Zofia Szarota - Gerontologia społeczna i oświatowa.pdf

(4614 KB) Pobierz
G erontología
społeczna
i o św iato w a
Z arys p ro b le m a ty k i
ZO FIA
SZA R O TA
W Y D A W N IC T W O
NAUKO W E
A K A D E M II P E D A G O G IC Z N E J
KRAKO W
Gerontología
społeczna
i oświatowa
G erontologia
sp o łeczn a
i o św iato w a
Z ary s p ro b le m a ty k i
ZO FIA
SZA R O TA
W Y D A W N IC T W O
NAUKO W E
A K A D E M II P E D A G O G IC ZN E J
KRAKÓ W
Recenzenci
prof. zw. dr hab. Tadeusz Aleksander
prof. zw. dr hab. Olga Czerniawska
© Copyright by Zofia Szarota & Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2004
redaktor Zuzanna Czarnecka
projekt okładki Maciej Kwiatkowski
ISSN 0239-6025
ISBN 83—
7271— 4
301—
Redakcja/Dział Promocji
Wydawnictwo Naukowe AP
31-116 Kraków, ul. Studencka 5
tel./fax (012) 430-09-83
e-mail: wydawnictwo@ap.krakow.pl
Zapraszamy na stronę internetową:
http: / www.wydawnictwoap.pl
/
łamanie, druk i oprawa
Wydawnictwo Naukowe AP, zam. 68/2004
WSTĘP
Seniorzy... To miano rezerwują demografowie dla ludzi powyżej sześćdziesiątki.
Świat czeka wielka zmiana demograficzna. Społeczeństwa intensywnie się starzeją.
W ciągu trzydziestu lat trzykrotnie wzrośnie liczba osób starszych. Demografowie
przewidują, że w niedalekiej przyszłości poważnie zostaną zachwiane proporcje
między ludnością w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym. Po raz pierwszy
w dziejach ludzkości liczba sześćdziesięciolatków przewyższy liczbę dzieci poniżej 15.
roku życia. Osoby, które ukończyły 60. rok życia, będą stanowiły blisko 20 procent
ogółu ludzkości, czyli będzie ich około 2 miliardy. Fakty te implikują poszerzające
się zainteresowanie problemami osób starszych.
Ludzie starzy cierpią z powodu zmniejszonej umiejętności adaptacji do funk­
cjonowania w warunkach społeczeństwa ciągłej zmiany, niezdolności do pokony­
wania przeszkód kulturowych i socjoekonomicznych. Liczni spośród nich nie mają
dostępu do podstawowych dóbr życiowych z powodu dyskryminacji związanej nie
tylko z wiekiem, ale także z pochodzeniem etnicznym, rasą, wyznaniem, płcią
i prawnymi normami*. Zmiany zachodzące w obyczajowości, strukturze i funk­
cjach rodziny, w stylu życia całych społeczeństw, mogą przynieść znaczące i przykre
konsekwencje dla osób starszych.
Według rekomendacji ONZ podstawą polityki narodowej w stosunku do ludzi
w podeszłym wieku i ludzi sędziwych powinna stać się ustawa o prawie ludzi
starzejących się i starych do uczestnictwa w życiu społecznym, kulturalnym i eko­
nomicznym swojego narodu, która usuwałaby dyskryminujący, w porównaniu
z pokoleniami młodszymi, czynnik wieku. Równocześnie, co zrozumiale, ludzie
* Uwarunkowana kulturowo sytuacja wdów hinduskich, które dla rodziny są zwiastunem
nieszczęścia i choć nie muszą już płonąć na stosie pogrzebowym zmarłego męża, to czeka je
trudne, uzależnione od jałmużny życie w aśramie; sytuacja prawna i obyczajowa kobiet arabskich
i afrykańskich, ukrytych w burkach kobiet muzułmańskiego Wschodu. Starsze kobiety, których
jest więcej w generalnej populacji osób wieku sędziwego, nieproporcjonalnie częściej niż męż­
czyźni cierpią z powodu ubóstwa, złego stanu zdrowia i izolacji.
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin