Zdzisław Mrugalski - Czas i urządzenia do jego pomiaru.pdf

(8231 KB) Pobierz
ZDZISŁAW MRUGALSKI
I URZĄDZENIA
DO JEGO
POMIARU
CZAS
ZDZISŁAW MRUGALSKI
CZAS
I URZĄDZENIA DO JEGO POMIARU
ZEGARY DAWNE I WSPÓŁCZESNE
WARSZAWA 2008
Projekt okładki:
Katia Meller
Redakcja i skład:
Hermina Jóźwik
© Copyright by Zdzisław Mrugalski
© Copyright by Wydawnictwo Cursor
Na pierwszej stronie okładki: szkic astrolabium arabskiego (z ok. X wieku) –
– przyrządu do wyznaczania czasu, położenia planet, mierzenia wysokości np. wieży, itp.
Wydawnictwo Cursor
ul. Modzelewskiego 98
02-679 Warszawa
tel.: 0 22 487 89 23
fax: 0 22 398 74 66
e-mail: wydawnictwo@cursor.waw.pl
Projekt typograficzny, skład i druk:
Cursor, www.cursor.waw.pl, tel.: 0 22 487 89 23
ISBN 978-83-61080-24-4
Warszawa 2008
Spis treści
Klika słów od Klubu Miłośników Zegarów i Zegarków
Przedmowa
Wstęp
1. Czym jest czas?
1.1. Uwagi ogólne
1.2. Czas w filozofii klasycznej
1.3. Nowsze poglądy dotyczące pojęcia czasu
1.4. Czas w Polskiej Normie
Metrologia czasu
2. Wzorce i skale czasu
2.1. Uwagi ogólne
2.2. Słońce jako wzorzec czasu
2.3. Jednostka czasu – sekunda
2.4. Skale czasu
2.5. Czasy strefowe
2.6. Sezonowe zmiany czasu (lato – zima)
3. Czas jako wielkość mierzalna
3.1. Uwagi ogólne
3.2. Metody pomiaru czasu
4. Urządzenia do pomiaru czasu
4.1. Uwagi ogólne
4.2. Kalendarze
4.2.1. Kalendarze starożytne
9
13
17
23
23
26
33
39
43
43
45
47
50
53
56
59
59
60
63
63
64
64
Czas i urządzenia do jego pomiaru
4.2.2. Kalendarze nowożytne
4.2.3. Wyznaczanie daty Wielkanocy
4.3. Zegary „naturalne”
4.4. Zegary słoneczne, klepsydry i zegary ogniowe
4.5. Zegary do ciągłego odmierzania czasu
4.5.1. Pierwsze zegary mechaniczne
4.5.2. Zegary wieżowe
4.5.3. Monumentalne zegary astronomiczne
4.5.4. Zegary publiczne i dworcowe
4.5.5. Zegary domowe i budziki
4.5.6. Zegarki noszone
4.6. Zegary specjalne
4.7. Czasomierze
5. Rozwiązania konstrukcyjne zegarów i zegarków
– dawnych i współczesnych
5.1. Uwagi ogólne
5.2. Zegary i zegarki mechaniczne
5.2.1. Zasada działania zegarów mechanicznych
5.2.2. Regulator
5.2.3. Wychwyt
5.2.4. Przekładnia zębata
5.2.5. Mechanizm napędowy
5.2.6. Urządzenie naciągowe
5.2.7. Urządzenie wskazujące
5.3. Zegary i zegarki elektromechaniczne
5.3.1. Zegary z naciągiem elektrycznym
5.3.2. Zegary z elektrycznym napędem regulatora
5.3.3. Zegary wtórne do sieci czasu
5.4. Zegary i zegarki kwarcowe
(elektroniczno-mechaniczne i elektroniczne)
5.5. Zegary „atomowe”
5.6. Urządzenia dodatkowe w zegarach i zegarkach
5.7. Tendencje rozwojowe współczesnych
zegarów i zegarków
66
68
70
71
76
76
81
90
92
93
98
105
106
109
109
115
115
116
120
124
125
125
128
128
128
129
135
135
141
143
144
Zgłoś jeśli naruszono regulamin