Historyczne Bitwy 182 - Bałkany 1912-1913, Robert Rabka.pdf

(2734 KB) Pobierz
HISTORYCZNE BITWY
ROBERT RABKA
BAŁKANY 1912-1913
BELLONA
Warszawa
WSTĘP
Wprawdzie cała Europa poprzednich stuleci niejednokrotnie
stawała się teatrem działań wojennych, jednakże są na jej
mapie takie szczególne punkty, w których od zawsze „coś”
się dzieje. Bez wątpienia jednym z najbardziej zapalnych
miejsc w historii europejskiej był i nadal jest Półwysep
Bałkański. Z pewnością na taką a nie inną sytuację na
Bałkanach wpływała istniejąca tam mozaika narodowoś­
ciowa, kulturowa, społeczna i religijna. Wielki wpływ
miały także aspiracje narodowościowe poszczególnych grup
etnicznych oraz gra i interesy wielkich mocarstw, wśród
których pierwsze skrzypce w sprawach bałkańskich od­
grywały Turcja, Rosja i Austro-Węgry.
Po długich latach dominacji tureckiej XIX w. przyniósł
powstanie nowych, narodowych, niezależnych państw, które
niemalże natychmiast przystąpiły do kształtowania swych
granic kosztem dotychczasowego zniewoliciela — imperium
Wielkiej Porty. Młode państwa konsekwentnie dążyły do
całkowitego wyparcia Turcji z Europy, wspierane — nie
bezinteresownie — to przez jedno, to drugie wielkie
mocarstwo. Sztuka ta nie udawała się pojedynczym państ­
wom, lecz na początku XX w. powstała silna koalicja kilku
narodów, która wspólnymi siłami dokonała rzeczy niemalże
niemożliwej — pokonała imperium tureckie, szokując świat
swymi zwycięstwami. Już sam fakt powstania koalicji państw
chrześcijańskich, które bardzo różniły się pomiędzy sobą
i miały własne plany, zdecydowanie sprzeczne z zamierzenia­
mi sojuszników, należy zaliczyć do wielkich niespodzianek
historii. Dwie wojny bałkańskie zmieniły mapę Europy, ale
też w wielkim stopniu wpłynęły na jej podział i wybuch
I wojny światowej. O ile jednak te ważne wydarzenia
niejednokrotnie były analizowane w opracowaniach dotyczą­
cych historii politycznej, o tyle jednak działania zbrojne
prowadzone podczas wojen bałkańskich są całkowicie niezna­
ne polskiemu czytelnikowi. Z pewnością zasługują one na
podjęcie tego tematu, bowiem wojny bałkańskie zaangażowa­
ły setki tysięcy żołnierzy, przyniosły też wojującym stronom
wielkie straty. Po raz pierwszy w działaniach zbrojnych
wykorzystano nowatorskie wynalazki, przeprowadzono także
próby nowego użycia znanych już rodzajów broni. Walki
toczono na lądzie, morzu, a także w powietrzu. Co prawda
aeroplany w akcjach bojowych zostały użyte po raz pierwszy
przez Włochów, podczas wojny trypolitańskiej 1911 r.,
jednakże na większą skalę wzięły udział w walkach właśnie
w trakcie I wojny bałkańskiej. Podczas jej trwania doszło do
kilku wielkich bitew. Zdecydowanie najważniejszą i najwięk­
szą z nich, która zadecydowała o klęsce potężnej armii
tureckiej, była bitwa stoczona w październiku 1912 r. na linii
miejscowości Bunarhisar (Pinarhisar)-Ltileburgaz we wscho­
dniej Tracji. Wzięły w niej udział główne siły dwóch
najsilniejszych armii uczestniczących w I wojnie bałkańskiej:
turecka Armia Wschodnia oraz armia Królestwa Bułgarii. Ich
zmaganiom poświęciłem główną część mej książki. Ze
względu na bogactwo tematu książka ta ogranicza się do
przedstawienia tylko niektórych działań, mających miejsce
w Tracji podczas pierwszego z dwóch konfliktów bałkańs­
kich, znanego jako I wojna bałkańska (październik
1912-kwiecień 1913).
Chciałbym w tym miejscu złożyć serdeczne podzię­
kowanie wszystkim osobom, które okazały mi wielką
życzliwość i pomogły w zdobyciu materiałów do niniejszej
książki, co umożliwiło mi jej napisanie. Dziękuję szcze­
gólnie:
— Pułkownikowi Georgiosowi Siomosowi — attache
ds. obrony w Ambasadzie Republiki Grecji w Warszawie;
— Pułkownikowi Orhanowi Gündüzowi — attache woj­
skowemu w Ambasadzie Turcji w Warszawie;
— Pani Krasimirze Tankowej — pracownicy naukowej
z Plewen w Bułgarii.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin