Pielęgnacja stopy cukrzycowej

Cukrzyca

·         Aktualnie w Polsce około 2 mln osób choruje na cukrzyce.

·         Najgorszym problemem cukrzycy są jej powikłania, czyli liczne zaburzenia metaboliczne, które mogą doprowadzić do kalectwa lub nawet zgonu pacjenta.

·         Powikłania te dotyczą funkcjonowania całego organizmu skutkujące ślepotą, udarem mózgu, zawałem serca, niewydolnością nerek i amputacją kończyn.

Definicja cukrzycy

·         Choroba spowodowana brakiem lub nieprawidłowym działaniem hormonu zwanego insuliną. Wytwarzana jest ona w trzustce.

·         Brak insuliny lub jej nieprawidłowe działanie pozbawia komórki materiału energetycznego i uniemożliwia proces tworzenia się białek. Nieprzyswojona przez organizm glukoza powoduje wzrost stężenia cukru we krwi.

·         Podwyższona glikiemia powoduje uszkodzenie małych naczyń krwionośnych i dużych tętnic, co doprowadza do zaburzeń ukrwienia oraz uszkodzenia wielu narządów.

·         Może to doprowadzić do śpiączki lub nawet do śmierci.

Klasyfikacja cukrzycy

·         Typu I- uwarunkowana immunologicznie lub idiopatycznie

·         Typu II- może towarzyszyć otyłości, ale występuje też u osób szczupłych

·         Wtórna- typy szczególne cukrzycy (genetyczne uszkodzenia, choroby trzustki, uszkodzenia polekowe.

·         ciążowa

Objawy

·         Senność

·         Ogólne osłabienie

·         Utrata wagi,

·         Zwiększone pragnienie

·         Zwiększone oddawanie moczu

·         Nudności

·         Zmęczenie

·         Zaburzenia widzenia

·         Infekcje narządów płciowych

·         Zapach acetonu w wydychanym powietrzu

·         Zwiększona glukoza we krwi

Powikłania cukrzycy

Główną przyczyną powikłań jest długo utrzymujący się poziom cukru we krwi. Dzielimy je na:

·         Mikroangiopatyczne: procesy zwyrodnień w bardzo małych naczyniach i włośniczkach

·         Makroangiopatyczne: obejmuje duże naczynia, proces twardnienia tętnic.

Powikłania mikroangiopatyczne

·         Retinopatia- uszkodzenie narządu wzroku

·         Nefropatia- uszkodzenia kłębuszków nerkowych

·         Neuropatia- czyli uszkodzenie nerwów w różnych miejscach ciała. Występuje silny ból stóp lub dłoni. W innych narządach uszkodzenie nerwów powoduje takie objawy jak: zaburzenia rytmu serca, biegunki, zaburzenia w oddawaniu moczu, impotencja u mężczyn. Neuropatie dzielimy na: czuciową, ruchową i autonomiczną.

Powikłania makroangiopatyczne

·         Choroba wieńcowa: jest wynikiem zwężenia tętnic wieńcowych odpowiedzialnych za ukrwienie serca. Może doprowadzić do zawału.

·         Choroba naczyń mózgowych: spowodowana zaburzeniami ukrwienia mózgu. Może doprowadzić do przejściowych niedowładów, jak również do udaru.

·         Choroba niedokrwienna kończyn dolnych: wywołana miażdżycą tętnic.

Co to jest stopa cukrzycowa?

•           Mianem stopy cukrzycowej określa się infekcje, owrzodzenie lub destrukcje tkanek głębokich w połączeniu z zaburzeniami neurologicznym oraz chorobami naczyń obwodowych w różnym stopniu zaawansowania, występujące w kończynach dolnych w przebiegu cukrzycy.

Stopa cukrzycowa niedokrwienna

·         Jest wynikiem postępującej angiopatii cukrzycowej (choroba naczyń krwionośnych).

·         Spowodowana miażdżycą tętnic i tętniczek, zmianami stwardnieniowymi dużych naczyń krwionośnych jak również naczyń włosowatych.

·         Charakterystyka: skóra jest sucha, gładka, lśniąca i napięta, występuje zanik podskórnej tkanki tłuszczowej, utrata włosów w obrębie stopy, hiperkeratoza płytki paznokciowej. Nogi gdy są opuszczone są sine, natomiast gdy pacjent je podniesie robią się blade. Objawem jest także brak tętna na tętnicy grzbietowej stopy lub piszczelowej.

·         Długotrwałe zaburzenia ukrwienia doprowadzają do niedotlenienia i niedożywienia mięśni a w konsekwencji do ich zaniku.

Stopa cukrzycowa neuropatyczna

·         Jest wynikiem upośledzenia unerwienia stopy.

·         Występuje zmniejszona lub całkowita utrata czucia, niezdolność odczuwania bólu, temperatury, ucisku.

·         Przez to pacjent nie jest w stanie kontrolować urazów, musi co dziennie oglądać swoje nogi, aby sprawdzać czy nie doszło do uszkodzeń naskórka.

·         Postępująca neuropatia powoduje zanik receptorów nerwowych w mięśniach stóp przez co dochodzi do zaburzeń równowagi napięcia mięśniowego kończyn dolnych. Konsekwencją tego jest nieprawidłowe obciążanie stopy, tworzenie się modzeli w okolicy głów kości śródstopia.

Zmiany skórne w przebiegu cukrzycy

·         Przy niewydolności krążenia stopa jest chłodna, blada, sina, czasem ciemno czerwona.

·         Przy niedrożności naczyń żylnych skóra jest sina ale ciepła.

·         W stopie niedokrwiennej występuje zanik mięśni i skóry. Skóra traci swoje owłosienie, jest sucha, spękana, czasem moją pojawiać się czarno- sine plamy ognisk martwiczych.

·         Paznokcie stają się zdeformowane, występuje silny przerost płytki z powodu złego odżywienia, dotlenienia i ukrwienia macierzy paznokcia.

·         W stopie neuropatycznej stopa jest zaczerwieniona i ciepła w miejscach ucisku pojawiają się modzele. Ze względu na brak czucia niektóre urazy mogą powodować owrzodzenia.

Czynniki ryzyka zespołu stopy cukrzycowej

·         Powtarzające się minimalne uszkodzenia mechaniczne

·         Uszkodzenia termiczne

·         Nieprawidłowe zabiegi kosmetyczne

·         Niedostateczna wiedza o cukrzycy

·         Nacisk podeszwy, niewygodne uciskające obuwie, bieganie, spacerowanie,

·         Moczenie nóg w gorącej wodzie

·         Odmrożenia

·         Obcinanie paznokci

·         Uszkodzenie modzeli

·         nikotyzm

Kliniczne stadia zaawansowania stopy cukrzycowej wg Wagnera

0- zagrożenie wystąpienia zespołu stopy cukrzycowej bez widocznych objawów na skórze

1- powierzchowne owrzodzenie nie przekraczające skóry

2- owrzodzenie głębokie obejmujące całą grubość skóry

3- dalsze pogłębienie owrzodzenia, zapalenie kości i szpiku kostnego

4- miejscowa zgorzel palców

...