opinia prawna.txt

https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=226236782282452&id=103737014532430

Wprowadzone w rozporządzeniu Rady Ministrów z 21 grudnia 2020 r. ograniczenia swobody przemieszczania się i wolności zgromadzeń są niezgodne z Konstytucją RP. Poniżej pełny tekst opinii prawnej, jaką sporządziłem na zlecenie Biura Analiz Sejmowych:
OPINIA PRAWNA
analizy zgodności z Konstytucją RP przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii w zakresie, w jakim wprowadzają one ograniczenia w zakresie korzystania ze swobody przemieszczania się oraz wolności zgromadzeń
sporzÄ…dzona na zlecenie: Biura Analiz Sejmowych, z dn. 22 grudnia 2020 r. przez: prof. dra hab. Marka Chmaja w dn. 23 grudnia 2020 r. w Warszawie
Konkluzje
1. Przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z 21 grudnia 2020 r. wprowadzają ograniczenia i zakazy w zakresie przemieszczania się po terytorium Rzeczypospolitej i opuszczania jej granic (§ 2 ust. 1, § 9 i 25 ust. 1 oraz § 26 Rozporządzenia), tj. wolności określonych w art. 52 ust. 1 i 2 Konstytucji oraz w zakresie organizowania zgromadzeń (§ 28 ust. 1 Rozporządzenia), tj. wolności określonej w art. 57 Konstytucji oraz w zakresie organizowania zgromadzeń innego rodzaju, w tym o charakterze religijnym (§ 28 ust. 8 i 11 Rozporządzenia).
2. Ograniczenia wprowadzone w drodze § 2 ust. 1 (zakaz przemieszczania się pasażerów w transporcie kolejowym wykonywanym z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej), § 9 (zakaz przemieszczania się przez małoletnich bez udziału opiekunów) oraz § 25 ust. 1 (zakaz przemieszczania się pieszo bez zachowania dystansu i środków higienicznych oraz środkami transportu publicznego, pojazdami samochodowymi i na terenie lotniska przy przekroczeniu określonej liczby pasażerów) Rozporządzenia pozostają w rażącej sprzeczności z wyrażoną w art. 52 ust. 3 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji zasadą wprowadzania ograniczeń praw i wolności jedynie w drodze ustawy zwykłej oraz z wyrażonym w art. 233 ust. 1 i ust. 3 a contrario Konstytucji zakazem wprowadzania ograniczeń prawa określonego w art. 52 ust. 1 poza stanami nadzwyczajnymi, w tym stanem klęski żywiołowej.
3. Ograniczenia wprowadzone w drodze § 2 ust. 1 oraz § 9 Rozporządzenia prowadzą do naruszenia istoty wolności przemieszczania się po terytorium Rzeczypospolitej oraz wyboru miejsca pobytu i wolności opuszczania granic Rzeczypospolitej, a zatem stoją w sprzeczności z art. 31 ust. 3 zdanie 2 w zw. z art. 52 ust. 1 i 2 Konstytucji.
4. Zakaz wprowadzony w drodze § 26 Rozporządzenia (zakaz przemieszczania się w określonych godzinach z nocy 31 grudnia 2020 r. na 1 stycznia 2021 r.) prowadzi do naruszenia istoty wolności przemieszczania się po terytorium Rzeczypospolitej oraz wyboru miejsca pobytu, a zatem stoi w rażącej sprzeczności z art. 31 ust. 3 zdanie 2 w zw. z art. 52 ust. 1 Konstytucji. Zakaz ten nie został wprowadzony w drodze ustawy, co świadczy o naruszeniu art. 31 ust. 3 w zw. z art. 52 ust. 3 Konstytucji. Ponadto, przepis narusza wyrażony w art. 233 ust. 1 i ust. 3 a contrario Konstytucji zakaz wprowadzania ograniczeń prawa określonego w art. 52 ust. 1 poza stanami nadzwyczajnymi, w tym stanem klęski żywiołowej.
5. Zakaz wprowadzony w drodze § 28 ust. 1 Rozporządzenia (zakaz organizowania zgromadzeń w rozumieniu art. 3 ustawy z dn. 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach) prowadzi do naruszenia istoty wolności organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich, a zatem stoi w sprzeczności z art. 31 ust. 3 zdanie 2 w zw. z art. 57 Konstytucji. Zakaz ten stoi ponadto w sprzeczności z wyrażoną w art. 52 ust. 3 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji zasadą wprowadzania ograniczeń praw i wolności jedynie w drodze ustawy zwykłej oraz z wyrażonym w art. 233 ust. 1 a contrario Konstytucji zakazem wprowadzania ograniczeń prawa określonego w art. 57 poza stanem wojennym lub stanem wyjątkowym. Co więcej, zakaz ten został wprowadzony z przekroczeniem delegacji ustawowej z art. art. 46 ust. 4 pkt. 4 ustawy z dn. 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, co świadczy o naruszeniu art. 92 ust. 1 Konstytucji. 
6. Zakaz wprowadzony w drodze § 28 ust. 11 Rozporządzenia (zakaz organizowania innych zgromadzeń, niż określonych w § 28 ust. 1 Rozporządzenia) naruszać może m.in. wolność prowadzenia działalności gospodarczej (art. 22 Konstytucji), wolność zrzeszania się, (art. 58 ust. 1 Konstytucji) oraz prawo do strajku (art. 59 ust. 3 Konstytucji). W tym zakresie stoi on w sprzeczności z wyrażonym w art. 232 ust. 1 i ust. 3 a contrario Konstytucji zakazem wprowadzania ograniczeń ww. praw poza stanem klęski żywiołowej i z wyrażonym w art. 31 ust. 3 Konstytucji zakazem wprowadzania ograniczeń w innej drodze, niż ustawa zwykła. 
7. Z uwagi na rażącą sprzeczność ww. ograniczeń i zakazów z Konstytucją, ich naruszenie przez osoby wykonujące ograniczane prawa i wolności nie może rodzić w stosunku do nich negatywnych skutków prawnych.
8. Zgodnie z art. 8 ust. 2 Konstytucji, jej przepisy „stosuje się bezpośredni, chyba, że Konstytucja stanowi inaczej”.
Tekst opinii:
I. Przywołane akty prawne
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 r., nr 78, poz. 483 ze zm.)
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 z dn. 9 marca 2016 r. w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) (Dz.U.UE L 2016 r.,seria L, nr 77, poz. 1)
Ustawa z dn. 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. 2020 r., poz. 1845 ze zm.)
Ustawa z dn. 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach (Dz.U. 2019 r., poz. 631)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. 2020 r., poz. 2316)
II. Zastosowane terminy
„Konstytucja” Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 2 kwietnia 1997 r.
„Rozporządzenie” Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów
w zwiÄ…zku z wystÄ…pieniem stanu epidemii
III. Przedmiot opinii
Przedmiotem niniejszej opinii prawnej jest analiza zgodności przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dn. 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii przez pryzmat zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie, w jakim rozporządzenie to wprowadza:
ograniczenia w zakresie swobody przemieszczania siÄ™;
ograniczenia wolności zgromadzeń.
IV. Stan prawny będący następstwem wprowadzenia rozporządzenia Rady Ministrów z dn. 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii
W dniu 21 grudnia 2020 r. w Dzienniku Ustaw opublikowane zostało rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (dalej: „Rozporządzenie”).
Stosownie do § 2 ust. 1 Rozporządzenia, do dnia 17 stycznia 2021 r. wstrzymano przemieszczanie się pasażerów w transporcie kolejowym wykonywanym z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej, stanowiącej granicę zewnętrzną w rozumieniu art. 2 pkt 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 z dn. 9 marca 2016 r. w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen). W dalszych ustępach tego paragrafu określone zostały obowiązki, które dopełnić musi osoba przekraczająca w tym okresie granicę w sposób określony powyżej oraz podmioty uczestniczące w procedurach związanych z wykonywaniem tych obowiązków (ust. 2–20). W paragrafie 3 Rozporządzenia wprowadzono wyjątki od zakazu określonego w § 2 ust. 1, mające zastosowanie przede wszystkim do osób wykonujących zawody związane z przewozem.
W § 9 Rozporządzenia, do dnia 17 stycznia 2021 r. od poniedziałku do piątku, w godzinach 8:00–16:00, wprowadzono zakaz poruszania się przez osoby małoletnie do 16. roku życia, jeżeli osoby te nie znajdują się pod opieką osoby sprawującej władzę rodzicielską, opiekuna prawnego albo innej osoby dorosłej, chyba że przemieszczanie się ma na celu dotarcie do szkoły lub placówki oświatowej, lub miejsca przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie lub egzaminu zawodowego, a w przypadku małoletnich realizujących praktyczną naukę zawodu - także do miejsca realizacji tej nauki, powrót z nich do miejsca zamieszkania albo odbywa się w ramach obozów szkoleniowych dla uczniów szkół mistrzostwa sportowego oraz uczniów oddziałów mistrzostwa sportowego lub półkolonii.
Stosownie do § 25 ust. 1 Rozporządzenia, do dnia 17 stycznia 2021 r. wprowadzono ograniczenia w sposobie poruszania się osób przemieszczających się pieszo, polegające na nakazaniu zachowania odpowiedniej odległości pomiędzy osobami (z wyjątkami określonymi w pkt. 1 lit. a–c), a także środkami publicznego transportu zbiorowego, pojazdami samochodowymi przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 i nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą oraz na terenie lotniska pojazdami samochodowymi przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą, polegające na wprowadzeniu limitu osób mogących się jednocześnie poruszać ww. środkami transportu. W ustęp...