Wycinanki ludu polskiego łowickie i kurpiowskie.pdf

(31435 KB) Pobierz
I l l I KQQ fj
i l l J{ .
J.
M y j
L J D U P O IS K IE G C
:
MA DIADEM M(/ZE(/M PRZE
HY JŁOWEGOWKRAKOVWE
WYCINANKI
LUDU POLSKIEGO
ŁOW ICKIE I KURPIOW SKIE
XI V T A B L I C
WEDŁUG
TOW.
POLSKIEJ
WIELOBARWNYCH
ZE
ZBIORÓW
SZTUKI
STOSOWANEJ
ORYGINAŁÓW
J hasło
TEKST SEWERYNA UDZIELI, KUSTOSZA MUZEUM ETNOGRAFICZNEGO W KRAKOWIE
SEKRETARZA
KOMISJI ANTROPOLOGICZNEJ PO L SK IE J A K A D E M JI UM IEJĘTN O ŚC I
W YDAW NICTW O MIEJSKIEGO MUZEUM PRZEMYSŁOWEGO W KRAKOWIE,
S U B W E N C JO N O W A N E PRZEZ D EPA RTA M ENT SZTUKI MIN. W. R. I O. P.
SKŁAD GŁÓWNY: MUZEUM PRZEMYSŁOWE W KRAKOWIE, UL. SMOLEŃSKA 9.
KSIĘGARNIA
G E B E T H N E R A & W O L F F A W K R A K O W IE , RYNEK GŁ.
OD WYDAWNICTWA.
Zmysł estetyczny ludu polskiego naj wybitniej zaznaczył się w ornam encie wycinanym z barwnych
papierów . W ycinanki, nie spotykane u innych narodów , świadczą o samodzielnej twórczości
artysty wiejskiego i w zdobnictwie ludowem najwięcej wykazują cech indywidualnych. Dla spo­
łeczeństwa polskiego sztuka ludowa ma niezmierne ważne znaczenie, bo w skarbach jej tkwią
niewyzyskane wartości dla przemysłu artystycznego i rzemiosła, posługującego się dotychczas
motywami obcymi. W artości te należy wykorzystać dla rodzimej sztuki, ale czynić to musimy
umiejętnie, nie nadużywając motywów ludowych dla celów nieodpow iadających ich istocie
i przeznaczeniu. Rzeczą w tym w ypadku będzie artysty i pedagoga, aby ze źródła narodow ej
twórczości płynęły fale odradzające duszę i poczucie piękna. W tern przekonaniu Miejskie
Muzeum przemysłowe Im. Dra A drjana Baranieckiego w Krakowie podjęło się wydania teki
wycinanek ze zbiorów Tow. „Polska Sztuka Stosow ana". Przedsięwzięcie to pow stało w naj­
trudniejszych warunkach wydawniczych, przy pom ocy materjalnej D epartam entu Sztuki M. W.
R. i O . P. Na tern miejscu składa Muzeum podziękow anie tym Instytucjom i osobom , które przy­
czyniły się do wydania niniejszej publikacji, a w szczególności Towarzystwu „Polska Sztuka
Stosow ana" za udzielenie praw a reprodukcji wycinanek ze zbiorów Towarzystwa.
Całość wydawnictwa składać się będzie z kilku zeszytów, w których znajdą się reprodukcje
wycinanek z różnych okolic kraju, wykonane z oryginałów znajdujących się w zbiorach Muzeum.
Skrom na okładka zeszytu pierwszego wydaną została, jako tymczasowa, dla zmniejszenia kosztów
wydawnictwa; dla całości zaś wydawnictwa w ykonana będzie odpow iednia teka.
M. MUZEUM PR ZEM Y SŁO W E IM. D R A A . BA RA N IEC K IE G O W K RAK OW IE.
Ill
.
58 9 .
J
k ł5
W Y K O N A N O W D RU K AR N I MUZEUM PRZEM. IM. D R A A . BA RANIECKIEGO W KRAKOWIE.
W YCINANKI LUDU POLSKIEGO.
Lud polski ma w rodzone zdolności do poezji, do muzyki i do sztuki plastycznej. Z jego
poezją zaznajomili nas poeci-rom antycy z A dam em Mickiewiczem na czele, z jego pieśniami
i muzyką zapoznali świat cały tacy mistrzowie tonów , jak C hopin, Moniuszko, Paderewski, Gall,
NoskoWski i inni. Wszyscy inni czerpali ze skarbnicy ludowej pieśni i muzyki, i nie jedno
znakomite dzieło swoje osnuli na motywach ludowych. N atom iast mniej znane są ludu na­
szego zdolności w malarstwie i w rzeźbie; a warto bliżej poznać talenta i na tern polu, bo i tutaj
utwory j e g o
w i o n y c h na
nie mniej są
oknach. N i e
piękne i nie
dosyć na tern.
mniej podzi-
Na b i a ł y c h
wienia godne.
ścianach i na
Lud nasz lubi
piecu spo­
się stroić i o ta­
s t r z e g a my
czać p ię k n y ­
barw ne kwia­
mi przedm io­
ty, listki, ga­
tami, lubi też
łązki i bukiety
mieszkać pię­
malowane rę­
knie. W nętrze
cznie, a l b o
izby s w o j e j
przez patron
u b i e r a ob ra­
wycięty w p a ­
zami licznymi,
pierze, to zno­
sprzętam i m a­
wu w i d z i m y
lowanymi lub
naklejane p a ­
rz e ź b io n y m i
piery z orna­
i kwiatami
mentami ma­
w wazoni­
lowanymi far­
WNĘTRZE CHATY ŁOW ICKIEJ.
k a c h rozsta-
bą, lub złożo-
nymi z różnobarw nych papierków . Te ornamenty, zdobiące ściany, a wycięte z papieru kolo­
row ego nazywamy „wycinankami". Bywają one wycinane z papieru jednobarw nego, albo
misternie składane z różnobarw nych papierków delikatnie wystrzyżonych. Temi ozdobam i pa-
pierowemi ubierane bywają ściany wokoło okien, koło obrazów, około zegara, naklejają je na
pow ale, między tragarzam i, na tragarzach, to znowu na piecu i na okapie nad ogniskiem. S p o ­
tykamy wycinanki w formie rozet, wstążek, bukietów , bardzo rzadko scen rodzajowych, a nigdy
pejzażu. Najczęściej używany bywa w wycinance ornam ent geometryczny i roślinny, rzadziej zwie­
rzęcy (koguty, ptaki fantastyczne...), a bardzo rzadko figuralny. Do sporządzenia wycinanki uży­
wają papierów wszelkich barw , nie wyłączając białego i czarnego, i wszelkich nawet najdelikat­
niejszych odcieni. Najchętniej dobierane bywają barwy gorące, żywe, a w zestawieniu kolorów,
obok łagodnego zlewania się tonów , ostro odcinające się kolory są szczególniej łubiane.
G dy przeglądam y zbiory wycinanek z różnych okolic kraju, spostrzegam y, że każda okolica
ma swój właściwy charakter, typ, przejawiający się w odrębnym ornam encie i ulubionym doborze

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin