charaktery-charaktery-2019_06(1).pdf

(19176 KB) Pobierz
SZTUKA USPRAWIEDLIWIANIA SIEBIE
Dlaczego robimy rzeczy, których robić nie chcemy - nasze grzechy główne
Specjalnie dla nas
MARCO PAGANI
o terapii, która
leczy stres
pourazowy
s. 36
NR 6
(269) CZERWIEC 2019
SMARTFONOWY GARB:
TA POSTAWA ODBIERA
PEWNOŚĆ SIEBIE
s. 52
PRZEZ JEDZENIE
DO WIECZNOŚCI.
NOWA RELIGIA
s. 78
SAMOTNI, CHOĆ
W SILNYM ZWIĄZKU.
JAK ODBUDOWAĆ WIĘŹ
s. 60
Cena 14,99 zł (w tym 8% VAT)
NR 6 (269), CZERWIEC 2019
Rok XXIII. Ukazuje się od 1997
CHARAKTERY
NR
6/2019
RZECZY PIE RWSZ E
3
GDYBY RZADZIEJ OFEROWANO NAM ZAKAZANE OWOCE, ZNACZNIE
MNIEJ BYŁOBY GRZESZNIKÓW PEŁNYCH POCZUCIA WINY.
L
Prof. WIESŁAW ŁUKASZEWSKI
psycholog osobowości, autor m.in.
książki
Udręka życia,
za którą w 2011 roku
otrzymał Nagrodę Teofrasta
Lata temu pracowałem w zakładzie poprawczym. Pe-
wien wychowanek opowiedział mi o metodach wycho-
wawczych swojego ojca. Jedna z nich polegała na tym,
że na krawędzi stołu kładł pudełko zapałek w taki spo-
sób, że niewielki ruch wystarczył, żeby spadło. Zabra-
niał synowi dotykać tego pudełka i ostrzegał, że jeśli ono
spadnie, to… i tu była długa lista bolesnych kar. Ten zaś
nie potrafił się oprzeć pokusie dotknięcia pudełka i za-
zwyczaj kończyło się to dotkliwym laniem. Zdaniem
ojca miał to być trening silnej woli. Zastanawiałem się
wtedy i nadal zastanawiam, ilu spośród nas chciałoby
mieć takiego ojca. I ilu takiego ma.
Takie sposoby postępowania należą do powszech-
nych praktyk socjalizacyjnych, szczególnie umiłowa-
nych w dobrze znanych nam kręgach: zaoferować po-
kusę, zakazać jej i karać za sięgnięcie po nią.
Pokusy mają swoje uroki. Są z natury swej atrakcyj-
ne, a co ważniejsze – istnieją w zasięgu oka i ręki. Nic
dziwnego, że ulega im większość z nas.
Szczególnej wartości, jak poucza Biblia w Księdze
Genesis, nabiera owoc zakazany. Zakazana pokusa jest
bardziej kusząca, bardziej apetyczna. Co więcej, jak wia-
domo, wszelkie zakazy budzą opór. A więc nie tylko po-
kusa jest więcej warta, ale i motywacja do jej zdobycia
jest wzmagana przez zakaz. Obrona przed taką pokusą
jest nader trudna, bo wszelkie próby odwracania uwagi
i zamiar niemyślenia o niej kończą się paradoksalnym
nawrotem myśli. Myśli niechciane wracają jak bume-
rang. Mało tego, w tym szczególnym wypadku coś, co
ma zarazem wartość dodatnią (pokusa) i ujemną (za-
kaz i groźba kary), działa inaczej niż zwykle: aspekty
pozytywne zyskują na znaczeniu w miarę zbliżania się,
a aspekty negatywne zyskują na znaczeniu w miarę od-
dalania się. Dzieje się tak dlatego, że pokusa jest real-
na, a zagrożenie karą zaledwie potencjalne.
www.charaktery.eu
Próby samokontroli rozciągają się w czasie i są wy-
czerpujące. Trzeba mieć wiele sił, żeby mieć jeszcze siłę
woli. Łatwo o tym zapominamy i traktujemy to jako al-
ternatywę (wytrwałość albo uległość), tymczasem jed-
no i drugie jest procesem, i to wyczerpującym. Niekie-
dy tak trudnym, jak kolejne kroki w terapii uzależnień.
