POLECANE PODRĘCZNIKI Z ZAKRESU GERIATRII
3. PIELĘGNIARSTWO GERIATRYCZNE
- Wydawnictwo Medyczne Urban and Partner,Wrocław J 998.
2. MSD PODRĘCZNIK GERIATRII
- Urban and Partner, Wrocław, 1999.
3. ZARYS MEDYCYNY GERTATRYCZNEJ
- Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2000.
4. PACJENCI W STARSZYM WIEKU
- Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1995.
Zakład Geriatrii Klinicznej Akademii Medycznej w Warszawie Warszawa, ul. Oczki 6
Tematy wykładów z geriatrii dla studentów Oddziału Pielęgniarskiego Wydziału Nauki o Zdrowiu Akademii Medycznej w Warszawie
1. Procesy starzenia,
2. Epidemiologia i demografia starzenia,
3, Zmiany w narządach związane ze starzeniem.
4, Odmienności przebiegu chorób u osób w wieka podeszłym.
5. Ocena stanu funkcjonalnego i psychicznego u osób w wieku podeszłym, za pomocą:
- Skali Oceny Podstawowych i Złożonych Czynności Życia Codziennego (skala Katza i Lawtona),
- Skali Oceny Równowagi i Chodu (skala Tinettiego),
- Krótkiej Oceny Stanu Umysłowego tykała Folsteina),
- Geriatrycznej Skali Depresji (skala Yesevage’a,6. Choroby układu krążenia u osób starszych:
- nadciśnienie tętnicze,
- hipotonia,
- miażdżyca i choroba wieńcowa,
- niewydolność serca,
- choroby naczyń obwodowych,
- choroby żył.
16. Zaburzenia słuchu u osób w wieku podeszłym.
17. Najczęstsze problemy medyczne u osób w wieku podeszłym:
- upadki,
- unieruchomienie, odleżyny,
- nie trzymanie moczu i stolca,
18. Hipotermia i hipertermia.
19. Farmakoterapia geriatryczna,
20. Standardy planowanego wypisu ze szpitala.
Zasadniczą cechą procesu starzenia jest stopniowe, postępujące i nieodwracalne zmniejszanie się zdolności organizmu do utrzymania homeostazy w odpowiedzi na czynniki środowiskowe. Starzenie nie jest związane wyłącznie z upływem czasu, lecz raczej stanowi odzwierciedlenie zmian, jakie zachodzą w czasie.
Maksymalny czas przeżycia dla osobnika różnych gatunków wynosi od kilku godzin do kilkuset lat (żółwie z Galapagos). Średni czas przeżycia uwarunkowany jest przez czynniki genetyczne i środowiskowe
MODELE BADANIA STARZENIA I DŁUGOWIECZNOŚCI STOSOWANE W B10GERONTOLOGII
A. Drożdże piekarskie
- komórka matka umiera po wyczerpaniu limitu około 25 podziałów,
- gen LAG1- wydłuża życie, a jego utrata skraca o około 50%,
- gen RAS1 - skraca długość życia,
- gen RAS2 - wydłuża życie.
B. Nicień
- mutacje 9 genów powodują nieraz kilkakrotne wydłużenie życia robaka,
C, Muszka owocowa
- długowieczne muszki później dojrzewają i rozmnażają się, u długowiecznych muszek wykazano zwiększenie katalazy i dysmutazy ponadtlenkowej.
RESTRYKCJA KALORYCZNA A STARZENIE I DŁUGOWIECZNOŚĆ
- restrykcja kaloryczna powodowała znaczące przedłużenie maksymalnej długości życia m. innymi: ryb, pająków, robaków i przede wszystkim gryzoni,
- powodowała obniżenie wytwarzania przez mitochondria reaktywnych form tlenu,
- spowalniała pojawianie się oksydacyjnych uszkodzeń w hodowlach tkanek zwierząt,
- nadwaga i otyłość przyśpieszają starzenie.
- limit podziałów komórek,
- stare fibroblasty 2 wyczerpanym limitem podziałów hodowane in vitro, nie ulegają podziałowi. Odpowiedzialne za to są geny supresorowe nowotworów: Rb-i-p-53oraz gen telomerazy,komórki macierzyste mają aktywną telomerazę i-nie-mają limitu podziałów; są zatem w zasadzie nieśmiertelne. Jednakże liczba ich maleje wraz z wiekiem.
TEORIA TELOMEROWA
Telomery pełnią istotne funkcje w życiu komórki takie jak: ochrona przed fuzją i degradacją chromosomów, zakotwiczenie ich w otoczce jądrowej, udział w segregacji chromosomów podczas mitozy i regulacja aktywności genów.
Sposoby zatrzymywania proliferacji przez skracające się telomery:
1) na drodze przekazywania sygnału o uszkodzeniu DNA oraz
2) poprzez zmianę stanu funkcjonalnego chromat-ny, z transkrypcyjnie nieaktywnego
stanu, w aktywny.Istnieje związek między „wyczuwaniem” długości telomeru a kontrolą aktywności genów położonych w subtelomerowym obszarze.
STARZENIE SIĘ I DŁUGOWIECZNOŚĆ
- Mechanizmy odpowiedzialne za starzenie się człowieka na poziomie komórkowym są podobne do mechanizmów u jednokomórkowych drożdży.
- Stopień skomplikowania starzenia wynika z długiego okresu życia, menopauzy, wzrostu zachorowalności wraz wiekiem na choroby nowotworowe, otępienie,choroby układu krążenia. Świadczy on o udziale wielu genów regulujących mechanizmy starzenia człowieka, poprzez procesy regulujące homeostazę całego organizmu.
- Znane są mutacje genów przyśpieszające starzenie:
a) mutacje genu helikazy jest przyczyną zespołu Wernera skracającego życie
średnio do 47 lat (zaćma, wzrost zachorowalności na choroby nowotworowe,
układu krążenia, cukrzyca).
Helikaza bierze udział w replikacji, transkrypcji, naprawie DNA,segregacji chromosomów i funkcjach wymagających rozwinięcia nici DNA.
b) Trisomia 21 chromosomu jest przyczyną zespołu Downa. Na tym chromosomie
znajduje się gen, którego produkt jest prekursorem beta-amyloidu.
Chociaż starzenie się nie jest patologią, to jednak sprzyja rozwijaniu się chorób.Od 1950 r. w krajach wysoko rozwiniętych obserwuje się z każdym dziesięcioleciem podwajanie liczby osób ponad stuletnich.
Genetyczne uwarunkowania sprzyjające długowieczności i zdrowemu starzeniu:
a) pewne formy antygenów zgodności tkankowej,
b) obecność dwóch alleli E4 apolipoproteiny. Allel APO- E4 (kodujący izoformę
apolipoproteiny E) zwiększa ryzyko wystąpienia choroby Aizheimera i krótszego życia,
c) Podłoże genetyczne może mieć fakt, że wśród najdłużej żyjących stulatków niezwykle
wysoki odsetek,bo aż 80% stanowią kobiety oraz, że wyższa jest średnia długość życia
kobiet.
...
szwagiero1