Dary_bogow_e_16n2.pdf

(3320 KB) Pobierz
Kup książkę
Spis treści
Wprowadzenie
Mityczna historia albo historia mitu
Poszukiwanie mitów pierwotnych
Słowiański światopogląd – próba rekonstrukcji
Przedchrześcijańska obyczajowość
Mit i wyobraźnia
O początku świata
O wyłowieniu świata
O dziele tworzenia
O stworzeniu człowieka oraz o pierwszej nocy miłości
O uprowadzeniu bogini oraz o narodzinach stworów mroku
O walce bogów
O ponownym urządzeniu świata
O prawości człowieczej
O tarczach słonecznej i księżycowej oraz o wilkołakach i upiorach
O Nawii oraz o wyzwoleniu Jarowita
O śmierci Jarowita oraz o przemianie Dziewanny w Marzannę
O dziwnych drogach Doli
O Trojanowych czarach oraz o przywróceniu blasku księżycowi
O świętym ogniu i wiedźmie
Dodatek I
Dodatek II
Wybór literatury przedmiotu
4
5
14
19
25
29
34
41
47
56
72
91
104
112
121
165
193
208
247
287
304
329
338
Kup książkę
Wprowadzenie
Wprowadzenie
Postać sędziwego bajarza snującego przy ognisku domo-
wym opowieści o słowiańskich bogach i bohaterach narzuca-
ła się mojej wyobraźni od tak dawna i z siłą tak przemożną,
że stało się dla mnie wewnętrzną koniecznością uczynienie
go narratorem sfabularyzowanej wersji rodzimych mitów
i baśni. Zbiór ten powstał nie tylko z potrzeby twórczej –
przyświecało mi także pragnienie wypełnienia luki wytwo-
rzonej w świadomości Polaków z przyczyn, które omówię
nieco dalej.
W przeciwieństwie do Greków, Celtów czy Skandynawów,
Słowianie nie zachowali przedchrześcijańskich eposów uka-
zujących zaranie ich mitycznych dziejów. Nie mamy swojej
Iliady, Eddy
ani
Kalewali.
Mitoznawcy i etnografowie zadali
sobie wprawdzie wiele trudu, aby naukowo zrekonstruować
niektóre słowiańskie mity z przechowanych w tradycji lu-
dowej strzępów pradawnych przekazów, żaden jednak nie
pokusił się o nadanie tym rekonstrukcjom epickiej wersji
przeznaczonej dla szerokiego kręgu odbiorców – a przecież
właśnie w ten naukowo-literacki sposób powstały w XIX wie-
ku fińska
Kalewala
czy estoński
Kalevipoeg.
Niniejsza książka
jest zatem próbą stworzenia zbeletryzowanej rekonstrukcji
słowiańskich opowieści mitycznych, literacką odpowiedzią
Kup książkę
Wprowadzenie
na  dojmujący niedostatek naszego rodzimego eposu.
Do kwestii źródeł, z których czerpałem inspirację, jeszcze
powrócę, a teraz omówię przyczyny niemal powszechnej dziś
niewiedzy o naszych kulturowo-wierzeniowych korzeniach.
Mityczna historia
albo historia mitu
W polskich szkołach młodzież uczy się głównie o mito-
logii grecko-rzymskiej, a dzięki powieściom, filmom i grom
fantasy
poznaje – choć w znacznie przetworzonej formie –
mity celtyckie i germańskie. Ani szkoła, ani kultura popularna
nie dostarczają młodym ludziom wiadomości o słowiańskim
dziedzictwie wierzeniowym. I nic w tym dziwnego, skoro
utrwalono w zbiorowej świadomości przekonanie, iż historia
naszego kraju zaczęła się wraz z tak zwanym chrztem Polski
w 966 roku (pomijam już fakt, że ani nie ochrzczono wówczas
wszystkich poddanych Mieszka, ani nie istniała jeszcze sama
nazwa „Polska”), zaś dorobek wcześniejszych pokoleń miesz-
kańców naszych ziem zbywa się ogólnikami o „tworzeniu
zrębów państwowości” przez Piastów. Z podręczników nie-
wiele dowiadujemy się o naszej przedchrześcijańskiej prze-
szłości – po pierwsze dlatego, że znaleziska archeologiczne
z terenów zachodniosłowiańskich sprzed końca VIII wieku
są nadzwyczaj skromne. Wynikało to między innymi z tego,
że Słowianie aż do tego czasu nie wznosili grodów, dworów
ani świątyń, nie zakopywali też skarbów (depozytów skła-
Kup książkę
Zgłoś jeśli naruszono regulamin