Praga_Przewodnik_celownik_Wydanie_2_bevvg2.pdf

(2464 KB) Pobierz

Praga

Pod Hradbami

né

raš

ost

JELEN

Masarykova

vyhlídka

HRADČANY

galeria malarstwa

tzw. Galeria Rudolfa

ská

Katedra

ikáo

św. Wita

Pałac

Złota Brama

Arcybiskupi

Pałac

Pałac Królewski

Kanov

Martinicki

Muzeum

Drugi dziedziniec

Staropraskie

gura św. Jerzego

Brama Macieja

Trzeci dziedziniec

Hradčanské

nám

Pierwszy dziedziniec

ěstí

109

Zamek

Pałac

pomnik Tomaša

kaplica Krzyża Świętego

Praski

Toskański

Zámeck

Garrigue Masaryka

Pałac Schwarzenbergów

hody

Apteka

kościół Marii Panny

Thun

Dittricha

(klasztor Teatynów)

dom Pod Trzema

Ratusz na

radu

Pałac Thuna

Hradczanach

Ke H

atlas miasta

Skrzypeczkami

kamienica Złoty Dzban

Malostr

102

Ulica Jana Nerudy

w środku!

kamienica Biały Łabędź

Pałac

kamienica Złota Podkowa

Jánská

Morzinsk�½ Pałac

kościół św

Úvoz

Pałac dom Osiołek dom Pod

Karola

Mała

Bretfeldsk�½ U Żłobu Złotą Koroną

z Lichtensteinu

dom Pod

Dwoma Słońcami

dom Pod

Břetislavova

Złotym Lwem

Tržiště

skie

Ubezpieczenie

Pałac

emocnice milosrdn�½ch sester

Ogrody

w podróży

Lobkoviców

svatého Karla Boromejského

Vrtbowsk

ká

Kasáre

Galeria Narodowa /

Pałac

Šternbergów

OVÍTSKÁ

ale

Na V

Neznám�½ hrdina

MAR

IÁN

HRA

SKÉ

DBY

Ogrody

Królewskie

mennica

Jízdárna

Prazského Hradu

oranżeria

Wieża

Mihulka

106

bazylika i Klasztor

św. Jerzego

ná

Ján

�½

šek

Autor przewodnika:

Aleksander Strojny

Współpraca:

Daniel Mourek (Zielona

Praga;

z ang. tłum. Marzena Daszewska)

Redaktor prowadzący:

Maciej Żemojtel

Redakcja i korekta:

Gabriela Skowronek

Zdjęcie na okładce:

Opracowanie kartograficzne:

Grzegorz Marchut, Maciej Drzniewicz

Źródło pochodzenia danych kartograficznych:

OSM (http://www.openstreetmap.org)

Koncepcja graficzna serii:

PANCZAKIEWICZ ART.DESIGN | Paweł Panczakiewicz

Projekt okładki i strony tytułowej:

MAZAKI STUDIO | Konrad Rządowski

Skład:

PANCZAKIEWICZ ART.DESIGN | Paweł Panczakiewicz; Michał Tincel

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu

niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii

metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym,

magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź

towarowymi ich właścicieli.

Autor oraz wydawnictwo Helion dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce

informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani

za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych

lub autorskich. Autor oraz wydawnictwo Helion nie ponoszą również żadnej

odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych

w książce.

Praga

Wydawnictwo Helion

ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice

tel.: 32 2309863

e-mail: redakcja@bezdroza.pl

księgarnia internetowa: http://bezdroza.pl

Drogi Czytelniku!

Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres:

http://bezdroza.pl/user/opinie/?bevvg2

Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.

Wydanie II

ISBN: 978-83-246-7445-9

• Kup książkę • Oceń książkę

• ubię to!

• Poleć książkę • Księgarnia internetowa Nasza społeczność

Kup książkę

Poleć książkę

Kup książkę

Poleć książkę

Kup książkę

Poleć książkę

Historia Pragi

Legendarny próg

Pierwsze wzmianki o praskim grodzie pochodzą z X stulecia. Od-

najdujemy je na kartach dzieła niemieckiego kronikarza Widukinda

Rerum gestarum Saxonicum libri tres.

