Marek Barwiński - Geograficzno-polityczne uwarunkowania sytuacji Ukraińców, Łemków, Białorusinów i Litwinów w Polsce po 1944 roku.pdf

(12877 KB) Pobierz
MAREK BARWIŃSKI
Geograficzno-polityczne
uwarunkowania sytuacji
Ukraińców, Łemków,
Białorusinów i Litwinów
w Polsce po 1944 roku
WYDAWNICTWO
UNIWERSYTETU
ŁÓDZKIEGO
ŁÓDŹ 2013
Marek Barwiński – Katedra Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych
Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki, 90-142 Łódź, ul. Kopcińskiego 31
RECENZENT
Prof. dr hab. Marek Koter
OPRACOWANIE REDAKCYJNE I SKŁAD
Anna Araszkiewicz
RYSUNKI
Anna Wosiak
Badania terenowe, których wyniki wykorzystano w książce, zrealizowano ze
środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji
numer DEC-2011/01/B/HS4/02609
Wydrukowano z gotowych materiałów dostarczonych do Wydawnictwa UŁ
© Copyright by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2013
ISBN 978-83-7525-785-4
Na okładce wykorzystano zdjęcia Autora
PROJEKT OKŁADKI
Andrzej Frydel
Wydane przez Wydawnictwo Uniwersytetu łódzkiego
Wydanie I. W.06087.13.0.H
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
90–131 Łódź, Lindleya 8
www.wydawnictwo.uni.lodz.pl
e-mail ksiegarnia@uni.lodz.pl
tel. (42) 665 58 63, faks (42) 665 58 62
Druk i oprawa: Quick Druk
SPIS TREŚCI
1. Wstęp ......................................................................................................................
1.1. Wyjaśnienia terminologiczne .........................................................................
1.2. Zakres pracy, cele i hipotezy badawcze .........................................................
1.3. Metody badawcze ...........................................................................................
1.4. Literatura przedmiotu .....................................................................................
2. Geneza i dzieje Ukraińców, Łemków, Białorusinów i Litwinów na ziemiach
polskich do 1944 roku – zarys problematyki .........................................................
2.1. Ukraińcy .........................................................................................................
2.2. Łemkowie .......................................................................................................
2.3. Białorusini ......................................................................................................
2.4. Litwini ............................................................................................................
2.5. Liczebność i rozmieszczenie Ukraińców, Łemków, Białorusinów
i Litwinów na podstawie wyników międzywojennych spisów ludności ........
3. Sytuacja mniejszości ukraińskiej, łemkowskiej, białoruskiej i litewskiej
w Polsce na tle przemian politycznych po 1944 roku.............................................
3.1. Pierwsze lata po II wojnie światowej – prześladowania, przesiedlenia,
dyskryminacja .................................................................................................
3.1.1. Przesiedlenia do ZSRR w latach 1944–1946 ........................................
3.1.2. Sumaryczny spis ludności z 1946 roku .................................................
3.1.3. Akcja „Wisła” .......................................................................................
3.1.4. Przełom lat 40. i 50. XX wieku ............................................................
3.2. Sytuacja w latach 1952–1989 – podporządkowanie, kontrola, asymilacja ....
3.2.1. Zmiany polityczne w 1956 roku i ich wpływ na sytuację mniejszości
narodowych ..........................................................................................
3.2.2. Dekada lat 60. XX wieku ......................................................................
3.2.3. Dekada lat 70. XX wieku ......................................................................
3.2.4. Dekada lat 80. XX wieku .....................................................................
3.3. Okres po 1989 roku – demokratyzacja, pluralizm, zmiany prawne ..............
3.3.1. Nowe uwarunkowania prawne pierwszej dekady XXI wieku ..............
3.3.2. Działalność polityczna i organizacyjna mniejszości ............................
3.3.3. Szkolnictwo mniejszości narodowych ..................................................
3.4. Stosunki międzypaństwowe w kontekście sytuacji mniejszości narodowych
7
9
25
28
31
39
39
50
57
64
69
78
78
85
100
101
115
119
121
135
142
146
152
154
162
197
208
4. Współczesne rozmieszczenie i liczebność Ukraińców, Łemków, Białorusinów
i Litwinów w Polsce ..............................................................................................
4.1. Analiza wyników spisu powszechnego z 2002 roku ......................................
4.2. Analiza wyników spisu powszechnego z 2011 roku ......................................
4.3. Analiza porównawcza wyników spisów powszechnych z początku XXI
wieku ...............................................................................................................
237
240
287
300
5. Studium porównawcze sytuacji społeczno-politycznej Ukraińców, Łemków,
Białorusinów i Litwinów w Polsce ......................................................................... 309
6. Wnioski ..................................................................................................................
Literatura ....................................................................................................................
Od Redakcji ................................................................................................................
Aneks ..........................................................................................................................
325
329
349
351
Zgłoś jeśli naruszono regulamin