Pomerania Grudzien 2020.pdf

(18853 KB) Pobierz
Pomerania
MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY | ROK ZAŁOŻENIA 1963 | CENA 5,00 zł | NR 12 (548) | GRUDZIEŃ 2020
STEGNA
bezpłatny dodatek kaszubskojęzyczny
WAŻNA ROCZNICA
GRUDZIEŃ 1970 ROKU
PATRZĘ NA KASZUBY SZERZEJ
ROZMOWA Z KAZIMIERZEM KLEINĄ
ISSN 0238-9045 NR INDEKSU 371939 PL
www
.
miesiecznikpomerania
.
pl
rok
100
-
lecia powrotu pomorza w granice
rzeczypospolitej oraz zaślubin polski z bałt ykiem
9 770238 904906
TRZECIA ODSŁONA
KASZUBSKIEJ NAGRODY LITERACKIEJ
12
Przy wigilijnym stole
Jan Kasprowicz
Przy wigilijnym stole
Łamiąc opłatek święty,
Pomnijcie, że dzień ten radosny
W miłości jest poczęty;
Że, jako mówi wam wszystkim
Dawne, odwieczne orędzie,
Z pierwszą na niebie gwiazdą
Bóg w waszym domu zasiędzie.
Sercem go przyjąć gorącym,
Na ścieżaj otworzyć wrota —
Oto, co czynić wam każe
Miłość, największa cnota.
A twórczych pozbawił się ogni,
Sromotnie zamknąwszy swe wnętrze,
Kto z bratem żyje w niezgodzie,
Depcąc orędzie najświętsze.
Wzajemne przebaczyć winy,
Koniec położyć usterce,
A z walki wyjdzie zwycięsko
Walczące narodu serce.
Najpiękniejszych Świąt Bożego Narodzenia
oraz Szczęśliwego Nowego Roku 2021
życzy
Redakcja „Pomeranii”
ANNCAPICTURES / PIXABAY
Pomerania
3
6
7
12
16
18
20
22
23
29
32
34
Spisz, a gwiôzdka spi kòl Ce...
Grudzień 1970 roku. Ważna rocznica
NR 12 (548) | GRUDZIEŃ 2020
Trzecia odsłona Kaszubskiej Nagrody
Literackiej
Patrzę na Kaszuby szerzej: od Szczecina
po Gdańsk. Rozmowa z Kazimierzem Kleiną
Rozmòwë ò promòcji kaszëbiznë i ò naji
lëteraturze
Mùszi wëbrac midzë diôbłã a aniołã
Zelony òstrów
List
Ksiądz Walenty Dąbrowski. Król kaszubski
przełomu epok
Katastrofa Glencoe
Gdańscy bohaterowie na torach
Gdańsk mniej znany. Tajemnice twierdzy
Wisłoujście
NAJÔ ÙCZBA. Edukacyjny dodôwk nr 10 (142)
35
38
40
43
46
48
50
51
52
59
60
65
67
Smaki i aromaty Pomorza. Po co nam
święta? Żeby wierzyć w zaświaty!
Kaszëbizna jidze z Rëmi w swiat.
Festiwal ks. Òrmińsczégò
Sygóm téż do kaszëbsczich wierzeniów
Na Zemiã Lesôków wzérają ju z niebny
wëżawë… Dzél 2
Królewiónka z zôbòrsczégò zómkù
Réza z lózym żôlądkã
Stefan Fikus – wielki miłośnik świąt Bożego
Narodzenia
Z Kociewia. Lata lateczne tak nie było…
Lektury
Swiãto kaszëbiznë jiné jak wiedno...
Klëka
W najich szkòłach
Sëchim pãkã ùszłé
Z bùtna
3
TRZECIA ODSŁONA
KASZUBSKIEJ NAGRODY LITERACKIEJ
Fot. Sławomir Lewandowski
68
Numer wydano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Zrealizowano ze środków Województwa
Pomorskiego. Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i ze środków Miasta Gdańska.
Pomerania
MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY
ADRES REDAKCJI
ul. Straganiarska 20–23 / 80-837 Gdańsk
tel. 58 301 90 16 / 58 301 27 31
e-mail: red.pomerania@wp.pl
REDAKTOR NACZELNY
Sławomir Lewandowski
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
Dariusz Majkowski (zastępca redaktora naczelnego)
Aleksandra Dzięcielska-Jasnoch
(sekretarz redakcji, Najô Ùczba)
Krystyna Sulicka
Bogumiła Cirocka
Ludmiła Kucharska
Ka Leszczyńska (redaktorka techniczna)
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Piotr Dziekanowski (przewodniczący kolegium)
Andrzej Busler
Roman Drzeżdżon
Ewa Górska
Stanisław Janke
Piotr Lessnau
Wiktor Pepliński
Danuta Pioch
Edmund Szczesiak
Bogdan Wiśniewski
TŁUMACZENIA NA JĘZYK KASZUBSKI
Dariusz Majkowski, Anna Hebel
ZDJĘCIE NA OKŁADCE
Dzieci z tornistrami w drodze ze szkoły bawią się
grudami lodu przy szosie Kościerzyna – Żukowo
na Kaszubach. W głębi drewniane płoty
przeciwśniegowe. 23 listopada 1973 r.
Fot. Zbigniew Kosycarz / KFP
WYDAWCA
Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk
DRUK
Bernardinum, ul. bpa Dominika 11, 83-130 Pelplin
Nakład 1200 egz.
Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania
i redagowania artykułów oraz zmiany tytułów.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść
ogłoszeń i reklam.
Od redaktora
Rok 2020 szybkimi krokami zbliża
się do końca. Chętnie wybiegamy
już w nowy rok 2021, w którym
– miejmy nadzieję – pandemia
koronawirusa nie będzie głównym
tematem codziennych rozmów,
a życie na Pomorzu, w Polsce
i na świecie wróci do normalności
w każdym aspekcie, ze szczegól-
nym naciskiem na relacje rodzin-
ne i zawodowe.
Tymczasem musimy sobie radzić z bieżącymi ograniczeniami,
choćby tak jak organizatorzy Pomorskiej Nagrody Literackiej
„Wiatr od Morza”, w ramach której przyznawana jest także
Kaszubska Nagroda Literacka. Tegoroczny werdykt jury został
ogłoszony w Internecie, a laureatem kaszubskiej odsłony został
ojciec Adam Sikora, teolog, autor tłumaczeń Biblii z języków ory-
ginalnych na polski i kaszubski. Warto podkreślić, że za najlepszą
Pomorską Książkę Roku uznano monografię
Historia Kaszubów
w dziejach Pomorza
(tomy III–V) autorstwa Józefa Borzyszkow-
skiego i Cezarego Obracht-Prondzyńskiego.
Więcej o Kaszubskiej Nagrodzie Literackiej i jej dotychczaso-
wych laureatach piszemy na stronie 3.
Do Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego należy od ponad
40 lat, swoją działalność na tym polu zaczynał od klubu stu-
denckiego Pomorania, który uznawany jest do dzisiaj za kuźnię
kaszubsko-pomorskich idei, kształtującą postawy obywatelskie.
To tam poznał wielu wspaniałych ludzi, o których współcześnie
możemy powiedzieć: autorytety! Jak mówi, spotkania i rozmowy
z nimi miały zasadniczy wpływ na jego kaszubskie i pomorskie
zainteresowania. Rozmowa z senatorem RP Kazimierzem Kleiną,
wieloletnim członkiem i byłym wiceprezesem Zarządu Głównego
Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego – na stronie 12.
Grudzień 1970 roku w historii Pomorza i Polski zapisał się
tragicznie. Dokładnie 50 lat temu w Elblągu, Gdańsku, Gdyni
i Szczecinie Zmotoryzowane Oddziały Milicji Obywatelskiej,
wspierane przez inne zbrojne formacje, rozpoczęły pacyfikację
manifestującej ludności cywilnej, która domagała się od władz
cofnięcia podwyżki cen żywności i odsunięcia od władzy odpo-
wiedzialnych za tę decyzję. Do bicia ludzi użyto najpierw pałek,
następnie ostrej amunicji. Bilans tamtych wydarzeń to 41 osób
zabitych i ponad tysiąc rannych. O wydarzeniach z grudnia
1970 roku z perspektywy ich uczestnika opowiada gdynianin
Jerzy Miotke w reportażu Andrzeja Buslera, który publikujemy
na stronie 8.