Pod rokiem 929 wspomina on

o najeździe władcy niemieckiego Henryka I na Czechów i Pragę. Po-

czątki Pragi przedstawia się następująco: na przełomie VII i VIII w. Sło-

wianie z kotliny czeskiej pobudowali i umocnili swe grody. W rejonie

praskim powstać miało pięć osad: Zámka, Podhůří, Hostivař, Butovi-

ce i Šárka. Istniał już wtedy bród na Wełtawie. Wieki VIII i IX przyniosły

przemieszczenie się centrum osiedleńczego na wyższy brzeg rzeki,

ku dzisiejszym Hradczanom i Małej Stranie. Około 850 r. książę Bo-

rzywój I założył Zamek Praski. Na X stulecie datuje się założenie Wy-

szehradu. Wyszehrad i Hradczany urosły do rangi głównych grodów

plemienia Czechów i jego władców – Przemyślidów.

Najstarsze wyjaśnienie nazwy stolicy Czech wiąże się z imieniem Li-

buszy – legendarnej księżniczki, jednej z trzech córek księcia Kroka,

władcy mitycznego grodu w Czechach. Jej dzieje opisał pierwszy

kronikarz czeski – Kosmas. Libusza miała swe ulubione miejsce po-

śród lasów, gdzie zapadała w egzaltyczne transy i wieszczyła. To ona

wskazała miejsce, na wzgórzu oblanym przez wody Wełtawy, gdzie

pewien mąż ciosał kawał drzewa na próg domu. W języku czeskim

próg to

práh.

fot. Ewa Wala

Pomnik Jana �½ižki,

przywódcy husytów.

Tron Przemyślidów

Okolice Mostu Karola.

Gród sięga swymi początkami IX w. – na lewym brzegu rzeki roz-

łożyła się Praga właściwa, na prawym Wyszehrad. Ranga siedzi-

by książęcego rodu przyczyniła się do szybkiego rozwoju miasta.

Przemyślidzi nie skąpili również popar-

cia Kościołowi, już w X stuleciu dopro-

wadzając do jego silnego zakorzenienia

się wśród plemion czeskich. W 973 r. za-

łożono biskupstwo praskie z siedzibą na

zamku oraz pierwszy w regionie klasztor

żeński. W 1. poł. XI w. Brzetysław I zdecy-

dował się otoczyć gród nowym wałem.

Dynastia rosła w siłę – rok 1085 przyniósł

Wratysławowi koronę. W tym też czasie

Przemyślidzi pomyśleli o przeniesieniu

swej siedziby do Wyszehradu. Tu powsta-

ła niezależna kapituła, tu spoczęli kolej-

ni władcy Pragi. Równocześnie rozrasta-

ły się podgrodzia. Na Porzeczu mieszka-

li Niemcy, w okolicy Małej Strany Żydzi.

Ludność podgrodzia około 1100 r. zaczę-

ła tworzyć organizm miejski.

W pozostałych częściach Pragi sieć osad-

nicza rozwijała się pod postacią enklaw

kościelnych i klasztornych. Przemysł Ot-

tokar II starał się likwidować owe enkla-

wy poprzez wspieranie osadnictwa kolo-

nistów na Małej Stranie. W połowie XIII w.

Praga jest już gotowa, by stać się mia-

stem w zachodnim rozumieniu tego

słowa. Po 1230 r. uzyskuje mury, któ-

re w tym samym czasie otrzymała

też osada prawobrzeż-

na – Stare Miasto.

W latach 1232–34 zasiedlono puste do-

tąd obszary wewnątrz murów kolonista-

mi z południowych Niemiec – powsta-

ło Miasto św. Gawła z odrębnym, aż do

końca XIII w., prawem samorządowym.

Do dotychczas istniejących poza zam-

kiem zgromadzeń (templariuszy i do-

minikanów) dołączyły nowy konwikt

krzyżacki przy kościele św. Benedykta,

dwa klasztory minoryckie św. Jakuba

oraz św. Franciszka i klaryski od św. Klary

(klasztor Agnieszki Czeskiej).

Pod względem architektonicznym mia-

sto rozwijało się bez zarzutu, pozostał

tylko problem statutów i unifikacji pra-

wa miejskiego. W 1287 r. ostatecznie

zunifikowanej jurysdykcji praskiej pod-

porządkowało się Miasto św. Gawła. Na

czele samorządu stał wójt królewski

z 12-osobową radą ławników. Spod tej

kurateli wyłamywały się jedynie enklawy

kościelne oraz gmina żydowska.

Przemysł Ottokar II zdecydował się

w 1257 r. na wysiedlenie ludności za-

mieszkującej tereny między zamkiem

a miastem praskim i sprowadzenie no-

wej fali osadników niemieckich, by

lokować tu nowe, drugie miasto –

Małą Stranę. Miasto jednak

przez całe średniowie-

Kup książkę

Poleć książkę

Kup książkę

Poleć książkę

PRAGA

Historia Pragi

Posąg – alegoria rzeki

Wełtawy.

cze nie wyzbyło się funkcji podgrodzia i nie było w stanie konku-

rować z przeciwległym brzegiem Wełtawy. Hradczany zaś, dopiero

w XIV w. uzyskały status miasta, ale miasta poddańczego.

Kolejne lata także przyniosły niekorzystny zastój w rozwoju Pragi.

Nadal gwarantem dobrobytu był dwór królewski, który nieprze-

rwanie rozkwitał. Miasto przyciągało rzesze rzemieślników i kup-

ców. Rozwój handlu stymulowało istnienie przepisów ogranicza-

jących dowóz obcych towarów. Wolny rynek panował jedynie na

corocznych jarmarkach i cotygodniowych targach, które zaopatry-

wały mieszczan głównie w żywność. Dla rozrastającego się orga-

nizmu miejskiego Pragi targi te okazały się niewystarczające. Poja-

wiały się nowe, wyspecjalizowane targowiska w różnych częściach

miasta, tj. targ owocowy czy węglowy. Stopniowo kupcy i krama-

rze dążyli do ograniczenia w prawach handlarzy z zewnątrz. Od

1304 r. dwór w T�½nie stał się miejscem izolacji gości, którzy tylko

tu mogli sprzedawać swe towary.

Równocześnie z rozrostem miasta rosła zamożność tutejszego pa-

trycjatu. Większość wzbogaconych rodzin ciągnęła zyski z udzia-

łów w górnictwie kruszcowym, z handlu kopalinami, jak również

z lichwy. Swój majątek patrycjusze lokowali w nieruchomościach

miejskich i w majątkach położonych na prowincji. Rody patrycju-

szowskie wyraźnie podniosły głowy po 1306 r., w momencie wyga-

śnięcia dynastii Przemyślidów. Patrycjat podzielił się na dwa obozy

– jedni popierali kandydaturę do tronu Henryka Karynckiego, dru-

dzy Rudolfa Habsburga. Rok 1310 i osadzenie na zamku w Hrad-

czanach Jana Luksemburskiego pozwoliły miastu odetchnąć.

Czasy panowania Karola IV

Okres panowania Luksemburgów wyznaczył nową epokę w dzie-

jach miasta. Wstępem do niej były decyzje Jana Luksemburskiego,

który zezwolił Staremu Miastu na zorganizowanie Rady Miejskiej, a w

1341 r. nadał mu dodatkowy przywilej zwierzchności sądowniczej

nad pozostałymi miastami praskimi. Wreszcie w 1344 r. Praga docze-

kała się własnego arcybiskupa. Sędziwy król Jan poległ na polach

pod Crécy w czasie wojny stuletniej. Jego następcą w 1346 r. został

młody Karol IV, za którego rządów Praga stała się nie tylko stolicą

Korony Czeskiej, ale i całego Świętego Cesarstwa Rzymskiego (Rze-

szy). Dokonał rzeczy niespotykanej – w ciągu życia jednego pokole-

nia zbudował wielką metropolię europejską. Jeszcze jako królewicz

w 1333 r. rozpoczął przebudowę pałacu królewskiego na zamku, a 11

lat później, sprowadził do Czech Macieja z Arras, by ten wzniósł na

zamku gotycką katedrę św. Wita. Jako samodzielny monarcha zade-

cydował o budowie kolejnego, czwartego

miasta praskiego. Dnia 3 marca 1348 r. uro-

czyście lokowano Nowe Miasto na połu-

dnie od Starego, a miesiąc później założo-

no uniwersytet. Do 1350 r. Nowe Miasto

i przebudowany Wyszehrad uzyskały wła-

sne mury miejskie, do 1360 r. w Nowym

Mieście ufundowano sześć nowych klasz-

torów i zbudowano nowe mury na lewym

brzegu Wełtawy, po 1357 r. zaczęto budo-

wę kamiennego mostu.

Na dworze praskim przebywały posta-

ci, tworzące obraz XIV-wiecznej Europy.

