Czechowicz Józef - Poemat o mieście Lublinie (1964).pdf

(4427 KB) Pobierz
jozef czechowicz
ROCZNICĘ
ŚMIERCI
POETY
w 25
józef
czechowicz
poemat
o mieście
lublinie
wstęp i redakcja
roman
rosiak
Zdjęcia
JÓZEF
C Z E C H O W I C Z
Ilustracja muzyczna
A L E K S A N D E R BRYK
Opracowanie graficzne
ZBIGNIEW MAREK
Obwoluta
KRZYSZTOF
Ekslibris
JULIUSZ
KURZATKOWSKI
KURZĄTKOWSKI
miasto rodzinne... do ciebie zwracam się pamięcią...
R z a d k o zdarza się, by twórczość poety zamykała
się tak dokładnie w ramach j e d n e j epoki, j a k to m a
miejsce w przypadku Józefa Czechowicza. Pierwsze
jego utwory powstały tuż po odzyskaniu przez Polskę
niepodległości i noszą datę 1922 roku — ostatnie zaś
przyniósł rok 1939. Dlatego też autor „nuty człowie-
czej" jest chyba najbardziej reprezentatywnym poetą
dwudziestolecia międzywojennego.
J a k w y j ą t k o w e jest miejsce poety w literaturze jego
czasów, tak w y j ą t k o w y był stosunek do rodzinnego
miasta — Lublina. Autor „ballady z t a m t e j s t r o n y "
z pewnością nie był pierwszym i ostatnim literatem,
którego szlak prowadził z prowincji do Warszawy.
Trzeba jednakże podkreślić fakt, że nawet w okresie
kilkuletniego pobytu w stolicy nie zerwał kontaktów
z Lublinem, wprost przeciwnie, jeszcze bardziej j e
podkreślał.
Z miastem Biernata i Klonowica Czechowicz był
związany dokładnie od urodzin aż do śmierci. T u t a j
w dniu 15 marca 1903 roku, przy ulicy Kapucyńskiej
3, w suterenie, przyszedł na świat jako syn woźnego
i praczki. Rodzice jego pochodzili z Krzczonowa i po
przeniesieniu się do Lublina żyli w bardzo ciężkich
warunkach materialnych. Dlatego też do 5-osobowej
rodziny Czechowiczów często zaglądała bieda. Starszy
brat poety, Stanisław, zmarł na gruźlicę, m a j ą c zaled-
wie 26 lat, siostra zaś, Kazimiera, zginęła w czasie
ostatniej wojny. Przyszły poeta od roku 1913 uczęsz-
czał do elementarnej szkoły rosyjskiej, w czerwcu
zaś 1917 roku ukończył Pierwszą 7-klasową Szkołę
Miejską (męską) w Lublinie. Następne etapy kształ-
cenia się to Seminarium Nauczycielskie, Wyższy Kurs
Nauczycielski w Lublinie oraz studia w Instytucie
Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. J a k o młody
absolwent otrzymał Czechowicz pracę w szkole je-
zuickiej w Słobódce, później zaś we Włodzimierzu.
Pracował też w szkole specjalnej dla dzieci niedorozwi-
niętych umysłowo w Lublinie, jako nauczyciel, a póź-
niej kierownik. Czechowicz szybko jednak zrezygno-
wał z pedagogiki na rzecz literatury. J u ż w Słobódce
powstały jego pierwsze liryki a także utwory prozą.
Poeta nawiązał kontakty z literatami lubelskimi:
Konradem Bielskim. Wacławem Gralewskim i —
nieco później — Stanisławem Grędzińskim. Przyjaźń
i współpraca poetów wydała plon w postaci czaso-
pisma „Reflektor". Tu właśnie w roku 1923 Czecho-
wicz wydrukował swoją prozę poetycką pt. „Opowieść
o papierowej koronie", jak również pierwsze utwory
liryczne, między innymi jeden z najlepszych wierszy
pt. „Na wsi". Lubelskie lata upływają Czechowiczowi
pod znakiem poezji i pracy dziennikarskiej (m. in. w
latach 1924—1925 r e d a g u j e dodatek literacki do „Prze-
glądu Lubelsko-Kresowego"). Rodzinnemu miastu za-
wdzięcza też poeta pierwszy swój tomik pt. ..Kamień",
wydany w roku 1927 nakładem Biblioteki „Reflek-
tora".
Kiedy Czechowicz przenosił się w roku 1933 do W a r -
szawy. był już autorem trzech tomików i nazwisko
jego miało j u ż swoje miejsce w literaturze. W L u b -
linie pozostała jego matka, z którą utrzymywał stały
kontakt, nie mówiąc już o licznych kolegach po pió-
rze. P r a c u j ą c w Związku Nauczycielstwa Polskiego
w Warszawie otoczył poeta opieką wielu lubelskich
literatów. Pomagał im materialnie, ułatwiał druk,
sprowadzał do stolicy, szukał pracy. Szczególnie blis-
ko opiekował się Czechowicz grupą poetów mieszka-
jących przy ul. Dobrej 9: Wacławem Mrozowskim.
Henrykiem
Domińskim, Bronisławem
Ludwikiem
Michalskim i innymi twórcami z Lubelszczyzny. Na
wieść o wybuchu wojny autor „nuty człowieczej"
Zgłoś jeśli naruszono regulamin