Daniel Słapek - Rozważania metajęzykoznawcze.pdf

(1053 KB) Pobierz
Rozważania metajęzykoznawcze
Daniel Słapek
Zakład Językoznawstwa Angielskiego i Ogólnego Uniwersytetu Łódzkiego
& Primum Verbum
Łódź 2017
Seria
Studia z Metodologii i Filozofii Językoznawstwa
Redaktor naczelny
Rada redakcyjna
Piotr Stalmaszczyk
Ireneusz Bobrowski (Uniwersytet Jagielloński
i Instytut Języka Polskiego PAN)
Romuald Gozdawa-Gołębiowski (Uniwersytet
Warszawski)
Henryk Kardela (Uniwersytet Marii Curie-
-Skłodowskiej w Lublinie)
Joanna Odrowąż-Sypniewska (Uniwersytet
Warszawski)
Renata Przybylska (Uniwersytet Jagielloński
i Instytut Języka Polskiego PAN)
Przemysław Tajsner (Uniwersytet im. Adama
Mickiewicza w Poznaniu)
Mieszko Tałasiewicz (Uniwersytet Warszawski)
Ewa Willim (Uniwersytet Jagielloński)
Anna Obrębska
Wiktor Pskit
Ireneusz Bobrowski
Sekretarze redakcji
Recenzent
© Zakład Językoznawstwa Angielskiego i Ogólnego UŁ
© Wydawnictwo Primum Verbum
ISBN
978-83-65237-29-3
Łódź 2017
Wydawnictwo PRIMUM VERBUM
ul. Gdańska 112, 90-508 Łódź
www.primumverbum.pl
Spis treści
Słowo
wstępne
.........................................................................
7
Rozdział 1:
Wokół języka i językoznawstwa
............................
14
Rozdział 2:
Paradygmaty językoznawstwa
..............................
25
2.1. Problem ciągłości wiedzy naukowej a językoznawstwo
......
25
2.2. Rewolucje w językoznawstwie
..........................................
35
2.3. Komunikacja interparadygmatyczna a środowiska
neofilologiczne
........................................................................
39
2.4. Interpretacja i „wspólnota” sądów językoznawczych
..........
41
2.5. Językoznawstwo dzisiaj
....................................................
45
Rozdział 3:
Język, kultura i komunikacja
– jedna rzeczywistość, trzy punkty widzenia (?)
.......................
52
3.1. Społeczno-regulacyjna koncepcja kultury
..........................
54
3.2. Komunikacja u Donalda Davidsona
....................................
57
3.3. Społeczeństwo i jego praktyki
............................................
59
3.4. Antropologia komunikacji Yvesa Winkina
..........................
61
Rozdział 4:
Dlaczego językoznawstwo antropologiczne?
.........
65
4.1. Polska szkoła językoznawstwa kulturowego
......................
69
4.2. Naturalny metajęzyk semantyczny Anny Wierzbickiej
........
74
4.3. Stereotypy językowe Jerzego Bartmińskiego
......................
78
4.4. Dekompozycja semantyczna
.............................................
81
4.5. Co z paradygmatami?
........................................................
85
Rozdział 5:
Jaka ontologia języka?
...........................................
90
5.1. Kilka słów o ontologii
........................................................
90
5.2. Ontologia języka Ferdinanda de Saussure’a
........................
94
5.3. Definicje języka Noama Chomsky’ego
................................
98
5.4. Język w teorii Trzech Światów Karla R. Poppera
...............
103
Rozdział 6:
Językowy czy lingwistyczny obraz świata?
..........
109
Zakończenie
.........................................................................
114
Bibliografia
..........................................................................
118
Indeks nazwisk
....................................................................
132
Summary
..............................................................................
135
Słowo
wstępne
W 1816 r. wydano we Frankfurcie pierwsze bodaj monumental-
ne dzieło językoznawcze, niestety nieprzetłumaczone dotąd na
język polski:
Über das Conjugationssystem der Sanskritsprache in
Vergleichung mit jenem der griechischen, lateinischen, persischen
und germanischen Sprache
[O
systemie koniugacji sanskrytu
w  porównaniu  z  greką,  łaciną,  perskim  i  językiem  germańskim]
Franza Boppa. Można zatem powiedzieć, wskazując umownie tę
datę, że językoznawstwo świętowało właśnie dwusetną roczni-
cę ukonstytuowania
1
. W swojej stosunkowo niedługiej historii
zdążyła jednak lingwistyka przeżyć już kilka rewolucji, mniej
lub bardziej spektakularne kryzysy, a jej pierwotny cel, tj. okre-
ślenie pokrewieństwa między językami i wyznaczenie rodzin
1
Niewątpliwie ważnym bodźcem dla rozwoju badań historyczno-
-porównawczych, i w konsekwencji ukształtowania się lingwistyki jako
samodzielnej dyscypliny naukowej z początkiem XIX w., było głośne wy-
stąpienie Williama Jonesa w Asiatic Society of Bengal 2 lutego 1786 r.,
podczas którego zauważył on, że podobieństwo między sanskrytem, łaci-
ną i greką jest tak wyjątkowe, iż „żaden filolog nie mógłby badać wszyst-
kich trzech, nie utwierdziwszy się w przekonaniu, że wypłynęły z jakie-
goś wspólnego źródła, które, być może, już istnieć przestało” (przedruk
wystąpienia: Jones 1798: 422; polski przekład cytowanego fragmentu:
Krzywicki 1910: 118). Często datę tego odczytu podaje się – umownie
rzecz jasna – jako początek historyczno-porównawczego paradygmatu
lingwistyki (zob. np. hasło „history
of linguistics”,
EoL: 466). Data książko-
wa 1916 r., którą tu przytaczam, wydaje się o tyle dobrym rozwiązaniem,
że w tradycji językoznawczej „rewolucyjne” publikacje są powszechnie
używane dla wskazania rewolucji naukowych, por. np. 1916:
Cours de lin-
guistique generale
Ferdinanda de Saussure’a jako początek paradygmatu
strukturalnego czy 1957:
Syntactic Structures
Noama Chomsky’ego jako
przełom generatywny.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin