PARAZYTOLOGIA- nauka o pasożytach i pasożytnictwie
( gr. parasitus --współbiesiadnik)
a) protozoologia- ( gr. protos- pierwszy; zoon- zwierze )
bada rolę zwierzęcych organizmów jednokomórkowych – pierwotniaków w chorobach ludzi
b) helmintologia – nauka zajmująca się badaniem roli robaków płaskich i
obłych w chorobach ludzi
c) arachnoentomologia- nauka zajmująca się badaniem roli stawonogów-
głównie pajęczaków i owadów w chorobach ludzi:
kleszcze, roztocza, świerzbowce, prusaki, wszy,
pluskwy, komary, muchy, gzy
ad. a) I. wiciowce – organizmy jednokomórkowe charakteryzujące się
posiadaniem jednej lub kilku wici- (organellum ruchu)
1. pasożyt układu moczowo- płciowego– rzęsistek pochwowy (Trichomonas vaginalis)- choroba obojga płci- rzęsistkowica
drogi przenoszenia:
- droga bezpośrednia: kontakty seksualne( choroba przenoszona drogą
płciową)
- droga pośrednia : poprzez używanie wspólnych przedmiotów
kąpielowych – miski, gąbki, ręczniki; brudne miski klozetowe, a
także źle zdezynfekowane narzędzia i fotele ginekologiczne
2. pasożyt jelita cienkiego ( dwunastnica i drogi żółciowe) – Giardia lamblia ( Lamblia intestinalis)- giardiaza ( lamblioza)
droga pokarmowa – wypicie wody lub zjedzenie pokarmu
zanieczyszczonego cystami
3. wiciowce pasożytujące w tankach i we krwi;
· Trypanosoma gambiense –Świdrowiec gambijski – pasożytuje we krwi, w chłonce oraz płynie mózgowo- rdzeniowym
ü wywołuje – śpiączkę afrykańską- zmiany w mózgu prowadzące do śpiączki
ü rezerwuar: antylopy, świnie, bydło, owce, kozy:
ü przenosiciel- mucha tse–tse
ü obszar występowania- środkowa i zachodnia Afryka
· Leishmania-
ü postać trzewna
namnaża się wewnątrz makrofagów i z zarażonymi makrofagami
przechodzi do układu siateczkowo-śródbłonkowego
wątroby, śledziony, szpiku kostnego, pęcherzyków płucnych i kłębuszków nerkowych
ü postać skórna
po ukąszeniu moskita pozostają trudno gojące się rany
ü rezerwuar: zwierzęta dzikie i domowe ( psy)
ü przenosiciel: moskit
ü obszar występowania: Azja, Afryka, Ameryka Płd.i Środk. ,
sporadycznie Europa- Hiszpania, Włochy
ad.a) II. Pełzaki- ciało w kształcie grudki plazmy ( porusza się za pomocą
nibynóżek)
· Entamoeba coli ( pełzak okrężnicy)- normalna flora jelita grubego
· Entamoeba histolytica ( pełzak czerwonki) - pasożyt jelita grubego
ü choroba: pełzakowica jelitowa lub pozajelitowa( narządowa)
ü objawy: bóle w jamie brzusznej, nudności, wymioty, podwyższona temperatura, biegunka śluzowo- krwawa ( stąd nazwa), wysoka leukocytoza
ü droga zakażenia: pokarmowa poprzez wodę lub pokarm zanieczyszczony cystami
ü zapobieganie: właściwa ochrona wody i żywności przed ich zanieczyszczeniem kałem, badanie osób powracających z krajów o ciepłym klimacie
ad.a) III Zarodziowce( Sporowce)
a. Pasożyty krwi – Plasmodium vivax
b. Pasożyty tkankowe- Toxoplazma gondii
c. Pasożyty jelitowe – Cryptosporidium
Plasmodium vivax- pasożyt krwi i układu siateczkowo- śróbłonkowego
Choroba – zimnica( malaria)
Objawy: dreszcze, gwałtowny wzrost temperatury ciała, obfite poty.
Napady choroby przerywane 2-3 dniowymi okresami utajenia
Wektor- komar widliszek
Leki – duża oporność na chininę ( powszechne stosowanie)
Zapobieganie: niszczenie widliszków poprzez zmianę naturalnych warunków ich lęgowisk- osuszanie bagien , melioracja
Toxoplazma gondii- pierwotniak kształtu półksiężycowego.
Choroba- toksoplazmoza- choroba odzwierzęca- szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży( wady płodu), oraz dla osób z osłabionym układem immunologicznym lub z AIDS i HIV
Skutki dla płodu: poronienie, martwe urodzenia, zapalenie siatkówki i naczyniówki, zwapnienie wewnątrzczaszkowe, zaburzenia psychoruchowe, wodogłowie, małogłowie, ślepota
Poza ciążą większość zarażeń bezobjawowa ( 80% populacji ma przeciwciała)
Rezerwuar- koty, bydło, świnie kozy, barany.
1. bezpośrednia- w wyniku połknięcia oocysty( kał kota) , zjedzenie pokarmu zanieczyszczonego kałem kota- nie myte warzywa liściaste, lub wypicie wody zanieczyszczonej
2. pośrednia – zjedzenie surowego lub niedogotowanego mięsa zwierząt, które zaraziły się oocystami
3. przez łożysko – od zarażonej matki
1
szwagiero1