersja

Koncepcja serii „Udany Weekend”:

Redaktor prowadzący:

Tłumaczenie:

Redakcja:

Korekta:

Koncepcja graficzna:

Redakcja techniczna map:

Skład:

Fotoedycja:

Zdjęcie na okładce:

Sztokholm – Udany Weekend

Stockholm. Week-end

Sztokholm

Marzena Daszewska, Tomasz Ostrowski

Agnieszka Krawczyk

Justyna Nowakowska, Ewa Poniedzielska

Barbara Faron

Emilia Osowska

Marzena Daszewska, Paweł Kosmalski

Dawid Kwoka

MSP Studio Magdalena Suchy-Polańska

Dawid Kwoka

jovannig / Fotolia.com

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej

publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograﬁczną,

fotograﬁczną, a także kopiowanie książki na nośniku ﬁlmowym, magnetycznym lub innym powoduje

naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami ﬁrmowymi bądź towarowymi ich

właścicieli.

Autor oraz wydawnictwo Helion dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były

kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za

związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz wydawnictwo

Helion nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania

informacji zawartych w książce.

Wydawnictwo Helion

ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice

tel.: 32 2309863

e-mail: redakcja@bezdroza.pl

Księgarnia internetowa: http://bezdroza.pl

Drogi Czytelniku!

Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres:

http://bezdroza.pl/user/opinie/?beszt1

Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.

Wydanie I

ISBN: 978-83-246-8619-3

Le Guide Vert Michelin, 46, avenue de Breteuil, 75324 Paris Cedex 07

• Kup książkę

• Poleć książkę

• Oceń książkę

• Księgarnia internetowa

• ubię to!

Nasza społeczność

Kup książkę

Poleć książkę

Dzielnice i zabytki Sztokholmu

Gamla Stan (Stare Miasto)

Gamla Stan

(Stare Miasto)



Gamla Stan, przypominające muzeum pod gołym niebem, jest rajem dla turystów

pieszych. Przejście mostu Riksbron lub Vasabron przypomina podróż w czasie –

bo oto za nimi oczom zwiedzającego ukazują się wąskie ulice otoczone zabyt-

kowymi domami z czasów świetności Hanzy. Trzy główne ulice: Stora Nygatan,

Österlånggatan i przede wszystkim Västerlånggatan, biegnące w kierunku połu-

dniowego krańca starówki, pełne są urokliwych sklepików (z dziełami sztuki,

antykami, ubraniami, zabawkami), kawiarni z przytłumionym światłem i przypo-

minających tawerny restauracji, z których część urządzona jest w średniowiecz-

nych piwnicach.

Usytuowanie

Dojazd:

Gamla Stan. Na południe od Pałacu Królewskiego, szeroki plac

Slottsbacken (na zachód od niego wznosi się Storkyrkan) prowadzi na most

Skeppsbron (plan dzielnicy poniżej, m

apa okładkowa D 5

–

6).

Warto wiedzieć:

Najpopularniejsza wśród turystów jest ulica Västerlånggatan.

Warto z niej zboczyć i zapuścić się w uliczki położone we wschodniej części sta-

rówki, za zamkiem.

Starówka

Tło historyczne

Stare Miasto obejmuje

Stadsholmen

– kolebkę miasta,

Riddarholmen

z gma-

chami sądów, wysepkę

Helgeandsholmen

niemal w całości zapełnioną budyn-

kami Parlamentu i

Strömsborg,

maleńką wyspę niezamieszkaną jeszcze

w XVIII w. Pierwsze miejskie mury obronne (1250) zostały zbudowane w for-

mie prostego kamiennego muru i nadały miastu charakterystyczny kształt serca.

Wznosiły się one wokół obszaru, którego granice stanowiły

Österlånggatan

i Västerlånggatan,

czyli dwie Długie Ulice. Pod koniec XIV w. stary mur zastą-

piono nowym, a Długie Ulice znalazły się wewnątrz murów obronnych. Centrum

handlu z zagranicą mieściło się na południowym krańcu nabrzeża

Skeppsbron.

Handlowano tu przede wszystkim miedzią i żelazem, które ważono na

Järntorget

(Plac Żelaza). Towary przeznaczone na eksport ładowano następnie

na statki w porcie Kornhamn (obecnie

Kornhamnstorg)

od strony wyspy oto-

czonej wodami jeziora Melar. Miasto z labiryntami wąskich uliczek, wzdłuż któ-

rych w minionych wiekach wznosiły się drewniane domy, kilkakrotnie było nisz-

czone przez pożary.

Obecny wygląd starówki ze względnie prostymi ulicami jest wynikiem przebudowy

po wielkim pożarze w 1625 r. Na wielu posesjach zachowały się jednak fundamen-

ty bądź piwnice nawet z XIV w. Elewacje najstarszych domów – a dokładnie drew-

niane belki w ścia-

nach – spinają że-

lazne krzyże. Fasa-

dy dużej ilości do-

PAŁAC

mów kryją fascynu-

DOM

KRÓLEWSKI

SZLACHTY

Pałac

jące detale: gzymsy,

Bondego

Pomnik

Birgera Jarla

rzeźby lub dekora-

Pałac

WIELKI

Tessinów

Stenbocka

KOŚCIÓŁ

cje malarskie. Miesz-

Muzeum Nobla

czą się one z reguły

Ulica

Pałac Wrangla

Księdza

na wysokości pierw-

RYNEK

KOŚCIÓŁ

szego piętra i wyżej.

RYCERZY

Partery wielu do-

mów dostosowano

KOŚCIÓŁ

NIEMIECKI

do aktualnych po-

Gamla

trzeb – znajdują się

Plac

Niemieckie

Stan

Żelaza

Wzgórze

w nich sklepy, ga-

SPIS ULIC

lerie sztuki, zakłady

gastronomiczne. Na poziomie chodników dalej leżą głazy, chroniące niegdyś prze-

jeżdżające wozy przed uszkodzeniem. Przez wieki Sztokholm był kojarzony ze Stad-

sholmen. Jeszcze po II wojnie światowej mieszkali tu „zwyczajni” ludzie, tj. robotnicy,

właściciele małych sklepów, rzemieślnicy. Co ciekawe, nowym bogatym właścicielom

nie przeszkadzają wcale skromne rozmiary mieszkań. Liczy się lokalizacja, a co za nią

idzie – status.

Zwiedzanie

Slottsbacken

(Wzgórze Zamkowe)

Strome zbocze Wzgórza Zamkowego schodzi aż do brzegu i jest doskonałym punk-

tem widokowym, z którego można podziwiać okazałe muzea położone po drugiej

stronie kanału. Królewski architekt Nikodem Tessin (młodszy) zaprojektował dla sie-

bie elegancki

Tessinska palatset (pałac Tessinów)

wznoszący się na wprost Pałacu

Królewskiego. Rezydencja ta miała stanowić część zespołu budynków rozmieszczo-

nych wokół zamku, ale niekończące się wojny toczone przez Karola XII zaprzepaściły

szanse na realizację projektu. Pałac Tessinów jest obecnie oficjalną siedzibą władz

regionu Sztokholm. Nad brzegiem stoi słynny

pomnik Gustawa III,

wykonany przez

Sergela.

Skeppsbron

Przez wieki nabrzeże Skeppsbron było wizytówką Sztokholmu i zarazem stano-

wiło pierwszy widok na miasto, jaki ukazywał się oczom podróżnych przypływają-

cych do miasta na pokładach statków. Obecnie natomiast jest to jedna z najpopu-

larniejszych arterii, łącząca dzielnice północne z południowymi. Okazałe budowle

wznoszące się nad brzegiem wody w większości powstały w XVII i XVIII w., a zatem

w okresie, kiedy wznosili tutaj swoje domy bogaci kupcy, zwani „arystokracją

z Skeppsbron”.

U Gamla

Stan. Dojście przez Trångsund – tel.: 723 30 16 – www.stockholmsdomkyrko-

forsamling.se – VII–VIII: 9.00–18.00 (weekendy 9.00–16.00); pozostała część roku: 9.00–

16.00 – 40 SEK (dzieci i młodzież do 18. roku życia wstęp wolny). Zwiedzanie z przewod-

nikiem w języku angielskim w śr. o 10.15 i czw. o 9.15.

Wielki Kościół,

w którym na przestrzeni wieków odbywały się królewskie zaślu-

biny i koronacje, był w średniowieczu jedynym kościołem parafialnym w mie-

ście. Nominalnym patronem świątyni jest św. Mikołaj (S:t Nikolai). Być może

budowę pierwszego kościoła w tym miejscu zarządził już Birger Jarl. W każdym

Storkyrkan

(Katedra)



Kup książkę

Poleć książkę

Kup książkę

Poleć książkę

Dzielnice i zabytki Sztokholmu

Gamla Stan (Stare Miasto)

S. Ollivier / MICHELIN

Uliczka wiodąca do Storkyrkan

Storkyrkan, katedra w Sztokholmie

Święty Jerzy walczący ze smokiem

razie przybytek wspomniany został w dokumentach już w roku 1279. Świątynia

została konsekrowana w 1306 r. i była systematycznie rozbudowywana; w latach

1408–09 dwukrotnie powiększono jej powierzchnię. Obecny wygląd oddaje stan

z końca XV w. Wiele średniowiecznych rzeźb i ołtarzy usunięto w czasach refor-

macji. W celu dopasowania architektury kościoła do wyglądu pobliskiego Pałacu

Królewskiego, ok. 1740 r. zewnętrzne elewacje zostały wzbogacone o barokową

fasadę i wieżę z latarnią.