W tym kontekście najczęściej pojawia się koncep-
cja grzechu, a koncepcja to szczególna. „Grzech” nie
jest pojęciem psychologicznym, ma raczej konotacje
wyznaniowe. Początkowo oznaczało ono błąd, niedo-
patrzenie, uchybienie, ale z czasem nabrało nowego
znaczenia. Grzech zaczął oznaczać świadome prze-
kroczenie danego zakazu. Słowem, grzech to świado-
me uleganie zakazanej pokusie. To nic innego, jak chęt-
ka posmakowania zakazanego owocu.
Odstręcza mnie koncepcja grzechu. Nie tylko dla-
tego, że – podobnie jak wszyscy – niejeden grzech po-
pełniłem, ale przede wszystkim dlatego, że jest to idea
podstępna. Pod wieloma względami przypomina wspo-
mnianego ojca mojego wychowanka. Najpierw wska-
zuje się potencjalne pokusy, a potem zabrania się po
nie sięgać. Co więcej, intencjonalnie czy bezwiednie
(choć to ostatnie trudno mi sobie wyobrazić) – kon-
cepcja grzechu jest skutecznym sposobem wywoływa-
nia poczucia winy. Pokusom i tak zazwyczaj ulegniemy,
a potem... Nie jest to przypadkowe, bo wzbudzenie po-
czucia winy jest znanym sposobem wymuszania uległo-
ści. Nie wszyscy pokusom ulegają; może dlatego, że ich
po prostu nie widzą. Nie wszyscy przeżywają poczucie
winy, co w obliczu koncepcji grzechu stawia ich w jesz-
cze gorszym położeniu.
Nieraz myślę, że gdyby rzadziej oferowano nam za-
kazane owoce, to znacznie mniej byłoby – no trud-
no, użyję tego słowa – grzeszników pełnych poczucia
winy.
Na podstawie zdjęcia Wojtka Urbanka
Pokusy
i grzesznicy
4
SPIS TR EŚCI
CHARAKTERY
NR 6/2019
Sztuka
usprawiedliwiania siebie
16
7 GŁÓWNYCH GRZECHÓW
NA TEMAT
24
Czyny, które opisywane są jako grzechy
główne, leżą w naszej naturze,
dlatego próby ich unikania
z góry skazane są na niepowodzenie.
Problemy z grzesznymi czynami
rodzą się, gdy popełniamy ich zbyt
wiele – przekonuje Jack Lewis.
LICENCJA
NA NIEMORALNOŚĆ
Choć od czasu do czasu
grzeszymy, uważamy się
za osoby moralne. Jesteśmy
mistrzami w rozgrzeszaniu się.
I mamy na to wiele sposobów
– mówi Bogdan Wojciszke.
PSYCHOLOGIA I ŻYCIE
40
KWESTIA INTELIGENCJI
Inteligencja to klucz do
sukcesów. Nie zastąpi jej
empatia, wytrwałość czy
wiedza. One są konieczne,
ale to inteligencja pozwala
im właściwie wybrzmieć –
przekonują Elsbeth Stern
i Aljoscha Neubauer.
TRENING PSYCHOLOGICZNY
52
iGARB RODZI ULEGŁOŚĆ
Wiesław Sikorski
udowadnia, że nieustanne
wpatrywanie się w ekran
smartfona obniża naszą
skuteczność, pozbawia
pewności siebie i czyni
uległymi wobec innych.
46
GOŁĄB NIE GŁĄB
Cezary W. Domański twierdzi, że
gołębie – wbrew powszechnemu
przekonaniu – wcale nie są głupie.
56
MANIA SKUBANIA
Prawie wszyscy zdrapują
krostki, strupki czy ranki,
ale niektórzy robią to
nieustannie, maniakalnie.
Czym jest dermatillomania,
jak można ją leczyć – wyjaśnia
Katarzyna Prochowicz.
