Marek Łaziński - Wykłady o aspekcie polskiego czasownika.pdf

(2870 KB) Pobierz
Marek Łaziński
WYKŁADY
O ASPEKCIE
POLSKIEGO
CZASOWNIKA
Marek Łaziński
WYKŁADY
O ASPEKCIE
POLSKIEGO
CZASOWNIKA
Recenzenci
Adam Dobaczewski
Maciej Grochowski
Redaktor prowadzący
Maria Szewczyk
Redakcja
Kamil Dźwinel
Korekta
Ruta Matuszak
Indeks
Marek Łaziński, Kamil Dźwinel
Projekt okładki i stron tytułowych
Zbigniew Karaszewski
Skład i łamanie
Beata Stelęgowska
Publikacja wydana ze środków grantu Narodowego Centrum Nauki HS 2016/23/G/HS2/00922
Elektroniczna wersja książki dostępna jest pod adresem: diaspol.uw.edu.pl/publikacje.
© Copyright by Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2020
© Copyright by Marek Łaziński, Warszawa 2020
Marek Łaziński ORCID: 0000-0001-5718-4435
ISBN 978-83-235-4226-1 (druk)
ISBN 978-83-235-4242-1 (e-pub)
Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
00-497 Warszawa, ul. Nowy Świat 4
e-mail: wuw@uw.edu.pl
księgarnia internetowa: www.wuw.pl
Wydanie 1, Warszawa 2020
ISBN 978-83-235-4234-6 (pdf online)
ISBN 978-83-235-4250-6 (mobi)
Wszystko zawsze układa się pomyślnie.
A jeżeli jest niepomyślnie, to znaczy,
że jeszcze się układa.
SpiS treści
Wstęp
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
rOZDZiAŁ 1. iStOtA OpOZYcJi ASpeKtOWeJ
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1. Aspekt na tle innych kategorii gramatycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Formalne wyznaczniki aspektu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.1. Prefiksy i sufiksy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2.2. Paradygmatyka fleksyjna i łączliwość składniowa
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Klasyfikacja stanów rzeczy. Zdarzenie, trwanie i powtarzalność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4. Teliczność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5. Semantyczne warunki parzystości aspektowej. Rodzaje par aspektowych . . . . . . . . . . . . .
1.6. Aspekt i narracja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.7. Aspekt między fleksją a słowotwórstwem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.8. Statystyka aspektu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.8.1. Rozkład form aspektowych w słowniku
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.8.2. Statystyka kategorii aspektu, rodzaju i liczby
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.8.3. Rozkład form aspektowych w tekście
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
rOZDZiAŁ 2. GeNeZA ASpeKtU. prZeDrOStKi i prZYrOStKi
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1. Geneza aspektu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Rodzaj akcji (Aktionsart) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.1. Klasyfikacja rodzajów akcji
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3. Przedrostki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3.1. Przedrostki czysto aspektowe
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3.2. Przedrostki czasowników perfectivum tantum
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3.3. Historia przedrostków
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3.4. Prefiksacja nowych zapożyczeń i czasowniki dwuaspektowe
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3.5. Pary prefiksalne i sufiksalne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3.6. Trójki aspektowe
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4. Znaczenie perfektywizujące przedrostka
za-
na przykładzie czasownika
zagłosować
. . . .
2.4.1. Prefiks
za-
i zdarzenie. Znaczenie segmentujące czasownika dk . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
rOZDZiAŁ 3. KLASY AKcJONALNe
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1. Ontologia sytuacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2. Klasyfikacja Vendlera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
17
17
19
19
21
23
25
27
33
37
41
41
45
46
52
54
60
61
71
72
77
78
79
80
82
83
85
90
90
93
Zgłoś jeśli naruszono regulamin