Wygląd

wnętrza

jest natomiast efektem kilkakrotnych przebudów, podejmowa-

nych na przestrzeni XIV i XV w. Okazały obiekt w stylu późnego gotyku, z masyw-

nymi filarami z czerwonej cegły podtrzymującymi wysokie sklepienie gwiaździ-

ste, posiada wspaniałe barokowe wyposażenie. Pochodząca z ok. 1700 r.

ambona

i część północnej

trybuny

(1686) ze złoconymi dekoracjami są dziełem słynnego

Burchardta Prechta – niemieckiego imigranta, który wykonał również

królewskie

ławy

na podstawie rysunków Tessina (młodszego).

Za królewską ławą od strony południowej znajduje się zabawna

rzeźba

(1933) wyko-

nana przez

Carla Millesa,

upamiętniająca trzy pokolenia rodu Tessinów. Wspaniały

ołtarz,

wykonany ze srebra, hebanu i kości słoniowej, pochodzi z ok. 1640 r.

Najbardziej okazałym dziełem sztuki jest niezwykła grupa rzeźb wykonana

z drewna, przedstawiająca

św. Jerzego walczącego ze smokiem

,

upamięt-

niająca zwycięstwo Szwedów nad Duńczykami (smok symbolizuje tych ostatnich)

w bitwie pod Brunkebergiem w 1471 r. Powstałe w Sztokholmie w latach 1483–98

dzieło autorstwa

Bernta Notkego,

mistrza rzeźbiarskiego z Lubeki, jest uznawane

za jedno z arcydzieł średniowiecznej rzeźby w Europie Północnej. Naszyjnik smoka

powstał z poroża łosia; obok postaci św. Jerzego (Sten Sture) widoczna jest sylwetka

księżniczki (Sztokholm), stojącej na podstawie w formie zamku zwieńczonego pina-

klami. Rzeźba powstała na zamówienie samego regenta

Stena Sture Starszego.

południowej ścianie niedaleko wejścia znajduje się inne interesujące dzieło – malo-

widło zatytułowane

Vädersolstavlan

(1535), przedstawiające Sztokholm i niebo nad

miastem, na którym widoczne jest zjawisko tzw.

słońca pozornego;

kopia prezen-

towana jest w Muzeum Średniowiecznego Sztokholmu.

Sercem starego Sztokholmu jest położony w najwyższym miejscu na wyspie

Stortorget, czyli dosłownie „Wielki Rynek” (po polsku nazywany raczej „Głównym”),

na którym miało miejsce wiele historycznych wydarzeń. W średniowieczu był on

gwarnym placem handlowym, na którym brały swój początek ścieżki przemierzane

przez tragarzy przeładowujących towary między statkami pływającymi po Bałtyku

i po jeziorze Melar. Plac był też miejscem egzekucji, a 8 listopada 1520 r. duński król

Chrystian II urządził rzeź szwedzkiej szlachty, zwaną

krwawą łaźnią sztokholm-

ską

(zob.

ramka poniżej).

Miała tu też miejsce farsa z udziałem Pedera Sunnanvädera

i mistrza Knuta, którzy sprzeciwili się Gustawowi Wazie i jego walce z Kościołem

(obu w łachmanach puszczono tyłem na wychudzonych koniach, by ściąć ich póź-

niej w Uppsali). W zwykłe dni też nie brakowało tu atrakcji dla gapiów. Stał tu tzw.

skampåle,

rodzaj pręgierza, ale niezupełnie.

Skam

znaczy po szwedzku „wstyd”,

a przymocowanie do słupa skazanej osoby za obrożę założoną jej na szyję wystar-

czało nieraz za całą karę. Czasami bowiem zdarzało się, że delikwentowi obcinano

jeszcze ucho bądź nos.

Stortorget

(Rynek)



Krwawa łaźnia sztokholmska

Arcybiskup Uppsali Gustaw Trolle zażądał od duńskiego króla Chrystiana II, by

ukarał zwolenników zmarłego regenta Stena Sture Młodszego. Wdowa po regencie,

pragnąca chronić pamięć o mężu i członków szwedzkiego stronnictwa narodowego,

których nazwiska nieopatrznie ujawniła, oskarżyła kler o odpowiedzialność za bunt

spowodowany wymuszeniami łapówek. Król ogłosił opozycjonistów heretykami

i polecił ich aresztować w czasie swojej koronacji 3 listopada 1520 r. Egzekucję

wykonano 8 listopada na rynku, będącym wówczas placem targowym. Wśród straconych

był Eryk Waza, ojciec przyszłego króla Gustawa I, oraz jego zięć Joachim Brahe.

„Nie kierujemy się dobrocią; najskuteczniejszymi metodami są te, które uderzają

w ciała” – miał powiedzieć król do Erazma z Rotterdamu. Gustaw Waza skorzystał z tej

lekcji, stając na czele powstania w regionie Dalarna i w konsekwencji późniejszych zda-

rzeń umożliwiając obalenie Chrystiana II.

Kup książkę

Poleć książkę

Kup książkę

Poleć książkę

Dzielnice i zabytki Sztokholmu

Ozdobę placu stanowią eleganckie

fasady domów z XVII i XVIII w.

Rynek tętni życiem zwłaszcza w cza-

sie

bożonarodzeniowego kiermaszu

odbywającego się na początku grudnia,

kiedy to zmarznięci gapie i turyści space-

rujący między kramami bronią się przed

chłodem, popijając grzane wino (glögg).

Budynek giełdy jest wielkim gmachem

w stylu późnego rokoko, zbudowanym

w 1776 r. na miejscu starego ratusza. To

tutaj odbywają się regularne spotkania

18 członków Akademii Szwedzkiej, po-

wołanej do życia przez króla Gustawa III

w 1786 r. Tutaj też, zgodnie z tradycją,

w październiku ogłaszane jest nazwisko

laureata Nagrody Nobla

w dziedzinie

literatury.

Stortorget – tel.: 534 818 00 – www.nobel-

museum.se – VI–VIII: codz. 10.00–20.00;

pozostała część roku: wt. 11.00–20.00, śr.–

nd. 11.00–17.00 – zamkn. w pn. – 100 SEK

(dzieci i młodzież do 18. roku życia – wstęp

wolny).

Muzeum Nobla poświęcone zostało

Nagrodom Nobla (zob.

ramka, s. 50)

Urokliwy zaułek na starówce

przyznawanym w Szwecji (fizyka, che-

mia, medycyna, literatura – pokojowa

Nagroda Nobla wręczana jest w Norwegii). Nagroda w dziedzinie ekonomii zwana

jest „fałszywym Noblem”, ponieważ funduje ją Bank Szwecji „na pamiątkę Alfreda

Nobla”. Muzeum prezentuje sylwetki wszystkich laureatów nagrody, których podo-

bizny zdobią sufit. Ekspozycje są często zmieniane.

Bistro Nobel

serwuje obiady od

11.00 do 14.00.

Nowe centrum noblowskie ma zostać otwarte w 2018 r. na Blasieholmen, za gma-

chem Muzeum Narodowego.

Gamla Stan (Stare Miasto)

kształt serca. Österlånggatan była kiedyś połączona z portem wąskimi uliczkami

i zaułkami, na których roiło się od marynarzy i pracowników doków odwiedzają-

cych pobliskie gospody, tawerny i sklepy z towarami dla marynarzy. Obecnie nato-

miast jest ładną ulicą handlową, otoczoną sklepami z wyrobami garncarskimi, buti-

kami odzieżowymi i galeriami.

Pod nr. 51 zachowała się najstarsza i najsłynniejsza szwedzka tawerna,

Den Gyldene

Freden

(tj. Złoty Pokój,

zob. s. 99),

która otworzyła swe podwoje w 1721 r., kiedy trak-

tat pokojowy zawarty między Szwecją i Rosją położył kres wojnom toczonym przez

Karola XII. Od XVIII w. lokal cieszy się popularnością wśród poetów. W 1919 r. kupił

go malarz Anders Zorn, po czym podarował Akademii Szwedzkiej, która organizuje

tu tradycyjne czwartkowe kolacje.

Börsen

(Giełda)

Järntorget

(Plac Żelaza)

Na chodniku we wschodniej części placu, tyłem do budynku, w którym w latach 1680–

1906 mieściła się siedziba Banku Szwecji i zarazem najstarszego banku narodowego

na świecie, stoi pomnik poety

Everta Taube’a

(1890–1976). Na placu, na którym spo-

tykają się dwie główne ulice Starego Miasta, do 1622 r. ważono żelazo.

Ta gwarna dziś ulica wypełniona sklepami jest zachodnim odpowiednikiem

Österlånggatan. Pod nr. 81, na wąskiej uliczce ze stromymi stopniami,

Mårten

Trotzigs gränd,

widoczna jest różnica poziomów między równiną Stadsholmen

a brzegami jeziora Melar. W szwedzkiej wersji gry planszowej Monopoly jest to

jedna z dwóch najtańszych ulic w Sztokholmie. Olof Palme, socjaldemokratyczny

premier zamordowany w 1986 r., mieszkał tu pod nr. 31, skąd w dniu swojej tragicz-

nej śmierci wyszedł wieczorem do kina (zob.

s. 38).

Västerlånggatan

(Zachodnia Długa Ulica)

Nobelmuseet

(Muzeum Nobla)

Tyska brinken

(Niemieckie Wzgórze)

Nazwa „Niemieckie Wzgórze”, tak jak nazwy ulic w pobliżu niemieckiego kościoła, przy-

pominają o wpływach germańskich

w mieście w okresie potęgi Hanzy (od XII

do XVII w.).

Tyska kyrkan

(Kościół

Niemiecki)



Köpmangatan, wypełniona sklepami z antykami, wyrobami designerskimi i sta-

rzyzną, jest najstarszą ulicą, której nazwa pojawia się w oficjalnych dokumentach

(1323). Przed wiekami stanowiła ona główną arterię łączącą położony na wschodzie

plac rybny (gdzie rozładowywano z łodzi złowione ryby) ze Stortorget (rynkiem),

który był kupieckim sercem miasta.

Köpmangatan

(Ulica Kupiecka)

Brända tomten

Po pożarze, który pod koniec lat 30. XVIII w. strawił część tutejszych domów, wyty-

czono nowy plac, na którym dziś mogą zawracać samochody. Nazwa Brända Tomten

oznacza dosłownie „spalone miejsce”. Wspaniały trójkątny plac jest idealnym zakąt-

kiem na odpoczynek w zwiedzaniu – strudzeni turyści mogą przysiąść na jednej

z ławek stojących na wprost sklepu ze starymi zabawkami.

Köpmantorget

(Plac Kupiecki)

Österlånggatan

(Wschodnia Długa Ulica)



Położone za pierwszymi murami obronnymi ulice Österlånggatan oraz

Västerlånggatan wyznaczały granice miasta, którego zarys początkowo przypominał

Wschodnia brama miejska została zburzona w 1685 r. Nad placem, od którego

odchodzą liczne uliczki, góruje wykonana z brązu kopia (1912) pomnika św. Jerzego

walczącego ze smokiem (oryginał można zobaczyć w katedrze).

tel.: 411 11 88 (9.00–12.00) – V–IX: 12.00–

16.00; pozostała część roku: weekendy

12.00–16.00.

W 1565 r. finlandzka mniejszość otrzy-

mała od władz miasta budynek, w któ-

rym niegdyś mieściły się siedziby nie-

mieckich spółek. Z czasem powiększyła

go i przekształciła w kościół, z którego

w przyszłości mieli wspólnie korzystać

Finlandczycy i Niemcy. W 1601 r., po

usunięciu tych pierwszych, świątynię

nazwano Kościołem Niemieckim, a jego

patronką uczyniono

św. Gertrudę,

opie-

kunkę podróżników, kupców i żeglarzy.

Bogata dekoracja wnętrza pochodzi

właśnie z tego okresu. Wykonana z he-

banu

ambona

(1660), podtrzymywa-

na przez klęczącego anioła, została

ozdobiona alabastrowymi wizerunka-

mi kilku apostołów. Trybuna królew-

ska, umieszczona w rogu, ozdobiona

aniołami, dekoracjami i złoceniami, zo-

stała zaprojektowana przez Nikode-

ma Tessina (starszego), który należał

do parafii.

Witraż w Kościele Niemieckim

Kup książkę

Poleć książkę

Kup książkę

Poleć książkę

Plik z chomika:

P.Kuba-47

Inne pliki z tego folderu:

Londyn_Travelbook_Wydanie_2_belot2.pdf (24736 KB)
Lizbona_Travelbook_Wydanie_3_belzt3.pdf (26622 KB)
Litwa_W_krainie_bursztynu_Wydanie_1_beliw1.pdf (7337 KB)
Lizbona_Travelbook_Wydanie_1_belzt1.pdf (5372 KB)
Lizbona_Przewodnik_celownik_Wydanie_1_belizb.pdf (3297 KB)

Sztokholm_Udany_weekend_Wydanie_1_beszt1.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: