Anna Pluszyńska, Agnieszka Konior, Łukasz Gaweł - Zarządzanie w kulturze. Teoria i praktyka.pdf

(1517 KB) Pobierz
Zarządzanie
w kulturze
Teoria i praktyka
Redakcja naukowa
Anna Pluszyńska
Agnieszka Konior
Łukasz Gaweł
Zarządzanie
w kulturze
Teoria i praktyka
Redakcja naukowa
Anna Pluszyńska
Agnieszka Konior
Łukasz Gaweł
Projekt okładki i stron tytułowych
Anna Gogolewska
Ilustracja na okładce
Uzhve/Dreamstime
Wydawca
Katarzyna Rosińska
Redakcja
Mirella Hess-Remuszko
Korekta
Grażyna Polkowska
Redakcja techniczna
Maria Czekaj
Produkcja
Monika Dąbrowska
Skład i łamanie
Bogusław Górecki
Recenzenci
dr hab. Magdalena Sobocińska, prof. UEW
dr hab. Rafał Kasprzak, prof. SGH
Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Wydziału Zarządzania
i Komunikacji Społecznej oraz Instytutu Kultury.
Copyright © by authors
Warszawa 2020
ISBN 978-83-01-21361-9
Wydanie I
Wydawnictwo Naukowe PWN SA
02-460 Warszawa, ul. Gottlieba Daimlera 2
tel. 22 69 54 321, faks 22 69 54 280
e-mail: pwn@pwn.com.pl, www.pwn.pl
Druk i oprawa
OSDW Azymut Sp. z o.o.
Spis treści
Wstęp
WYMIAR PRAWNOPOLITYCZNY
1. POLITYKA KULTURALNA. Współczesne wyzwania – przykład Niemiec
Weronika Pokojska
2. SEKTOR KULTURY W POLSCE. Organizacja, finanse, otoczenie
Olga Kosińska
3. PRAWO AUTORSKIE W INSTYTUCJACH KULTURY. Polityka otwartości na przykładzie
galerii i muzeum
Anna Pluszyńska
4. POLITYKA PUBLICZNA I ZARZĄDZANIE PUBLICZNE. Wyzwania w obszarze
zarządzania kulturą
Katarzyna Plebańczyk
5. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE W SEKTORZE KULTURY. Specyfika zarządzania
na przykładzie wybranych fundacji muzycznych
Olga Kosińska, Małgorzata Gądek
...
7
...
...
13
25
...
38
...
49
...
64
WYMIAR LUDZKI
6. SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ ORGANIZACJI KULTURY. Muzea w otoczeniu
społecznym
Łukasz Gaweł
7. ZARZĄDZANIE KARIERĄ ARTYSTYCZNĄ. Kilka punktów widzenia
Katarzyna Plebańczyk
8. PRZYWÓDZTWO W ORGANIZACJACH KULTURY. Autokraci, demokraci, demiurgowie
i kapłani
Marcin Laberschek
...
...
81
95
. . . 107
WYMIAR ZARZĄDCZY
9. ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W KULTURZE. Co nowego? Potrzeba demistyfikacji,
automatyzacja zadań i ekologia
Małgorzata Ćwikła
10. POŚREDNIE FINANSOWANIE W KULTURZE. Perspektywa meksykańskiego
programu fiskalnego dla artystów
Pago en Especie
Katarzyna Kopeć
11. ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE W KULTURZE. Studium przypadku
Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius
Katarzyna Barańska, Katarzyna Zięba
12. BADANIA W SEKTORZE KULTURY. Wybrane metody i techniki badawcze
Agnieszka Konior
13. MARKETING W ORGANIZACJACH KULTURY. Zastosowanie koncepcji marketingu mix
na przykładach
Anna Pluszyńska, Marcin Laberschek
. . . 125
. . . 139
. . . 153
. . . 167
. . . 182
. . . 196
Noty o autorach
5
Wstęp
Prezentowany Państwu tom jest wynikiem ponaddwudziestopięcioletniego doświadczenia
Zakładu Zarządzania Kulturą Instytutu Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego w zakresie ba-
dań i dydaktyki. Początkowe próby implementowania nauki o zarządzaniu do obszaru kultury
spotykały się z niemałym oporem. Ze strony praktyków kierujących różnego rodzaju instytu-
cjami padały zarzuty o próbę przenoszenia do – z natury – wolnego świata kultury i sztuki
zasad wypracowanych w organizacjach nastawionych przede wszystkim na optymalizację
i maksymalizację zysku. Szybko jednak okazało się, że istnieje droga środka, co znalazło swoje
odzwierciedlenie w reprezentowanej przez wielu naukowców z Wydziału Zarządzania i Komu-
nikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego dyscyplinie nauk o zarządzaniu w dziedzinie
nauk humanistycznych. W naszym dorobku podkreślaliśmy przede wszystkim znaczenie ta-
kich pojęć, jak: wartości w świecie zarządzania, budowanie kultury organizacyjnej opierającej
się na relacjach międzyludzkich czy stawianie człowieka w centrum organizacji, wskazywa-
nie, że zawsze musi on być celem procesu zarządzania, nie zaś środkiem do osiągania celu.
Takie podejście jest nieobce wielu naukowcom, których dorobek był afiliowany w naukach
o zarządzaniu w dziedzinie nauk społecznych. Dziś większość z nas współpracuje w ramach
dyscypliny nauk o zarządzaniu i jakości, a kwestia konieczności stosowania narzędzi zarządza-
nia w instytucjach kultury nie budzi już żadnych wątpliwości.
Jak napisano na wstępie, działalność naukowo-dydaktyczna w obszarze zarządzania sek-
torem kultury prowadzona jest przez pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego od ponad
25 lat. W 1994 r. z inicjatywy prof. Emila Orzechowskiego powstała Szkoła Zarządzania Kulturą,
z siedzibą przy Rynku Głównym 8 w Krakowie. Z czasem przekształciła się ona w Katedrę
Zarządzania Kulturą, funkcjonującą początkowo w strukturach Instytutu Spraw Publicznych UJ,
a od 2008 r. w ramach odrębnej jednostki – Instytutu Kultury UJ. W kolejnym roku nastąpiła
istotna reorganizacja lokalizacyjna – pracownicy i studenci zamienili ciasne sale Kamienicy
pod Jaszczurami (co prawda z widokiem na kościół św. Wojciecha i Sukiennice) na przestron-
ne korytarze Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej, zlokalizowanego na osiedlu
Ruczaj, na terenie Kampusu 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego. Instytut Kul-
tury w roku akademickim 2019/2020 prowadził studia stacjonarne na kierunkach: zarządzanie
kulturą i mediami (studia licencjackie), a także zarządzanie kulturą współczesną oraz zarzą-
dzanie mediami i reklamą (studia magisterskie). Zajęcia dla studentów odbywają się też
w formie niestacjonarnej na kierunku zarządzanie mediami i reklamą. Co roku nasze progi
opuszcza wielu absolwentów, których później często spotykamy w instytucjach związanych
z kulturą, mediami i reklamą. Od 1996 r. kształcimy również kadry kultury w ramach studiów
podyplomowych zarządzanie kulturą. Dużą zaletę tych studiów stanowi fakt, że wykładowcami
są osoby łączące wymiar teoretyczny z praktycznym. Prowadzimy także działalność naukowo-
-badawczą. Od 2000 roku ukazuje się czasopismo „Zarządzanie w Kulturze”, będące pierw-
szym w Polsce recenzowanym czasopismem naukowym skupionym na tematyce zarządzania
w obszarze kultury. Artykuły w czasopiśmie publikowane są w otwartym dostępie na Portalu
Czasopism Naukowych (www.ejournals.eu/Zarzadzanie-w-Kulturze). Działalność wydawnicza
prowadzona jest także w ramach serii „Biblioteka zarządzania kulturą”, w której do tej pory
7
Zgłoś jeśli naruszono regulamin