30
UTRWALACZE NIENAWIŚCI
Maria Jarymowicz pokazuje,
jak bardzo toksyczna jest
mowa nienawiści.
34
ŻÓŁĆ Z SIECI
Hejtowanie i wyzłośliwanie
się w Internecie może
pogłębiać stany depresyjne
– ostrzega Mike C. Parent.
60
CHORZY NA SAMOTNOŚĆ
Na dojmującą samotność
skarży się coraz więcej
osób, także tych, które są
w związkach. O chorobie
współczesności pisze
Jagoda Bzowy.
36
TERAPIA JAK ZE SNU
Marco Pagani opowiada, na
czym polega terapia EMDR,
i wyjaśnia, skąd się bierze
jej skuteczność w leczeniu
stresu pourazowego.
64
TO BYŁ ZWYKŁY DZIEŃ...
Budujące wspomnienie Agaty
o tym, jak wzięła sprawy
w swoje ręce i konsekwentnie
zmienia swoje życie.
© Rafał Olbiński
CHARAKTERY
NR 6/2019
W NASTĘPNYM NUMERZE:
STYLE ŻYCIA
68
DZIEJE GRZECHU
Człowiek dąży do uzyskania
podobieństwa do Boga. Ale
to nie dokonuje się przez
małoduszne trzymanie się norm
i zakazów, przez wystrzeganie
się grzechów ciężkich,
głównych, lekkich, dalszych,
nowych – uważa Piotr Sikora.
ROZCZAROWANIA
SIĘ PRZYDAJĄ
– życie dobre, bo
bez iluzji
Robimy wszystko,
by uniknąć rozczarowań,
a przecież są nieuchronne.
I choć często bolą,
to jednak mogą mieć
pozytywny wpływ na nasze
życie. Rozczarowania są
zdrowe, bo przywracają nas do kontaktu
z rzeczywistością, a nie z naszymi
wyobrażeniami o niej. Jakie mechanizmy
kryją się za rozczarowaniem? Jak sobie z nim
radzić, być żyć autentycznie i tworzyć dobre,
głębokie relacje?
74
JAK FILOZOFOWAĆ
I NIE WPAŚĆ DO STUDNI
Filozofowie z Miletu
przekonywali o konieczności
weryfikowania własnych
przekonań. Dziś te nauki
są szczególnie ważne –
pisze Tomasz Mazur.
78
NOWA RELIGIA
Od kiedy wiara straciła na
znaczeniu, poszukujemy idei,
która da nam nadzieję na
nieśmiertelność. Zdrowe jedzenie
nadaje się do tego doskonale
– twierdzi Christoph Klotter.
A PONADTO:
• Fakty i mity na temat odporności psychicznej
• W co wierzą Polacy – dlaczego jesteśmy
zabobonni i w czym nam pomaga myślenie
magiczne
• Disco polo, rap, opera – jak na twój
mózg wpływa gatunek muzyki,
której słuchasz
JAK CO MIESIĄC
7
50
66
84
88
89
90
91
92
93
94
96
98
PSYCHOWIEŚCI
MARUSZEWSKI
KRZYSZTOFOWICZ
REKOMENDACJE
KULTURALNE
BORTNOWSKA
KARPOWICZ
MAKSYMIUK
BATOR
MAJ
KRZYŻÓWKA
Z CHARAKTEREM
BOMBA
LISTY
KARMATAKA
autopromocja
Z CZĘŚCIĄ NAKŁADU KSIĄŻKA
DOBRY ODDECH
Dobry oddech… czyli jaki? Czy umiemy
dobrze oddychać? Co tracimy, gdy
oddychamy zbyt płytko, za szybko,
nieregularnie? Co zyskamy, gdy
zaczniemy oddychać świadomie, głęboko,
w odpowiednim tempie?
Ile jest rodzajów dobrego oddechu?
No i jak się ich nauczyć? O tym –
i nie tylko – jest najnowsza książka
Wydawnictwa Charaktery.
Od 25 czerwca w punktach sprzedaży
i na www.sklep.charaktery.eu
www.charaktery.eu

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin