PRZEWODNIK: Choroba Parkinsona
Parkinson’s Disease: What to Know
Co to jest?
Zaburzenie mózgowe ulegające z wiekiem pogorszeniu. Powoduje śmierć komórek nerwowych w części mózgu pn. substantia nigra. Jest to ważna część mózgu dla kontrolowania ruchu. To dlatego osoby z Parkinsonem często trzęsą się lub pokazują inne nienormalne ruchy. Leczenie może pomóc w objawach, ale nie na sposobu spowolnienia ani odwrócenia choroby.
Jaka jest przyczyna?
Nikt dokładnie nie zna przyczyny tej choroby. Prawdopodobnie jest to mieszanka rzeczy, np. geny i narażenie na niektóre toksyny. Zwykle nie ma sposobu przewidzenia kto ją dostanie i dlaczego. Rzadko Parkinson występuje w rodzinie. W większości występuje przypadkowo.
Kto na nią choruje?
Zarówno kobiety jak i mężczyźni. Jest 1.5 x częstsza u mężczyzn, i bardziej powszechna u starszych osób. Tylko ok. 4 na każde 100 przypadków zdarza się u osób w wieku poniżej 50 lat. Co roku ok. 60.000 osób w USA diagnozuje się na nią. Ok. 1 mln Amerykanów i 10 mln na świecie ma tę chorobę.
Objawy
Cztery główne odnoszą się do ruchu: drżenie rąk, ramion, nóg, szczęki czy głowy; sztywność ramion, nóg i tułowia; spowolniony ruch; problem z równowagą i koordynacją ruchów.
Inne oznaki do zauważenia
Depresja lub inne zmiany emocjonalne; problemy z żuciem, przełykaniem czy mówieniem; problemy ze spaniem i konstypacja.
Czego można się spodziewać
Parkinson jest chorobą progresywną, czyli z czasem objawy zwykle ulegają pogorszeniu. Objawy mogą się różnić u różnych osób. Początkowe objawy można łatwo zignorować lub przeoczyć. Mogą wystąpić na jednej stronie ciała, a dopiero później na drugiej.
Diagnoza
Na początku trudno będzie lekarzowi powiedzieć czy masz Parkinsona. Po części jest tak dlatego, że objawy bardzo się różnią. Inne zaburzenia też mogą wyglądać podobnie. Nie ma żadnego jednego badania. Lekarz może zlecić badania obrazowe by wykluczyć inne choroby. Zapyta też o objawy, leki i narażenie na toksyny.
Leczenie: leki wytwarzające dopaminę
Choroba Parkinsona wpływa na komórki nerwowe wytwarzające substancję chemiczną pn. dopamina, i wtedy poziom jej spada. Lekarz zwykle rozpoczyna leczenie od przepisania levodopa (L-dopa). Mózg przetwarza ją na dopaminę. Ale ten lek ma bardzo złe skutki uboczne, więc prawdopodobnie przyjmujesz inny lek carbidopa by kontrolować te skutki. Lek zawierający oba to carbidopa-levodopa (Parcopa, Rytary, Sinemet).
Leczenie: wzmacnianie skutków dopaminy
Lekarz może przepisać ci jeden z nich albo z innym lekiem:
· Agoniści dopaminy: działają jak dopamina, ale nie podnoszą jej poziomu w mózgu. Możesz przyjmować go z każdym innym lekiem zawierającym levodopa. Możesz spróbować pramipexole (Mirapex) lub ropinirole (Requip).
· Inhibitory COMT: Przedłużają działanie levodopa. Możesz dostać entacapone (Comtan) lub tolcapone (Tasmar).
· Inhibitory MAO-B: hamują mózg przed rozkładaniem levodopa. Możesz dostać selegiline (Eldepryl, Zelapar) albo rasagiline (Azilect).
Leczenie: leki hamujące drżenie
Te leki nazywają się antycholinergiki, i hamują substancje chemiczne w mózgu kontrolujące ruch. Może to być mesylan benztropiny (Cogentin) albo trihexyfenidyl (Artane).
Operacja chirurgiczna?
Jeśli leki nie działają, lekarz może zasugerować głęboką stymulację mózgu (DBS), umieszczenie elektrod głęboko w mózgu. Połączone z nimi urządzenie dostarcza pulsy elektryczne. Te pulsy mogą pomóc kontrolować drżenia.
To też może pomóc
Fizjoterapia może nauczyć cię ćwiczeń poprawiających siłę i równowagę, i pomóc w prowadzeniu niezależnego życia. Terapia zajęciowa pokaże ci nowe sposoby radzenia sobie z codziennymi czynnościami. Terapia mowy może pomóc w niewyraźnej mowie.
Odżywianie i ćwiczenia
Pomaga dieta składająca się ze zdrowych produktów, może też pomóc z niektórymi objawami Parkinsona np. konstypacją. Regularne ćwiczenia pomogą zachować siłę, elastyczność i równowagę.
www.webmd.com
megur