Do ich grona należeli populista rzymski

Cola di Rienzo oraz poeta Francesco Pe-

trarka, kanclerzem królestwa został hu-

manista niemiecki Jan ze Środy Śląskiej,

a nadwornym architektem i rzeźbiarzem

Piotr Parler.

Wielkie budowy oraz masy ludności niepro-

duktywnej – na dworze czy przy uniwersy-

tecie – poprawiły koniunkturę. Wytwórca,

handlarz i rolnik bez trudu mógł znaleźć

zbyt na towary. Nie zwracano uwagi na na-

brzmiewające powoli konflikty społeczne.

Stare i Nowe Miasto w intencji króla mia-

ły zostać połączone. W rezultacie powsta-

ło wielkie miasto ubogich, gdzie mieszkali

głównie drobni rzemieślnicy, obok opły-

wającego w luksusy mniejszego miasta pa-

trycjuszy, złotników i kupców. Pojawiła się

silna grupa społeczna rzemieślników, któ-

rzy często wyspecjalizowani w jednej dzie-

dzinie, tworzyli własne cechy. Te zaś często

przejawiały aspiracje polityczne, dążąc do

osiągnięcia w samorządzie miejskim prze-

wagi nad patrycjuszami, by wywalczyć ko-

rzystne dla siebie rozwiązania w zakresie

wytwórczości i zbytu.

Śmierć Karola w 1378 r. pozbawiła Pragę

rzutkiego i poświęconego swemu celo-

wi pana. Jego syn i następca Wacław IV

nie odziedziczył wyjątkowych cech ojca.

Pozycja Czech na arenie międzynarodo-

wej spadła, w Nowym Mieście straszyły

niezasiedlone pustki, kurczyły się ryn-

ki zbytu, nastąpiło zubożenie. Im gorzej

wiodło się rzemieślnikom, czeladnikom

i najemnikom, tym wyrazistsze stawały

się bogactwo i przepych patrycjatu oraz

upadek moralności, zachłanność kleru

i instytucji kościelnych. Wszystko zmie-

rzało do wybuchu.

Wojny husyckie

W takiej atmosferze na gruncie praskim

pojawiła się postać, która miała odegrać

najistotniejszą rolę we wszystkich póź-

niejszych wydarzeniach – Jan Hus. Ab-

solwent praskiego uniwersytetu, jego

wykładowca, dziekan wydziału sztuk wy-

zwolonych, został mianowany w 1402 r.

kaznodzieją w Kaplicy Betlejemskiej, któ-

rą wykorzystał do głoszenia swoich nauk.

Hus piętnował wszystko co złe w życiu

codziennym prażan, a zwłaszcza miej-

scowego kleru. Kaplica Betlejemska była

cały czas pod obstrzałem wrogich husy-

tom patrycjuszy praskich. Zdradzieckie

spalenie Husa na stosie podczas soboru

w Konstancji 6 lipca 1415 r., dokąd „he-

retyk” udał się w celu odparcia zarzutów

przelało czarę goryczy. Pod wpływem li-

stopadowych rozruchów król musiał ze-

zwolić na odprawianie nabożeństw hu-

syckich w ośmiu kościołach praskich.

Następcą męczennika został Jan �½elivsk�½,

kaznodzieja z kościoła karmelickiego MB

Śnieżnej, który 30 lipca 1419 r. powiódł

husytów pod ratusz Nowego Miasta.

Rezultatem tzw. pierwszej defenestra-

cji praskiej (wyrzucono przez okno 10

mieszczan) było wprowadzenie rajców

husyckich do władz nowomiejskich oraz

wybuch rewolty w całym kraju. Aż do li-

stopada trwały grabieże i szturmy klasz-

Kup książkę

Poleć książkę

Kup książkę

Poleć książkę

PRAGA

Plik z chomika:

P.Kuba-47

Inne pliki z tego folderu:

Czechy_polnocne_Travelbook_Wydanie_3_bepcz3.pdf (22171 KB)
Praga_Travelbook_Wydanie_1_bepra1.pdf (3882 KB)
Praga_Przewodnik_celownik_Wydanie_2_bevvg2.pdf (2464 KB)
Jezyk_czeski_Podrecznik_do_nauki_slownictwa_s_2x05.pdf (211 KB)

Praga_Przewodnik_celownik_Wydanie_2_bevvg2.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: