Gajowiec żółty (niem./szwajc. Goldnessel, fr.Ortie jaune, Lamier galeobdolon, ital. Ortica mora, retorom. Urticla melna) – Galeobdolon luteum Hudson = Lamium galeobdolon Linne = Galeobdolon vulgare Pers. = Lamiastrum galeobdolon (L.) Ehrend. et Pol., z rodziny wargowych – Labiatae (jasnotowatych – Lamiaceae) jest cenną rośliną leczniczą o działaniu wykrztuśnym, przeciwskurczowym, łagodzącym kaszel i przeciwzapalnym. Był stosowany w medycynie ludowej w leczeniu nieżytów układu oddechowego oraz niektórych chorób ginekologicznych (Niemcy, Austria, Szwajcaria, Bułgaria, dawna Jugosławia), podobnie jak jasnota biała – Lamium album Linne, jasnota różowa – Lamium amplexicaule L., czy purpurowa – Lamium purpureum Linne.
Może zastąpić jasnotę różową w zakresie leczenia zaburzeń miesiączkowania, wspomagającej terapii upławów i zapalenia przydatków. Dodatkowo może być polecany w zespole policystycznych jajników i endometriozy, najlepiej w połączeniu z preparatami torfowca (świeży zielony torfowiec!), borowiny (w tym pozajelitowo Fibs, albo doustnie wyciągi – destylaty z borowiny), odwarem z kory kaliny, naparem z ziela/kwiatu nagietka, naparem ziela/kłącza glistnika, naparem z ziela miesiącznicy – Lunaria i naparem z kwiatów czeremchy.
Roślina pospolita w lasach na niżu i w górach, ponadto sprzedawana czasem w sklepach ogrodniczych jako roślina okrywowa cieniolubna. Roślina krótko żyje, należy do aspektu wiosennego. Po przekwitnięciu i wydaniu owoców nadziemna część gajowca żółknie i zamiera.
Surowcem jest kwitnące ziele gajowca żółtego – Herba Lamii galeobdoloni, które można suszyć w temperaturze do 35 stopni Celsjusza lub stosować w stanie świeżym do sporządzenia intraktu lub nalewki. Surowiec jest zbierany od kwietnia do maja.
Składniki: flawonoidy – galeobdoside = galeobdozydy (werbaskozyd, apigenina-7-O-beta-D-(6′-p-hydroksy-cinnamoyloxy)-mannoside), kwas cynamonowy, kwas kawowy, benzoksazynoidy (benzoxazinoids), w tym odkryty przez bułgarskich uczonych (Kalina I Alipieva, Rilka M Taskova,Ljubka N Evstatieva,Nedjalka V Handjieva ,Simeon S Popov) nowy związek z tej grupy 2-O-β-d-glucopyranosyl-6-hydroxy-2H-1,4-benzoxazin-3(4H)-one (6-hydroxy blepharin); irydoidy, w tym harpagidowe, salidrozyd (o działaniu przeciwlękowym), 5-deoxylamiol, sesamoside, ekdyzony, epipterosterony o silnych działaniach przeciwzapalnych; olejek eteryczny bogaty w trikozan, tetrakozan, pentakozan, heptakozan, kwas heksadekanowy, skwalen, mirystynian izopropylu, alfa-terpineol, beta- kariofilen.
źródło obrazka: http://www.mdidea.com/products/herbextract/salidroside/data04.html
Działanie lecznicze: wyraźnie przeciwzapalne na skórę, błony śluzowe i narządy wewnętrzne; ochronne na miąższ wątroby i nerki, przeciwreumatyczne, słabo przeciwbólowe. Reguluje miesiączkowanie i usuwa stany zapalne narządów rozrodczych oraz układu moczowego. Tłumi reakcje autoimmunologiczne (autoagresję immunologiczną). Może być polecany w leczeniu reumatyzmu, dny moczanowej, wirusowego zapalenia wątroby, niewydolności wątroby. Przydatny niezmiernie w profilaktyce stłuszczenia i marskości wątroby oraz nerek.
Wskazania: upławy, nieregularne miesiączkowanie, stany zapalne jajników, jajowodów, macicy i pochwy, zapalenie powrózków nasiennych, zapalenie jądra i moszny; stany zapalne układu moczowego (niekoniecznie wywołane infekcjami!), choroby uszkadzające wątrobę i nerki; stany zapalne nerwów, mięśni, stawów i kości; uogólnione stany zapalne skóry i przewodu pokarmowego. W razie zakażeń należy Galeobdolon luteum łączyć z ziołami fitoncydowymi (przeciwdrobnoustrojowymi). Przy alergii łączyć z pierwiosnkiem i krwawnikiem. W połączeniu z Rhodiola, Schisandra, Eleutherococcus i tatarakiem (w równych proporcjach) – w leczeniu choroby Alzheimera i zespołów otępiennych, ponadto zespołów stresowych i lękowych.
Gajowiec zawiera składniki sterydowe, podobnie jak Cyanotis arachnoides (mogą być łączone! http://rozanski.li/?p=2278) oraz irydoidy. Stanowi dobrą alternatywę dla przetaczników (wykazuje z nimi synergizm), czyśćca, trędownika i dąbrówki, ale jednocześnie wykazuje z nimi synergizm i koergizm, dlatego polecam kojarzyć te surowce. Harpagophytum (hakorośl), tarczyca bajkalska, Sarsaparilla, lukrecja i kozieradka również są wzmacniane i uzupełniane w działaniu przez gajowca, co może być wykorzystane w terapii chorób autoimmunologicznych, w tym alergii.
Napar gajowcowy – Infusum Lamii galeobdoloni: 2 łyżki rozdrobnionego suchego surowca lub 4 łyżki świeżego surowca zalać 400 ml wrzącej wody lub mleka; odstawić pod przykryciem na 40 minut, przecedzić. Pić 2 razy dziennie po 200 ml; w przypadku stanów zapalnych układu oddechowego 100 ml co 4 godziny, najlepiej z miodunką, pierwiosnkiem, czosnkiem niedźwiedzim, kwiatami męskimi leszczyny, kwiatami męskimi olchy, kwiatami forsycji lub kwiatami czeremchy. W razie silnego kaszlu i wysięku płucnego mieszać z ziołami krzemionkowymi (skrzyp, przytulia, marzanka, poziewnik, turzyce – odwar). Stosować również do irygacji, lewatywy, okładów, płukanek i przemywania schorzałych miejsc. Polecam przy zapaleniu gałki ocznej, spojówek i powiek (okłady z naparu-40 minutowe).
Nalewka lub intrakt gajowcowy–: 1 część świeżego surowca po rozdrobnieniu zalać –5 częściami alkoholu 40% (w przypadku intraktu – gorącego), odstawić na 7 dni, przefiltrować. Zażywać po 10 ml 2-3 razy dziennie. Dobry jest również wyciąg na winie wytrawnym 1:5 – wtedy wypijać 1 kieliszek wina dziennie przez 2 tygodnie lub co dwa dni przez 4 tygodnie. (tekst dr Różański H -str.internetowa).
xarxar