Wartość lecznicza dziurawca-Hypericum
Właściwości lecznicze i kosmetyczne posiada ziele dziurawca, czyli część nadziemna ścinana na wysokości około 15-20 cm, po odrzuceniu zdrewniałych pędów i pożółkłych liści. Czyni się to na początku kwitnienia roślin, zawsze w słoneczny dzień.
Najważniejszą substancją leczniczą u tej rośliny jest czerwony barwnik – hiperycyna. Ziele dziurawca zawiera jeszcze garbniki, olejek lotny, kwasy organiczne, żywice, flawonoidy (cenna kwercetyna), sole mineralne i witaminy A i C.
W ostatnim czasie dziurawiec zrobił wręcz zdumiewającą karierę jako skuteczny i bezpieczny lek przeciwdepresyjny, oddalający napięcie nerwowe, lęk, niepokój wewnętrzny, zmienny nastrój, nerwicę lękową, apatię, rozdrażnienie (np. wywołane klimakterium u kobiet). Ważne jest jednak, aby w kuracjach przeciwdepresyjnych i przeciwlękowych używać dziurawca w postaci alkoholowego wyciągu bądź tabletek otrzywywanych z ziela. Takiego działania leczniczego nie posiada np. herbatka ziela dziurawca, gdyż związki pomocne w depresji nie są rozpuszczalne w wodzie.
Dziurawiec od wieków słynie także jako lek stosowany w chorobach przewodu pokarmowego. Działa żółciotwórczo i żółciopędnie, stąd też poleca się go w kamicy żółciowej, zastoju żółci w woreczku żółciowym, stanach zapalnych przewodów żółciowych i bolesnych ich skurczach. Wspomaga także pracę wątroby i odtruwa ją. Usuwa wzdęcia wywołane niestrawnością, przejedzeniem. Zaleca się go w zatruciach pokarmowych, nudnościach, bolesnych skurczach jelit (np. o podłożu nerwicowym).
Zewnętrznie roślinę tę stosuje się w leczeniu liszajów, egzemy, owrzodzeń żylakowych (tu najlepszy okazuje się olej dziurawcowy), oparzeń, odmrożeń, ropiejących ran. Dziurawiec w pielęgnacji włosów likwiduje łupież, wzmacnia cebulki włosowe i regeneruje je (nadaje się raczej do włosów jasnych).
Nalewka z ziela dziurawca (tinctura Hyperici herbae) stanowi ważny składnik preparatu SEDOMIX (firmy „LEKI NATURY”).
© Borgis - Postępy Fitoterapii 1-2/2005, s. 50-52
Marek Cybula, Maciej Wszelaki, Natalia Wszelaki
Dziurawiec, roślina nie(d)oceniona?
Dziurawiec znany jest ludzkości jako roślina lecznicza od tysięcy lat. W czasach antycznych przypisywano mu znaczenie magiczne, mistyczne – nazywano go korzeniem Chejrona, Hypericum olympicum (w mitologii greckiej Chejron był centaurem, symbolem okiełznanego instynktu). Już wtedy doceniano korzystny wpływ dziurawca na ośrodkowy układ nerwowy. Chejron był także w mitologii wielkim uzdrowicielem – posiadał dar leczenia innych, mimo że nie był w stanie uleczyć własnych dolegliwości. Wtedy też już stosowano dziurawiec w leczeniu ran.
W starożytnym Rzymie jego olejem nacierali się gladiatorzy i zapaśnicy, bo czynił ich, jak wierzono, niewyczerpanymi. W starożytnym Izraelu dziurawiec dawał siły jego mieszkańcom, aby chronić się przed nienawiścią i gwałtem: „nie pozwalał innym nas zniewalać fizycznie i duchowo´´ pozwalał natomiast chronić tradycje narodowe pod panowaniem wroga.
Nazwa łacińska Hypericum pochodzi od greckiego „ hyper ” – ponad oraz „ icum ” – obraz. Wynikało to ze starej tradycji wieszania dziurawca nad obrazami bogów i tym samym oddalania złych mocy. Dioskurides wymieniał w swoich pracach cztery rodzaje dziurawca i opisał jego lecznicze działanie i wskazania. A potem było ponad 1000 lat zapomnienia i dopiero w średniowieczu, w XII wieku, o dziurawcu wspomina Hildegarda z Bingen. Wiele miejsca później poświęcił mu Paracelsus. W swojej pracy z 1525 roku pisze: „Bóg włożył w to zioło wielkie arkana”. Stosował go w,,szaleńczych fantazjach”. Nazywa go „zielem na nerwy”, „jasnością dla duszy”. Podkreśla jego skuteczność w leczeniu ran. Potem dziurawcem interesował się znany botanik Hieronim Boch. W swym „Zielniku” pisze: „Nacierać zielem z dziurawca członki dwa razy dziennie, a drżenie ustąpi”; „olej z dziurawca na świeże rany nanieść; rany się zabliźniają” Na Rusi uważano dziurawiec za ziele leczące 99 schorzeń. Na rozkaz cara Michała zbierano dziurawiec na Syberii, suszono go, rozcierano na mączkę i wysyłano do Moskwy. Kazachowie nazywali dziurawiec „dżerabaj´´ czyli lekarz ran. Potem znów dziurawiec popadł w zapomnienie aż do lat 30-tych XX wieku, gdy wyizolowano z niego hiperycynę. Od lat 90-tych XX wieku dziurawiec przeżywa renesans.
Nazwa angielska St. John´s wort, niemiecka Johanniskraut; inne polskie nazwy dziurawca to: świętojańskie ziele, ziele św. Jana, przestrzelon, krewka Matki Boskiej, arlika, dziurawnik, krzyżowe ziele, michałkowe ziele, zanowyt, żółtokwiatka, dzwonki Panny Marii, dzwoneczki, dzwoniec. Część nazw nawiązuje do św. Jana Chrzciciela lub Chrystusa. Dzień św. Jana przypada na 24 czerwca, z kolei ten dzień wiąże się ze staropogańskim świętem 21 czerwca.
Dziurawiec to uprawiana na całym świecie bylina o jaskrawożółtych kwiatach. Nazwa dziurawiec pochodzi od małych gruczołków znajdujących się na liściach rośliny, które wygądają jak otworki (podobnie powstała łacińska nazwa perforatum czyli przedziurawiony) – te miejsca to zbiorniki leczniczego olejku.
Dziurawiec to jedno z ulubionych ziół amatorów ziołolecznictwa. Rośnie na łąkach, miedzach, brzegach pól, na pastwiskach i skrajach lasów. Jest byliną wysokości 30-80 cm. Łodygi ma proste, u góry obficie rozgałęzione, gładkie. Liście również gładkie, owalne, owalno-lancetowate, długości około 3 cm. Pięciopłatkowe kwiaty, zebrane najobficiej na szczytach pędów mają intensywnie żółty kolor i liczne pręciki. Na płatkach występują również obficie kropki, przeświecające lub czarne. Przy rozgniataniu wydzielają purpurowy sok.
Dziurawiec występuje jeszcze pospolicie na obszarze prawie całego naszego kraju, choć duże zapotrzebowanie i często nieumiejętny zbiór grozi wyniszczeniem tej rośliny. W Niemczech, Anglii, Polsce i Stanach Zjednoczonych zakłada się specjalne uprawy dziurawca z przeznaczeniem dla przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego.
Surowcem zielarskim są młode pędy i kwiaty. Pędy ścina się tuż przed kwitnieniem roślin, gdyż w czasie i po kwitnieniu ulegają zdrewnieniu i mają dużo mniejszą wartość leczniczą. Kwiaty wyskubuje się z łodyg i suszy rozpostarte cienką warstwą. Można też ścinać nożyczkami całe górne części pędów. Suszy się wówczas powiązane w cienkie pęczki, zawieszone na sznurze kwiatami w dół. Roślina ma mocny korzenny aromat i cierpki smak.
Dziurawiec swe lecznicze właściwości zawdzięcza zawartym w tej roślinie substancjom:
– hyperycyna (czerwony barwnik), flawonoidy,
– hyperozyd – działający moczopędnie,
– rutyna i kwercetyna – uszczelniają naczynia włosowate,
– garbniki – działające przeciwbiegunkowo i bakteriostatycznie,
– hyperforyna (pozyskiwana z nasion) – posiada właściwości antybiotyczne.
Ponadto dziurawiec zawiera olejki eteryczne, żywice, kwasy organiczne, pektyny, cholinę, sole mineralne, cukry, witaminy A i C.
Najważniejsze schorzenia, w których stosowany jest dziurawiec to schorzenia układu pokarmowego, skóra, trudno gojące się rany, układ nerwowy.
UKŁAD POKARMOWY
Od dawna było znane korzystne działanie dziurawca w leczeniu niestrawności i bólów brzucha. Działa on również jako środek rozkurczowy na mięśnie gładkie układu trawiennego i na drogi żółciowe. Mniej znany jest jako środek uszczelniający naczynia krwionośne (jak witamina PP), poprawiający ukrwienie narządów wewnętrznych.
W zapaleniu dróg żółciowych, kamicy pęcherzyka żółciowego, „osłabieniu” czynności wydzielniczych wątroby, nieżytach żołądka i jelit dobre wyniki może dawać -
odwar: 1 łyżka ziela dziurawca na 1 szklankę wody, pić 3 razy dziennie po jednej szklance przed posiłkami.
SKÓRA
Lekki odwar z dziurawca(1/2 łyżki ziela na 1 szklankę wody) można stosować do przemywania skóry z trądzikiem, ropniami i wrzodami.
Olejek eteryczny z ziela dziurawca wchodzi niekiedy w skład kremów i emulsji regenerujących skórę.
Inny preperat z dziurawca można przygotować samemu, zalewając świeże kwiaty olejem roślinnym (np. słonecznikowym) na 10 dni; taki olej dziurawcowy stosuje się do pielęgnowania suchej, pękającej skóry.
(czy olej można uzyskac ze suchej masy ziela? otóż nie gdyż hiperycyna ulega rozpadowi w trakcie suszenia a ponadto jest to związek nie rozpuszczalny w wodzie więc tego oleju nie uzyska sie również poprzez wygotowywanie czy naparzanie.
(Dlatego też zwróciłem uwage na początku nannazewnictwo gdyż olejek dziurawcowy czyli olejek eteryczny pozyskuje się poprzez gotowanie suchej masy liści ziela w których to znajduje sie ten olejek w postaci pęcheryzków wygladajacych pod słonce jak nakłucia. Łaźnia parowa uwalnia olejek eteryczny a po skondensowaniu i skropleniu pary pływa on na powierzchni wody. Co do ilości zawartości hiperycyny w wyciągu olejowym to ma to znaczenie również dla osób leczących bielactwo aby określic czas oddziaływania lampy, moc promiennika jak również odległośc od skóry.)
(W 1996 r. w „British Medical Journal” dokonano analizy 23 badań (porównywano dziurawiec z konwencjonalnymi trójcyklicznym lekami przeciwdepresyjnymi). Porównanie wypadło na korzyść dziurawca – 63% pacjentów zareagowało pozytywnie na preparaty z niego sporządzone. Pan Henryk pisał o antywirusowym działaniu dziurawca. Trochę jeszcze pozwolę sobie dodać na ten temat. Hiperycyna i pseudohiperycyna działają antywirusowo na wirusa HIV co wykazano w badaniach in vitro. W badaniach na zwierzętach pseudohperycyna spowolniała rozprzestrzenianie się wirusa HIV. Napisano wyżej, że hiperycyna jest inhibitorem MAO, zatem dziurawiec może zwiększać stężenie dopaminy, co za tym idzie – zmniejsza ryzyko zachorowania na chorobę Parkinsona. Skoro jestem przy inhibitorach MAO warto dodać, że depresja jest typowym objawem niedoczynności tarczycy. Przyjmowanie dziurawca zmniejszyć może zatem przynajmniej objawy niedoczynności. Wracajam do antywirusowego działania składników rośliny o którym obszerniej pisał pan doktor wymieniając wirusy na które działa dziurawiec. Dorzuciłbym jeszcze do tej listy Hermes simplex (zabija go jeden z garbników zawartych w dziurawcu) – można zatem próbować leczyć nim opryszczkę warg i narządów płciowych. Antywirusowe działanie składników dziurawca można byłoby próbować wykorzystać do leczenia półpaśca, kłykcin kończystych. Badania nad antywirusowym działaniem dziurawca ciągle trwają i przynoszą nowe odkrycia. Np. jedno z badań wykazało, że hamuje on rozwój wirusa grypy typu A oraz wirusa paragrypy (wywołującego grypopodobne objawy). Działanie adaptogenne, antydepresyjne, zwiększające odporność na stres itp., co opisał wyżej pan doktor, daje możliwości do wykorzystania dziurawca stanach obniżonego nastroju zw. z rzucaniem palenia, użyć go można do łagodzenia zespołu napięcia przedmiesiączkowego, w nerwicy natręctw (są opisy kliniczne potwierdzające takie działanie). Podobne obserwacje poczyniono w przypadku nerwobólów itp. dolegliwości. - do art.Rożańskiego))
Należy tutaj zwrócić uwagę na fakt, że dziurawiec zawiera substancje fotodynamiczne, dlatego przy pielęgnowaniu skóry kosmetykami zawierającymi wyciąg z tej rośliny konieczna jest duża ostrożność, gdyż mogą wystąpić uczulenia na słońce. Szczególnie powinny uważać osoby skłonne do wysypek i reakcji alergicznych.
UKŁAD NERWOWY
Dziurawiec okazał się dobrodziejstwem dla współczesnego człowieka, którego coraz częściej prześladują: depresja, lęk i ogólne zniechęcenie do życia. Dobroczynne działanie w leczeniu stanów depresyjnych dziurawiec zawdzięcza zawartości hyperycyny. Hyperycyna, według badań klinicznych, hamuje rozkład neuroprzekaźników (serotoniny), których niedostateczna ilość w organizmie daje objawy złego nastroju, lęku, przygnębienia. Należy jednak pamiętać, że w leczeniu depresji nie są w stanie pomóc herbatki parzone z ziela tej rośliny, gdyż hyperycyna nie rozpuszcza się w wodzie.
W kuracji przeciwdepresyjnej proponowane są więc gotowe standardowe preparaty na bazie dziurawca. W aptekach i sklepach zielarskich można nabyć polski preparat Hyperosedat, który ma postać kapsułek żelatynowych z suchym ekstraktem z ziela dziurawca w oliwie z oliwek. Jedna kapsułka Hyperosedatu zawiera minimum 0,24 mg cennej hyperycyny. Hyperosedat stanowi środek na łagodne zaburzenia depresyjne, oddala napięcie nerwowe, lęk, apatię, zmienny nastrój, przygnębienie oraz nerwicę lękową (występowanie lęku bez przyczyny). Hyperosedat należy stosować 3 razy dziennie po 1 kapsułce.
Wyciągi z dziurawca mają podobną skuteczność co standardowe środki antydepresyjne stosowane w kuracji łagodnego i średniego stopnia depresji. Należy tu nadmienić, że renomowane laboratoria i firmy farmaceutyczne w Niemczech i Wielkiej Brytanii zaangażowały się w badania i zastosowanie preparatów dziurawca w leczeniu nerwic i depresji. Ich prace dowodzą niezwykłej skuteczności preparatów dziurawca w leczeniu tych schorzeń.
Tak więc wytrącono kolejny argument przeciwnikom stosowania preparatów ziołowych, którzy traktują kurację lekami naturalnymi jako nienowoczesne metody lecznicze i wątpią w jakąkolwiek jej skuteczność. Trzeba też podkreślić, że kuracja preparatami na bazie dziurawca nie wywołuje uzależnień i w każdej chwili można ją przerwać, bez objawów zespołu z odstawienia.
Dziurawiec bywa nazywany „arniką nerwów” – czyli środkiem skutecznym przy urazach i uszkodzeniach układu nerwowego; stosowany jest również w nerwobólach. W powyższych wskazaniach znajduje też zastosowanie w homeopatii. Stosowany jest także w leczeniu moczenia nocnego u dzieci, działając podobnie do stosowanej w tym schorzeniu imipraminy, jednakże pozbawiony działań niepożądanych tego leku.
Dziurawiec znajduje również zastosowanie w dolegliwościach natury psychicznej u kobiet okresu menopauzy – działa wtedy zwłaszcza na dolegliwości wynikające z depresji – gdyż wiele kobiet ma w tym trudnym dla nich czasie ukrytą bądź jawną depresję. Ponadto bywa stosowany w przypadku nadmiernej drażliwości przed miesiączką, w tak zwanym zespole napięcia przedmiesiączkowego. Poprzez swoje korzystne działanie na układ pokarmowy, dziurawiec zwiększa wchłanianie witamin z grupy B, których obecność jest niezbędna dla pracy układu nerwowego.
Preparatów z dziurawca nie wolno jednak stosować podczas terapii skojarzonej z interferonem i niektórymi chemioterapeutykami przeciwnowotworowymi. Dziurawiec wchodząc w interakcję z interferonem osłabia jego działanie. Należy też uważać na stosownie preparatów z dziurawca z innymi lekami i najlepiej nie przyjmować ich razem, a jeśli tak, to po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.
Wspomniano już, że zawarta w dziurawcu hyperycyna zwiększa wrażliwość na światło słoneczne, należy więc być ostrożnym w stosowaniu go latem, przy dużym nasłonecznieniu. Wyciąg z dziurawca może zmniejszać skuteczność niektórych leków, obniżając ich stężenie terapeutyczne w osoczu. Dotyczy to między innymi indynawiru używanego w leczeniu zakażeń wirusem HIV, antykoagulantów, takich jak warfaryna, cyklosporyna, niektórych doustnych preparatów antykoncepcyjnych, dekstrometorfanu, teofiliny, amitryptyliny oraz digoksyny.
Wydaje się, że po latach zapomnienia dziurawiec jako cenny środek leczniczy wraca do łask i odzyskuje swoją utraconą pozycję. Po okresie niedoceniania jego właściwości, staje się środkiem nieocenionym w leczeniu wielu schorzeń.
Olej z kwiatów dziurawca – Oleum Hyperici (Johanniskrautöl) i ziele dziurawca – Herba Hyperici w fitoterapii(Różański)
Jeżeli świeże kwiaty dziurawca (Flos Hyperici) zwilżymy spirytusem, a następnie zalejemy ciepłym olejem słonecznikowym, lnianym, migdałowym, ostropestowym, sojowym, ryżowym lub kukurydzianym – uzyskamy po kilku tygodniach maceracji bardzo cenny wyciąg olejowy, bogaty w hiperycynę, pseudohiperycynę i hiperforynę. Polecam proporcje 1:1 (olej do świeżego surowca). Surowiec warto rozdrobnić. Wyciąg można przecedzić po około 3-4 tygodniach.
Olej dziurawcowy działa przeciwzapalnie na skórę, antyseptycznie i gojąco. Przyśpiesza gojenie ran. Niestety zwiększa też wrażliwość na promienie słoneczne, dlatego trzeba zachować odpowiednią ostrożność. Podany doustnie wybitnie wzmaga wydzielanie żółci. Pobudza przemianę materii, znosi stany znużenia i depresji. Poprawia wydajność intelektualną. Można go zażywać równocześnie z miłorzębem, yerba mate, kwasem glutaminowym, surowcami koffeinowymi i arniką. Łagodzi objawy trądziku. Jest wskazany przy zmęczeniu w przebiegu chorób zakaźnych i w okresie rekonwalescencji. Olej dziurawcowy można zażywać po 1-2 łyżeczki dziennie. Efekty zażywania są widoczne po około 2-3 tygodniach.
Olej dziurawcowy obniża dodatkowo poziom cholesterolu i cukru we krwi.
W leczeniu chorób skóry (odleżyny, liszaje, łuszczyca, oparzenia, owrzodzenia) można go mieszać z tranem, olejem rokitnikowym, wyciągiem olejowym z żywokostu lub pokrzywy.
Oleum hyperici na oleju konopnym i lnianym 1:1 (surowiec do oleju 1:1, maceracja przez 3 miesiące; surowiec zanurzony w spirytusie przed zalaniem olejem; na powierzchnię zalanego olejem surowca również radzę nalać troszkę spirytusu, aby nie powstała pleśń!, po czym zakręcić).
Surowiec można pozyskiwać z różnych gatunków dziurawca. W handlu jest ziele z dziurawca zwyczajnego (ang. Saint Johns Wort) – Hypericum perforatum Linne = Hypericum officinarum Crantz (=Hypericum vulgare Lamarck), z rodziny Clusiaceae = Hypericaceae = Guttiferae.
Ziele dziurawca – Herba Hyperici (Johanniskraut) niegdyś popularne jako środek żółciopędny i przeciwbiegunkowy, przywracający równowagę w przewodzie pokarmowym. Obecnie zalecany również w fitoterapii chorób układu nerwowego. Wyciągi alkoholowe i ekstrakty suche z dziurawca zawierające hiperycynę, ksantony i floroglucyny działają przeciwdepresyjnie i uspokajająco. Poprawiają samopoczucie, wzmacniają, uodparniają na stres, działają adaptogennie. Uprawniają procesy uczenia się i zapamiętywania oraz odtwarzania informacji. Przywracają chęć do życia. Dodatkowo poprawiają trawienie i pobudzają przemianę materii. Działanie jest odczuwalne po dłuższym i regularnym zażywaniu preparatów dziurawca. Hiperycyna jest inhibitorem monoaminooksydazy (MAO). Dziurawiec działa przeciwdepresyjnie również poprzez hamowanie wchłaniania zwrotnego dopaminy, serotoniny, kwasu gamma-aminomasłowego GABA, glutaminianu i noradrenaliny. Niewątpliwie podnosząc stężenie tych mediatorów dziurawiec wyzwala zadowolenie, radość i euforię. Wyciągi olejowe i wodno-alkoholowe stosowane są w leczeniu trudno gojących się ran. Hiperforyna działa antybakteryjnie. Naftodiantrony dziurawca mają właściwości przeciwwirusowe. Karotenoidy, chlorofil i pochodne floroglucyny pobudzają ziarninowanie. Obecnie mamy w handlu coraz więcej nowoczesnych form (kapsułki, drażetki) zawierających standaryzowane wyciągi z dziurawca. Surowiec zawiera naftodiantrony 0,05-0,3% (hiperycyna, pseudohiperycyna, hiperforyna, adhiperforyna); flawonoidy 3-4% (hiperozyd, kwercytryna, izokwercytryna, rutyna, kaempferol, kwercetyna); garbniki (7-16%), leukocyjanidyny), kwas nikotynowy, witaminę C, karoteny, cholinę, fitosterole (beta-sitosterol), flobafeny, pektyny. Zawartość olejku eterycznego waha się w granicach 0,05-0,9%. Właściwości ściągające, przeciwnieżytowe nadają garbniki, których może być w zielu nawet 16%. Dawka 2-4 g ziela dostarcza ustrojowi 0,2-1 mg hiperycyny.
Zgodnie z monografią WHO (volume 2, Geneva 2002 r.) ziele dziurawca nie powinno zawierać więcej niż 7% popiołu ogólnego. Strata masy po suszeniu nie większa niż 10%. Hiperycyn nie mniej niż 0,08% (w przeliczeniu na hiperycynę).
Udowodniono działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie, przeciwhistaminowe, antydepresyjne, antybakteryjne (w stosunku do Escherichia coli, Proteus vulgaris, Streptococcus mutans, Streptococcus sanguis, Staphylococcus oxford i Staphylococcus aureus ), antywirusowe (w stosunku do influenza
virus A2, herpes simplex virus 2, poliovirus II i vaccinia virus, murine leukaemia virus, hepatitis B virus, murine cytomegalovirus, human cytomegalovirus parainfluenza 3 virus, Sindbis virus, vaccinia virus, vesicular stomatitis virus i equine infectious anaemia virus). Hypericin i pseudohypericin są inhibitorami dla herpes simplex virus typu 1 oraz 2, HIV-1. Hiperycyna jest inhibitorem aktywności odwrotnej transkryptazy wirusa HIV. Hiperycyna jest inhibitorem kinazy białkowej C (tyrozynazy) i daje efekt antyneoplastyczny. Potwierdzono naukowo działanie gojące rany.
Dziurawca nie należy zażywać równocześnie z glikozydami naparstnicy, teofiliną, warfarinem i cyklosporynami. Dziurawiec obniża ich aktywność.
Zgodnie z Farmakopeą Polską VI, ziele dziurawca powinno być zbierane w początkach kwitnienia i wysuszone w cieniu, w przewiewie. Surowiec powinien zawierać nie mniej niż 1,8% flawonoidów w przeliczeniu na hiperozyd C21H20O12 o m.cz. 464,39. Strata masy po suszeniu nie większa niż 12%. Popiołu nie więcej niż 7%. Dopuszcza się ziele gatunku Hypericum maculatum Cr. Zanieczyszczeń mineralnych nie więcej niż 0,5%. Zanieczyszczeń organicznych nie więcej niż 1%. Surowiec nie może zawierać łodyg grubszych niż 3 mm. Pędów z zawiązanymi owocami nie więcej niż 3%. Działanie i zastosowanie: w schorzeniach przewodu pokarmowego, psychotonizujące; zewnętrznie – przyspiesza gojenie. Dawki zwykle stosowane: doustne jednorazowe w odwarach 2-4, dobowe 2-4 g; doustnie w nalewkach i preparatach 2-4 g. Zewnętrznie – odwar do okładów i przemywań 5-10%.
Komisja E opisała ziele dziurawca Hyperici Herba w monografii nr 228 z 5 XII 1984 r. Komisja E oceniła pozytywnie zakres stosowania i działanie dziurawca. Przetwory z dziurawca można stosować w zaburzeniach psychowegetatywnych, nastrojach depresyjnych, w lęku i niepokoju nerwowym. Olejowe przetwory dziurawca w zaburzeniach trawiennych. Zewnętrznie: olejowe przetwory dziurawca w leczeniu i uzupełniającej terapii ostrych i tępych zranień, w bólach mięśniowych i oparzeniach I stopnia.
Podczas brania przetworów z dziurawca możliwe uczulenie na światło, zwłaszcza u osób o jasnej karnacji skóry.
Średnia dawka dobowa do stosowania wewnętrznego 2-4g surowca lub 0,2-1 mg sumy hiperycyn w innych formach leku. Sposób użycia: cięty i sproszkowany surowiec, płynne i stałe przetwory doustne. Płynne i półstałe przetwory do użytku zewnętrznego. przetwory olejowe do użytku zewnętrznego i wewnętrznego.
W fitoterapii XIX wieku dziurawiec uważano za środek ściągający, pobudzający i pędzący mocz. Z liści i kwiatów lub wierzchołków pędów sporządzano herbatkę (30 g/1 wody) polecana w leczeniu chorób wątroby, nieżytów żołądka, białych upławów, bolesnych miesiączek, niestrawności, bólów głowy pochodzących “od zaflegmienia wewnętrznego”. Dziurawiec zalecano mieszać z krwawnikiem.
Napar z dziurawca – Infusum Hyperici może przy przyrządzany ze świeżego lub suchego rozdrobnionego surowca; zaleca się 2, a nawet 3 łyżki surowca na 200 ml wrzącej wody (20 g/200 ml); pić małymi porcjami. Tinctura Hyperici 3 razy dziennie po 30 kropli. Ja stosuję dawkę 3-5 ml (Tinctura Hyperici 1:3) 1-2 razy dziennie, lub jeśli potrzeba częściej – mniejsze ilości.
Bardzo wartościowy jest :
intrakt dziurawcowy (Intractum Hyperici), sporządzany przez zalanie świeżego surowca wrzącym alkoholem 40-70% lub winem. Wino i nalewkę dziurawcową, przygotowane z 1 cz. surowca na 10 cz. rozpuszczalnika można pić po kieliszeczku codziennie na poprawę samopoczucia i polepszenia trawienia. Sok z dziurawca i nalewka dziurawcowa są dostępne w sklepach zielarskich.
Olej dziurawcowy jest sprzedawany za granicą (Szwajcaria, Niemcy, Austria) w butelkach i kapsułkach.
Oleum Hyperici według Muszyńskiego: 1 cz. świeżych kwiatów i pączków dziurawca zalać 1 cz. spirytusu i 5 cz. oliwy, po czym macerować na łaźni wodnej do całkowitego odparowania wody i spirytusu, następnie przecedzić przez gazę. Ze swojej strony proponuję użyć do tego układ garnek w garnku, możliwie szerokie, aby parowanie było ułatwione. Zachować ostrożność, mały ogień, aby opary alkoholu nie uległy zapłonowi!
Wyciągi z dziurawca mogą pobudzać procesy tworzenia erytrocytów. Pobudzają przemianę materii, wzmagają produkcję witaminy D w skórze. Pobudzają wydzielanie żółci, poprawiają trawienie. Skuteczne są w leczeniu nieżytów przewodu pokarmowego, niedomogów wątroby, zastojów żółci, w profilaktyce kamicy żółciowej. Dr Roeske poleca dziurawiec jako wszechstronne metabolicum, w szczególności jako stomachicum (środek żołądkowy), cholagogum, diureticum, nervinum, dysmenorrhoe (przy bólach miesiączkowych), amenorrhoe (przy braku miesiączki), arthritis, rheumatismus, dermatoplasticum (jako środek przyspiesający granulację).
===================
alkoholowy wyciąg z dziurawca pospolitego, który z czasem nabiera charakterystycznej czerwonej barwy, sprawdza się zarówno w stosowaniu zewnętrznym (do leczenia trudno gojących się ran i oparzeń), jak i wewnętrznym (w przypadku zaburzeń depresyjnych i pokarmowych).
Składniki
- ok. 100 g świeżych kwiatów dziurawca
- 0,5 l oleju słonecznikowego, lnianego lub migdałowego
- ok. 3 łyżeczki spirytusu
Rozdrobnione kwiaty dziurawca zalej spirytusem i zostaw w szklanym, zakręconym słoiku na kwadrans. Podgrzej olej na średnim ogniu i dodaj do dziurawca. Przechowuj w zamkniętym słoiku przez ok. 2 miesiące, codziennie wstrząsając mieszaninę. Po tym czasie przecedź olej, dokładnie wyciskając kwiaty, i rozlej do ciemnych buteleczek.
xarxar