Bogusław Nierenberg - Publiczne przedsiębiorstwo medialne.pdf

(1944 KB) Pobierz
Nierenberg
Bogusław
Publiczne
przedsiębiorstwo
medialne
determinanty,
systemy,modele
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Książka dofinansowana przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną im. Emanuela Smołki w Opolu,
Radio Opole S.A. oraz Kancelarię Prawa Gospodarczego i Bankowego,
Radca prawny Jacek Pierzyński, ul. Kochanowskiego 4/1, Kluczbork
RECENZENCI
dr hab. Teresa Sasińska-Klas, prof. nadzw. UJ
dr hab. Stanisław Jędrzejewski, prof. nadzw. KUL
PROJEKT OKŁADKI
Jolanta Olszowska
REDAKTOR WYDAWNICTWA
Bogumiła Gnypowa
KOREKTOR
Agnieszka Cygan
SKŁAD I
ŁAMANIE
Wojciech Wojewoda
© Copyright by Bogusław Nierenberg & Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Wydanie I, Kraków 2007
All rights reserved
Książka, ani
żaden
jej fragment, nie może być przedrukowywana bez pisemnej zgody
Wydawcy. W sprawie zezwoleń na przedruk należy zwracać się do Wydawnictwa
Uniwersytetu Jagiellońskiego
ISBN 978-83-233-2323-5
www.wuj.pl
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Redakcja: ul. Michałowskiego 9/2, 31-126 Kraków
tel. 012-631-18-81, tel./fax 012-631-18-83
Dystrybucja: ul. Wrocławska 53, 30-011 Kraków
tel. 012-631-01-97, tel./fax 012-631-01-98
tel. kom. 0506-006-674, e-mail: wydaw@if.uj.edu.pl
Konto: BPH PBK SA IV/O Kraków, nr 62 1060 0076 0000 3200 0047 8769
Spis treści
Wstęp ............................................................................................................................
Rozdział 1. Rynek publicznych mediów elektronicznych ............................................
1.1. Geneza, funkcje, zadania..........................................................................
1.2. Transformacja mediów państwowych po 1989 r. ....................................
1.2.1. Polska ............................................................................................
1.2.2. Czechy ...........................................................................................
1.2.3. Słowacja ........................................................................................
1.2.4. Węgry ............................................................................................
1.2.5. Ukraina (były kraj Związku Radzieckiego)...................................
1.2.6. Rosja (były kraj Związku Radzieckiego).......................................
1.3. Regulatory rynku mediów – problem konkurencji i koncentracji .............
Rozdział 2, Uwarunkowania funkcjonowania publicznych mediów elektronicznych ..
2.1. Uwarunkowania organizacyjno-prawne .................................................
2.1.1. Telewizja publiczno-samorządowa
studium przypadku ............
2.2. Uwarunkowania ekonomiczne ...............................................................
2.2.1. Pomoc publiczna...........................................................................
2.2.2. Abonament....................................................................................
2.2.3. TVP Opole – studium przypadku..................................................
2.3. Uwarunkowania pozaekonomiczne .........................................................
2.3.1. Między misją a rynkiem................................................................
2.3.2. Naciski polityczne.........................................................................
2.3.3. Nowe technologie .........................................................................
Rozdział 3. Zarządzanie publicznym przedsiębiorstwem medialnym –
problem efektywności, jakości i użyteczności.........................................................
3.1. Wymiary zarządzania publicznym przedsiębiorstwem medialnym.........
3.1.1. Elektroniczne media publiczne w USA – studium przypadku.......
3.2. Problem jakości .......................................................................................
3.2.1. Zarządzanie jakością a kształtowanie wizerunku
Radia Opole – studium przypadku................................................
3.3. Efektywność i użyteczność publicznych przedsiębiorstw medialnych ..
3.3.1. Pomiar misji – studia przypadków.................................................
Rozdział 4. Strategie publicznych przedsiębiorstw medialnych ...................................
4.1. Strategia jako element przewagi rynkowej..............................................
4.2. „Strategia Państwa Polskiego w dziedzinie mediów elektronicznych” ....
4.3. Strategia publicznych mediów elektronicznych w Polsce.......................
4.3.1. Strategia Telewizji Polskiej S.A. na lata 2002–2006
– studium przypadku ...............................................................................
7
15
15
28
29
31
32
32
33
34
36
45
45
51
57
57
60
69
71
71
75
82
87
87
96
104
108
112
114
123
123
131
134
135
6
4.3.2. Strategia publicznego radia regionalnego......................................
4.3.2.1. Strategia Radia Opole S.A. na lata 2002–2006
– studium przypadku ...................................................................
4.3.2.2. Strategia Radia Merkury S.A. na lata 2006–2010
– studium przypadku ...................................................................
Rozdział 5. Modele i systemy medialne – metodologia badań .....................................
5.1. Media w ujęciu systemowym ..................................................................
5.2. Modelowanie jako narzędzie badania mediów .......................................
5.3. „Trójkąt sił medialnych” (TSM) jako model analizy mediów
publicznych..............................................................................................
5.3.1. Modele brzegowe ........................................................................
5.3.1.1. Model rynkowy...............................................................
5.3.1.2 Model społeczny..............................................................
5.3.1.3. Model państwowy...........................................................
Rozdział 6. Model ekonometryczny regionalnego radia publicznego ..........................
6.1. Teoretyczne podstawy budowy modelu ekonometrycznego mediów ......
6.2. Wykresy TSM dla rozgłośni regionalnych radia publicznego.................
Radio Wrocław S.A.................................................................................
Radio Pomorza i Kujaw S.A....................................................................
Radio Lublin S.A.....................................................................................
Radio Zachód S.A. (Zielona Góra)..........................................................
Radio
Łódź
S.A. .....................................................................................
Radio Kraków S.A. .................................................................................
Radio Dla Ciebie S.A. (Warszawa) .........................................................
Radio Opole S.A. ....................................................................................
Radio Rzeszów S.A. ................................................................................
Radio Białystok S.A. ...............................................................................
Radio Gdańsk S.A. .................................................................................
Radio Katowice S.A. ..............................................................................
Radio Kielce S.A. ....................................................................................
Radio Olsztyn S.A. ..................................................................................
Radio Merkury S.A. (Poznań) .................................................................
Radio Szczecin S.A. ................................................................................
6.3. Interpretacja wyników badań TSM .........................................................
Rozdział 7. Kierunki rozwoju publicznych mediów elektronicznych
– szanse i zagrożenia.............................................................................................
Zakończenie ..................................................................................................................
Bibliografia ...................................................................................................................
Spis tabel, rysunków i wykresów..................................................................................
Załączniki......................................................................................................................
Załącznik 1. Realizacja wpływów abonamentowych z konta KRRiT do
spółek publicznej radiofonii ...................................................................................
Załącznik 2. Słuchalność rozgłośni regionalnych Polskiego Radia.........................
Załącznik 3. Przychody reklamowe rozgłośni regionalnych Polskiego Radia ........
Załącznik 4. Certyfikat dla Radia Opole dotyczący Systemu Zarządzania Jakością..
138
139
152
157
157
168
174
176
176
177
178
181
181
194
194
196
197
198
199
200
201
202
204
205
206
207
208
209
211
212
214
219
227
229
245
249
251
254
256
259
Wstęp
Media publiczne w Polsce wzbudzają ogromne emocje. Stały się przedmiotem poli-
tycznych rozgrywek, zwłaszcza po ujawnieniu tzw. afery Rywina
1
. Raz po raz słychać
głosy o zawłaszczaniu mediów publicznych przez którąś ze stron sceny politycznej
oraz o potrzebie ich odpolitycznienia. Te zagadnienia są przedmiotem badań politolo-
gów.
Środki
społecznego przekazu znajdują się także w kręgu zainteresowań socjolo-
gów i badaczy komunikowania. Badane są ich treści i sposoby przekazu, sposób od-
działywania i wiele innych zagadnień, natomiast brakuje publikacji dotyczących zakre-
su badawczego odnoszącego się do zarządzania publicznym
środkiem
przekazu jako
przedsiębiorstwem. I to przedsiębiorstwem, które, z jednej strony, zobowiązane jest
realizować zadania wynikające z jego publicznego charakteru, a z drugiej musi rywali-
zować z nadawcami komercyjnymi o reklamodawców, by wypracować zysk – do cze-
go także zobowiązuje je państwo za pomocą obowiązujących norm prawnych. W art. 1
i 21 ustawy o radiofonii i telewizji zapisano zadania mediów publicznych, określane
jako tzw. misja. Realizacja misji powinna być podstawową funkcją zarządzania pu-
blicznym przedsiębiorstwem medialnym. Literatura przedmiotu, zwłaszcza anglo-
i niemieckojęzyczna, opisuje, jak w rozmaitych systemach medialnych jest realizowana
misja nadawcy publicznego. Zastosowane mierniki mają charakter opisowy. Tymcza-
sem wydaje się,
że
zastosowanie teorii systemów pozwoliłoby na skonstruowanie ta-
kiego modelu medialnego, w którym zależności miałyby charakter nie tylko opisowy,
ale także skwantyfikowany. Taki sposób postrzegania problemu badawczego wymaga
opisania i ukazania zależności między systemem medialnym a systemami: politycz-
nym, społecznym, gospodarczym.
Medioznawcy na ogół zajmują się problemami z jednego obszaru badawczego czy
jednej kategorii relacji, na przykład media–społeczeństwo, media–polityka, media–
rynek
2
. Tymczasem wydaje się,
że
droga do wyznaczenia kwantyfikowanego pomiaru
Lew Rywin, producent telewizyjny i filmowy, został skazany za złożenie Agorze korupcyjnej propo-
zycji. W imieniu „grupy trzymającej władzę”
żądał
17,5 mln dolarów za umieszczenie w ustawie medialnej
zapisów umożliwiających Agorze kupno ogólnopolskiej stacji telewizyjnej.
2
Por. J. Habermas,
Teoria działania komunikacyjnego,
Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1999; T. Goban-
-Klas,
Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu,
Wyd. Nauk.
PWN, Warszawa–Kraków 2000; R. Piccard,
Media Economics. Concepts and Issues,
Sage Publications,
London 1989; J. Keane,
Media a demokracja,
Wyd. Aneks, Londyn 1992; H. M. Kepplinger,
Ereignisma-
nagement. Wirklichkeit und Massenmedien,
Edition Interform, Zurich 1992; T. Kowalski,
Media i pienią-
dze. Ekonomiczne aspekty działalności
środków
komunikowania masowego,
Przedsiębiorstwo Handlowe
TEX, Warszawa 1998; D. McQuail,
Mass Communication Theory. An Introduction,
Sage Publications,
London 1994; M. Mrozowski,
Media masowe: władza, rozrywka i biznes,
Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr,
Warszawa 2001.
1
Zgłoś jeśli naruszono regulamin