Sławomir Lewandowski
PRENUMERATA
z dostawą do domu
!
Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bezpłatną
dostawą do domu: 55 zł. W przypadku prenume-
raty zagranicznej: 150 zł. Podane ceny są cenami
brutto i uwzględniają 5% VAT.
Aby zamówić roczną prenumeratę, należy:
• dokonać wpłaty na konto:
PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13,
Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk,
podając imię i nazwisko (lub nazwę jednostki
zamawiającej) oraz dokładny adres
• złożyć zamówienie w Biurze ZG ZKP,
tel. 500 183 832
e-mail: prenumerata@kaszubi.pl
Kaszubska Nagroda Literacka. Fot. materiały prasowe wimbp w gdańsku
TRZECIA ODSŁONA
kaszubskiej nagrody literackiej
Ustanowiona przez marszałka województwa pomorskiego Kaszubska Nagroda Literacka
przyznawana jest za szczególne dokonania literackie w języku kaszubskim, w tym także za
tłumaczenie na język kaszubski zrealizowane w roku poprzedzającym wręczenie nagrody
lub za całokształt pracy literackiej w tym języku. Fundatorem nagrody, która wręczana jest
podczas uroczystej gali wspólnie z Pomorską Nagrodą Literacką „Wiatr od Morza”, jest
samorząd województwa pomorskiego. Powołania do życia nagrody podjęło się Muzeum
Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, instytucja, która swoim
doświadczeniem i znajomością zagadnień literatury kaszubskiej gwarantuje rzetelność
i wysoki poziom merytoryczny wyróżnień.
Pierwszą Kaszubską Nagrodą Literacką kapituła pod
przewodnictwem prof. Daniela Kalinowskiego uhono-
rowała Stanisława Jankego – za całokształt pracy lite-
rackiej, w  uznaniu niezwykłego dorobku wieloletniej
pracy twórczej na rzecz literatury i języka kaszubskiego.
Choć specjalnie nie trzeba przedstawiać tego laureata,
to dla poprawności należy przypomnieć, że Stanisław
Janke to dziennikarz związany m.in. z  „Pomeranią”,
obecnie jest członkiem kolegium redakcyjnego na-
szego miesięcznika. Ale nade wszystko jest cenionym
poetą, prozaikiem, tłumaczem i historykiem literatury
kaszubskiej, który przełożył z  polskiego na kaszubski
dzieła Adama Mickiewicza:
Sonety krymskie
(Krimsczé
sonetë,
1998),
Odę do młodości
(Òda
do młodectwa,
1988) i Pana
Tadeusza
(Pón
Tadeùsz,
2012).
W  2019 roku nagrodę otrzymała Krystyna Lew-
na za opowiadania, które ukazywały się w  kwartal-
niku „Stegna”, będącym dodatkiem literackim do
miesięcznika „Pomerania”. Jak uzasadniła kapituła,
w  swoich utworach pisarka konsekwentnie kreśli
portrety psychologiczne kobiet i ujawnia sytuacje bę-
dące wcześniej tabu w literaturze kaszubskiej, zwią-
zane z rolą kobiety w tradycyjnym modelu rodziny.
Autorka kilkukrotnie była nagradzana w  organizo-
wanym przez Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Ka-
szubsko-Pomorskiej w  Wejherowie Ogólnopolskim
Konkursie Literackim im. Jana Drzeżdżona. Kapitule
przewodniczyli: dr Artur Jabłoński, zastępca redak-
tora naczelnego „Pomeranii” dr Dariusz Majkowski
oraz pierwszy laureat nagrody Stanisław Janke.
3
Pomerania nr 12 (548) / Grudzień 2020

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin