Pomerania Nr 1 1970.pdf

(21354 KB) Pobierz
BIULETYN ZARZĄDU GŁÓWNEGO
ZRZESZENIA KASZUBSKO-POMORSKIEGO
W GDAŃSKU
BIULETYN ZARZĄDU GŁÓWNEGO
ZRZESZENIA KASZUBSKO - POMORSKIEGO
W
GDAŃSKU
ROK VII
1970
NR 1 /32/33/
- 1 -
MIKOŁAJ RUDMCKI
W SPRAWIB
hAZMY
VENBTI
V E N E T I
bałtyckich.
Słowian
Jest nazwą
rodzimą Słowian Przy-
germańską, stosowaną do
Najstarszą nazwą
północno-zachodnich /przybałtycklch/, t.J. do
Obodrytów, Wieletów, Pomorzan, Łużyczan Jest postać
*yen-ęs,która sięga może 1300 lat p.n.e. W formie pra-
germańskiej tzn. przed rokiem 250 p.n.e. przybrała wy-
gląd yinlr ze znaczeniem "Słowianie zza morza ■ Les
Slaves d'outre mer". Wydaje się,że powstała ona na wy­
spach duńskich, zapewne na Lolland i Falster, bo one
leżą blisko ówczesnego kraju Słowian, tzn. wschodniej
Meklemburgii ze stolicą Orle
Orilio-, dziś Werle.Dru­
gą nazwą, nieco późniejszą Jest *Ven-t-es z tym samym
znaczeniem "Słowianie zza morza". Jest to formacja Już
sufiksalna, gdzie sufiksem Jest -t-, prastary sufiks
indoeuropejski,sięgający może 2-3000 lat p.n.e. Wystę­
puje on także w łacinie np. Nar "rzeka Nar"« Nar-t-es
"mieszkańcy nad rzeką Nar". Podobnie Ven "Jakaś woda"«
*V®n-t-es "mieszkańcy nad wodą Ven", zapewne nad mo­
rzem Bałtyckim. Postać *Veji^t^e8 zmieniła się w Języku
prägermańskim,tzn. mówionym przed r.250 p.n.e. na vin-
dir ze znaczeniem "Słowianie zza morza".Dowodem na to,
te to Jeszcze postać pragermańska,Jest przemiana środ­
kowego -t- na -d-. W Języku staroszwedzkim żyle ona do
wieku XVI w postaci y^nthr /th zastępuje specjalny znak
alfabetu nordyjskiego, wymawiany Jako dźwięczna lub
bezdźwięczna przewiewna spółgłoska zazębowa/.Obok tego
1 przypadku pojawia się też gen.plur. vlntha«ventha.
Znaczenie tych wyrazów w staroszwedzkim Jest to samo
"Słowianie zza morza".
Niemców wtedy Jeszcze w ogóle nie ma, pojawiają
się oni między ujściem Renu i Łaby oraz przy podstawie
półwyspu Jutlandia znacznie później Jako Jeden z Języ­
ków zachodnio-germańskich. Zapoznają się z nazwą Sło­
wian wtedy, kiedy się u nich wyrobiła deklinacja zaim­
kowa na -o oraz na -oi>-i w liczbie mnogiej. W tych
nowych warunkach powstała nowa nazwa Sławi n pól
no-
zachodnich *Ven-to, co dało jeszcze wciąż w ..
l
; aci
pragermańskiej formę winda, która stała się
podstawą
współczesnych Wende, Wenden« Ale i ona nie jest dokła­
dniej datowana. Dopiero późniejsza jeszcze nazwa z su-
fiksem -et-, zbudowana tak, jak nasze pospolite wyrazy
kok-et-, trep-et-, dziś koczot i trzpiot,
zapożyczona
również w epoce pragermańskiej, wchodzi do aktów pań­
stwowych cesarstwa rzymskiego narodu niemieckiego.Słcrw.
■*Ven-eto- pojawia się w starowysoko niemieckim języku
jako wineda, tzn. w postaci pragermańskiej, co jest do­
wodem, że zapożyczono ją przed rokiem 250 p.n.e. Lud­
wik Pobożny wystawia akt w Akwisgranle w r.83-1, w któ­
rym już występuje postaó Wlnedorum. Arnulf w r.846 pi­
sze "in terra Slavorum, qul sedent inter Moinum et Ra-
dantiam fluvios..." « w kraju Słowian, którzy
siedzą
między rzekami Menem i Radęcą..." Y/arto podkreślić, że
rzeka Men jeszcze w wieku IX nosi nazwę celtycką,i koń­
czy ... qui vocantur Moinwinidi^et Ratanzwinidi... To
samo powtarza w r. 889 Moinwinidi et Rat an zwj. nidi...
W IV w.n.e. na tabula Peutingeriana mamy
nazwę
Słowian w postaci Vina<li /Sarmathae/. Jest to prager -
mańska postać nazwy Słowiańskiej XVen-^oti^ zatem z no­
wym sufiksem -ot, jak w kok-ot-, trzep-ot. W VI w.n.e.
mamy formy Venedi, Vinadi^ w postaci germańskiej
oraz
Veneti, Wenetae^ powtarza je Jordanes, pisarz gocki w
Italii, około roku 550. Także różni autorzy rzymscy i
greccy.
Y/reszcie na przełomie wieku IX i X Wulf stan, że­
glarz anglosaski w służbie króla Alfreda Wielkiego,któ­
ry żegluje z Haidaby na Jutlandii do ujść Wisły, nazy­
wa tych Słowian, co żyją na lądzie po jego prawej ręce,
mianem Weonod-, zatem formą, zapożyczoną w epoce pra -
germańskiej ze słowiańskiego *Wen-at-.
Te same zmiany czasowe w ich nazwach
spostrze­
gamy u Słowian północno-zachodnich. Załabscy Obodryci,
mieszkający na lewym brzegu dolnej Łaby, w krainie zwa­
nej Drwina /drwa - las/, zniemczonej na Drawehn, któ­
rzy do osTatrtfch lat'xiX wieku określali swą narodo -

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin