[151] Standardy postępowania i metodyka pracy pielęgniarki szkolnej. Podręcznik dla pielęgniarek i higienistek szkolnych. Wiesława Ostręga, Anna Oblacińska. 2017.pdf

(2722 KB) Pobierz
STANDARDY
POSTĘPOWANIA
I METODYKA
PRACY
PIELĘGNIARKI
SZKOLNEJ
pod redakcją
Wisławy Ostręgi
i Anny Oblacińskiej
Standardy postępowania
i metodyka pracy
pielęgniarki szkolnej
Podręcznik dla pielęgniarek i higienistek szkolnych
pod redakcją
Wisławy Ostręgi i Anny Oblacińskiej
Instytut Matki i Dziecka
Warszawa 2017
Publikacja opracowana w ramach zadania statutowego IMiD Nr 510-20-65
„Nowe
problemy i wyzwania w profilaktycznej opiece zdrowotnej nad uczniami w szkole”
finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Redakcja
mgr Wisława Ostręga
dr hab. n. med. prof. IMiD Anna Oblacińska
Autorzy:
dr n. med. Maria Jodkowska –Zakład Zdrowia Dzieci i Młodzieży, Instytut Matki i Dziecka
mgr Bożena Kaczmarczyk – Narodowy Fundusz Zdrowia – Oddział w Krakowie
dr n. hum. Agnieszka Małkowska-Szkutnik – Wydział Pedagogiczny, Uniwersytet Warszaw-
ski
dr hab. n. med. prof. IMiD Anna Oblacińska – Zakład Zdrowia Dzieci i Młodzieży, Instytut
Matki i Dziecka
prof. dr hab. n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk – Zakład Stomatologii Dziecięcej, Warszaw-
ski Uniwersytet Medyczny, Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus
dr hab. n. med. Krzysztof Ostaszewski – Zakład Zdrowia Publicznego, Pracownia Pro-M,
Instytut Psychiatrii i Neurologii
mgr Wisława Ostręga – Zakład Zdrowia Dzieci i Młodzieży, Instytut Matki i Dziecka
dr n med. Lidia Popek – Klinika Psychiatrii Dzieci i Młodzieży, Instytut Psychiatrii
i Neurologii
mgr Magdalena Stalmach – Zakład Zdrowia Dzieci i Młodzieży, Instytut Matki i Dziecka
dr n. med. Anna Turska-Szybka – Zakład Stomatologii Dziecięcej, Warszawski Uniwersytet
Medyczny, Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus
prof. dr hab. n. med. Barbara Woynarowska – Katedra Biomedycznych Podstaw Rozwoju
i Seksuologii, Wydział Pedagogiczny, Uniwersytet Warszawski
dr n. hum. Magdalena Woynarowska-Sołdan – Wydział Nauki o Zdrowiu, Zakład Zdrowia
Publicznego, Warszawski Uniwersytet Medyczny
dr n. hum. Dorota Zawadzka – Zakład
Zdrowia Dzieci i Młodzieży, Instytut Matki i Dziecka
Konsultanci:
mgr Bożena Gościewska – kierownik NZOZ Sanitas, Suwałki
mgr Bogusława Witkowska – kierownik NZOZ Zdrowie, Warszawa
ISBN 978-83-88767-88-3
©Copyright by Instytut Matki i Dziecka
Powielanie, kopiowani, przedruk dozwolone po podaniu źródła
2
Spis treści
WSTĘP
........................................................................................................................................ 7
CZĘŚĆ I. ŚRODOWISKO SZKOLNE A ZDROWIE UCZNIÓW
.................................................. 8
EDUKACJA ZDROWOTNA W SZKOLE: ROLA I ZADANIA PIELĘGNIARKI SZKOLNEJ
-
Barbara Woynarowska
............................................................................................................ 8
Definicja, cele, podstawowe cechy i treści współczesnej edukacji zdrowotnej ......................... 8
Status edukacji zdrowotnej w szkole i warunki jej skuteczności ............................................. 11
Udział pielęgniarki szkolnej w realizacji szkolnej edukacji zdrowotnej ................................. 13
Edukacja zdrowotna uczniów z chorobami przewlekłymi
i innymi problemami zdrowotnymi .......................................................................................... 16
Prowadzenie grupowych zajęć edukacji zdrowotnej uczniów ................................................. 19
PIELĘGNIARKA SZKOLNA W SZKOLE PROMUJĄCEJ ZDROWIE
-
Barbara Woynarowska
.......................................................................................................... 22
Zadania pielęgniarki w szkole promującej zdrowie ................................................................. 24
KLIMAT SPOŁECZNY SZKOŁY
-
Magdalena Woynarowska-Sołdan
.................................... 26
Czym jest klimat społeczny szkoły? ........................................................................................ 26
Wymiary klimatu społecznego szkoły ..................................................................................... 28
Pozytywny klimat społeczny szkoły ........................................................................................ 30
Znaczenie pozytywnego klimatu społecznego szkoły ............................................................. 31
Badanie klimatu społecznego szkoły ....................................................................................... 32
Rola pielęgniarki w tworzeniu pozytywnego klimatu społecznego szkoły ............................. 35
Bariery w komunikowaniu się................................................................................................. 42
„Savoir-vivre” pielęgniarki ...................................................................................................... 46
PROBLEMY ZDROWIA PSYCHICZNEGO DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM
-
Lidia Popek
............................................................................................................................ 48
Zaburzenia psychiczne ............................................................................................................. 49
Depresja .................................................................................................................................... 50
Samobójstwa dzieci i młodzieży .............................................................................................. 51
Niesamobójcze samouszkodzenia ............................................................................................ 53
Zachowania ryzykowne............................................................................................................ 54
Zaburzenia zachowania ............................................................................................................ 55
Zaburzenie hiperkinetyczne ..................................................................................................... 57
Całościowe zaburzenia rozwojowe .......................................................................................... 58
Zaburzenia jedzenia.................................................................................................................. 59
Zaburzenia afektywne dwubiegunowe ..................................................................................... 60
Schizofrenia .............................................................................................................................. 61
3
Podsumowanie ......................................................................................................................... 61
UŻYWANIE SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH PRZEZ UCZNIÓW:
PROFILAKTYKA I INTERWENCJA
-
Krzysztof Ostaszewski
.................................................. 63
Substancje psychoaktywne ....................................................................................................... 63
Kontekst rozwojowy, zdrowotny i szkolny .............................................................................. 64
Skala problemu wśród młodzieży w wieku szkolnym ............................................................. 66
Profilaktyka wśród uczniów z grupy ryzyka ............................................................................ 69
PROFILAKTYKA PRÓCHNICY ZĘBÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W SZKOLE
-
Anna Turska-Szybka, Dorota Olczak-Kowalczyk
.................................................................. 79
Choroba próchnicowa zębów ................................................................................................... 79
Etiologia choroby próchnicowej .............................................................................................. 80
Epidemiologia choroby próchnicowej w Polsce ...................................................................... 81
Profilaktyka choroby próchnicowej zębów .............................................................................. 85
Prawidłowe odżywianie ........................................................................................................... 87
Wskazówki dietetyczne chroniące dzieci i młodzież przed próchnicą .................................... 88
Profilaktyka fluorkowa ............................................................................................................. 89
Grupowa profilaktyka fluorkowa (nadzorowane szczotkowanie zębów preparatami
fluorkowymi) ............................................................................................................................ 92
Bezpieczeństwo profilaktyki fluorkowej u dzieci .................................................................... 95
TESTY PRZESIEWOWE I LEKARSKIE BADANIA PROFILAKTYCZNE U DZIECI
I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM
- Maria Jodkowska,
................................................... 99
Testy przesiewowe ................................................................................................................... 99
Rodzaje testów przesiewowych ............................................................................................... 99
Sprzęt i pomoce do wykonywania testów przesiewowych u uczniów................................... 101
Organizacja, zasady oraz warunki wykonywania testów przesiewowych ............................. 102
Postępowanie poprzesiewowe ................................................................................................ 105
Lekarskie badania profilaktyczne (bilanse zdrowia) dzieci i młodzieży w wieku szkolnym 105
Część II.
PORADNICTWO CZYNNE DLA UCZNIÓW Z PROBLEMAMI ZDROWOTNYMI,
SZKOLNYMI I SPOŁECZNYMI
.............................................................................................. 109
WYBRANE PROBLEMY ZDROWOTNE DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM
-
Anna Oblacińska
.................................................................................................................. 109
Problemy zdrowotne w wieku szkolnym ze względu na dużą częstość występowania ......... 109
Choroby przewlekłe i niepełnosprawność – kontekst medyczny........................................... 112
PROBLEMY SZKOLNE
.......................................................................................................... 119
STRES W SZKOLE
-
Agnieszka Małkowska-Szkutnik
............................................................. 119
Podstawy teoretyczne dotyczące stresu .................................................................................. 119
Skala problemu ....................................................................................................................... 121
4
Zgłoś jeśli naruszono regulamin