Pomerania Nr 3 1971.pdf

(12386 KB) Pobierz
POMERANIA
BIULETYN ZARZĄDU GŁÓWNEGO
ZRZESZENIA KASZUBSKO-POMORSKIEGO
W GDAŃSKU
BIULETYN ZARZĄDU GŁÓWNEGO
ZRZESZENIA KASZUBSKO-POMORSKIEGO
oooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo
ROK
VIII
1971
NR 3/39/
oooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo
REDAKTOR: Stanisław Pestka
KOLEGIUUt
Tadeusz
Bolduan,
Tadeusz Glelnert, Edmund
Kamiński, Wojoieoh Kiedrowskl, Stanisław Pestka /prze­
wodniczący/
ADRES REDAKCJI i Gdaiisk, Długi Targ 8/10.
Powiela
Spółdzielnia "Nowator", Gdynia, ul. śląska 64.
Nakład 1500 egz.
Zl.
377
Zezwól. P-Q
1
JAN DRZEŻDŻON
NOWE SPOJRZENIE NA NAJWYBITNIEJSZE
OSŁABNIĘCIA KASZUBSKIEJ LITERATURY REGIONALNEJ
Regionalna literatura kaszubska Jest stosunkowo
młoda i rzecz Jasna niezbyt obfita. Liozy sobie nieca­
łe sto lat i do 1939 roku grono pisarzy nie sięga na­
wet liozby dwudziestu. Każde pokolenie, a więo i nasze,
obowiązane Jest dokonać świadomego i odpowiedzialnego
wyboru z dziedzictwa, pozostawionego przez przeszłość.
Czasy umarłe Już nigdy nie powróoą ale nasza teraźniej­
szość zrodzona Jest z mon właśnie, stąd interpretaoja
przeszłości Jest naszym aktualnym zadaniem.
Rozumiemy funkoję faktu kulturowego w modelowaniu
ludzkiego bytu następująco: 1/ Jako kształt swojego oza
su,2/ Jako gleba dla przyszłego ziarna,3/ Ja’:o Impuls
dla przyszłych dziejów. O tym, że nasz region stanowi
żywą oząstkę kultury polskiej zadecydowali nasi poprze­
dnicy, o tym, że mrżeuy być dynamioznym Impulsem ludz­
kiego świata zadeoydujemy my sami. Rzecz można by wło­
żyć pomiędzy paradoksy albo wzruszając ramionami
po­
2
wiedzieć, Jesteśmy cząstką świata, więc o cóż chodzi?
Rzeoz w tyra, że modele wypraoowane w małyoh środowis­
kach sięgają wymiarów uniwersalnych, mówi się w pewnym
nurcie myśli filozoficznej, iż dąży ku absolutowi.Dos­
konałym przykładem narzuoenia swej woli Jest Faulkner
ze swymi postaoiaml ze stanu Missisipi. W tym miejscu
zauważamy zagadnienie niezwykle istotne,mianowiole,twór
oy myśli ludzkiej, którymi pisarze są istotnie, posia­
dają rangę niepospolitą 1 nader wobeo społeczeństwa od­
powiedzialną. Idziemy nie po oraaoku, Jakby tego oholał
Piotr Bruegel, leoz według loh wyraźnyoh wskazówek,oni
natomiast nie są ślepoaml skoro potrafią zauważyć na­
sze w świeoie uwikłanie. Wynika stąd, iż Istnieje re-
oepta na stworzenie sobie przez każdego
ozłowleka
swojego słoneoznego świata, aby tylko zawierzył mądrym
nauozyoielom, którzy się rodzą niestety dość rzadko.
W regionalnej literaturze kaszubskiej każdy z pi­
sarzy tutejszyoh ma niezastąpione mlejsoe, wyznaozone
mu przez zasięg oddziaływania na odbloroów oraz przez
te elementy Jego dzieła llteraokiego, które się nie sta
rzeją. W naszej świadomośol loh rangę wyznaczyły uka­
zuj ąoe się kolejno w ozasle reoenzje, szkloe publicys­
tyczne, eseje oraz Jedyna na ten temat książka - "Re­
gionalizm kaszubski" Andrzeja Bukowskiego.Czas aby mło­
de pokolenie obrało swój własny punkt wyjśola 1 w tym
oelu dokonało rseozowego, współozesnego
odpowiedzia­
lnego przewartościowania w dorobku naszej
literatury
regionalnej.
Mój głos będąoy próbą zrozumienia tradyojl na wła­
sny raohunek może być odrzucony lub przyjęty,ale pozo­
stanie on plonem rzetelnyoh rozważań nad kulturą
ka­
szubską. W wyniku tyoh przemyśleń powstało u mnie prze­
konanie, lż Kaszuby wydały trseoh utalentowanyoh pisa­
rzy reglonalnyohi Hieronima Derdowśklego, Leona Heyke-
go 1 Alojzego Budzlsza. Mowa o talenole bywa
zwykle
Zgłoś jeśli naruszono regulamin