Kruche podobieństwo. Relacja z polsko-czeskiej debaty „Tradycja, nowoczesność i konserwatyzm”.pdf

(1613 KB) Pobierz
Rozwiń menu
EN
Kruche podobieństwo. Relacja z polsko-czeskiej
debaty „Tradycja, nowoczesność i konserwatyzm”
WYDARZENIA TEOLOGII POLITYCZNEJ
2020-11-14
Wydaj z nami
Udostępnij
Drukuj
Newsletter
Jeśli chcesz otrzymywać informacje o nowościach, aktualnych promocjach
oraz inne istotne wiadomości z życia Teologii Politycznej - dodaj swój adres e-mail.
Nowe tłumaczenie niemal po
stu latach! „Jon” powraca w
przekładzie prof. Ewy Osek
Nowe tłumaczenie niemal po stu latach! „Jon”
powraca w przekładzie prof. Ewy Osek
Twój adres e-mail
Zapisz mnie
Wesprzyj
4205 zł
BRAKUJE
Przeczytaj również
Iluzja nietragiczności polityki.
Relacja z premiery książki
Dariusza Karłowicza
Czym różni się czeskie i polskie doświadczenie XX w.: karnawału
niepodległości, dwóch totalitaryzmów i odzyskania podmiotowości politycznej?
W jaki sposób nasze narody przekuły depozyt historii w pamięć i polityczną
praxis? Tej problematyce poświęcona była piątkowa debata, podczas której
spotkali się polscy i czescy intelektualiści.
19 dni temu
Solidarność, religia, dialog.
Relacja z webinarium
otwierającego cykl „Re-
thinking Solidarity”
23 dni temu
W piątek, 13 listopada w debacie online  „Tradycja, nowoczesność i konserwatyzm. Czeska perspektywa”
udział wzięli: Roman Joch (Občansk�½ institut), (Konzervativní noviny), Maciej Ruczaj (Instytut Polski w
Pradze) i Paweł Ukielski (Muzeum Powstania Warszawskiego). Debatę online moderował Mikołaj
Rajkowski z Teologii Politycznej.
Czy wspólnota losów w bloku komunistycznym i bliskość geograficzna wystarczyły, by Czesi i Polacy
poczuli się sobie kulturowo bliscy? Z tym pytaniem zmierzył się Maciej Ruczaj, który wskazał, że żyjemy w
iluzji podobieństwa. – U zarania swej historii Czesi wybrali lojalność wobec Imperium Rzymskiego, a
Polacy wobec papiestwa. To zdefiniowało nasze narody w odmienny sposób. Podobieństwo naszych
języków również jest powierzchowne. Gehenna komunizmu była pierwszym wspólnym doświadczeniem
naszych narodów od setek lat: pamięć o nim to dziedzictwo, z którego wyrasta wspólne nam umiłowanie
wolności i niechęć do ideologii – tłumaczył szef Instytutu Polskiego w Pradze.
Gehenna komunizmu była
pierwszym wspólnym
doświadczeniem Polaków i
Czechów od setek lat
Polak też człowiek. Relacja z
premiery „Komedii” Wojciecha
Tomczyka
31 dni temu
Tyrmand i (kontr)kultura.
Relacja z ostatniego dnia IV
Festiwalu Teologii Politycznej
33 dni temu
Środkowoeuropejski konserwatyzm eksplodował po 1989 r. Czy
rozwijał się podobnie w Czechach i w Polsce? Matyáš Zrno wskazał,
że w przeciwieństwie do Polski, czeski konserwatyzm nie był ruchem
kontynuacji, lecz – paradoksalnie – zrywania z zastanym
porządkiem. Czechosłowacja była jedynym europejski państwem, w
którym komuniści wygrali demokratyczne wybory po 1945 r. a wśród wielkich Czechów próżno było szukać
zadeklarowanych konserwatystów. Dopiero w latach 70. XX w. zawiązała się garstka intelektualistów –
skupionych wokół takich postaci, jak Pavel Bratinka czy Václav Benda – którzy szukali odpowiedzi na
filozoficzne pytania poza socjalistycznym uniwersum. To wtedy Czesi zetknęli się z postacią Rogera
Scrutona, który ukazał im anglosaski typ konserwatyzmu: pragmatyczny, stroniący od ideologii, daleki
religijnym i nacjonalistycznym uniesieniom. To zdefiniowało czeski konserwatyzm na kolejne dekady.
Czy zbliżenie wektorów doświadczenia przybliżyło Polaków i Czechów pod kątem kultywowania pamięci?
Według Pawła Ukielskiego możemy po II Wojnie Światowej faktycznie mówić o zbliżeniu między naszymi
narodami, które nie miało precedensu. To jednak zbyt mało, by powiedzieć, że opowiadamy tę samą
historię. Według historyka czynnikami, które ukształtowały Czeską tożsamość, był panslawizm – w Polsce
utożsamiany z rosyjską racją stanu, a w Czechach ostudzony dopiero po 1968 r. – niechęć wobec śladów
germanizacji, oraz antykatolicyzm. Nie ma zatem wątpliwości, że dwa istotne elementy tej układanki, czyli
panslawizm i antykatolicyzm, zdecydowanie różnią Polaków i Czechów: choć na przestrzeni ostatnich lat
ulegają one dynamicznym zmianom.
Na jakich wartościach zatem nadbudował się czeski konserwatyzm? Z pewnością jest w nim mniej
elementu religijnego i nacjonalistycznego – mówił Roman Joch – niż w Polsce, Słowacji czy Węgrzech.
Czescy konserwatyści przez lata upodobnili się przez lata do anglosasów: są raczej pragmatyczni, niż
romantyczni, liberalni, niż propaństwowi. Podziwiają Reagana i Thatcher, są nie tylko antykomunistyczni,
ale również antysocjalistyczni. Z ich perspektywy przerośnięta polityka socjalna doby komunizmu była
schorzeniem, a prywatyzacja stanowiła zdrową odpowiedzią na terminalną fazę komunizmu. Dopiero
teraz, w dobie zachodniego progresywizmu, odradzającego się imperializmu Rosji i imigracji z krajów
Południa, czescy intelektualiści chętniej określają się jako konserwatyści: dotychczas chętniej określali się
mianem klasycznych liberałów. 
Czy historia odgrywa w czeskiej debacie publicznej podobnie
polaryzującą rolę, jak w Polsce? Według Pawła Ukielskiego czeskie
zacięcie do historii jest znacznie silniejsze, niż wynika to z
popularnych nad Wisłą stereotypów. Lustracja w Czechach miała
bowiem bardziej dotkliwą postać, niż w Polsce, i obejmowała zakaz
piastowania wysokich stanowisk państwowych dla komunistów. A
jednocześnie czeskie państwo – pod dyktando liberałów –
pozostawało pasywne w dziedzinie polityki historycznej, co zmieniło się dopiero na przestrzeni ostatnich
lat. Zmiana ekspozycji w czeskim Muzeum Narodowym czy otworzenie wystawy w domu Jana Palacha
ukazują rosnące w Czechach pragnienie upamiętniania ważnych historycznie wydarzeń.
Jak obecnie wygląda dynamika polsko-czeskich relacji i jak duży wpływ na nie mają utarte stereotypy? –
Czechów i Polaków fascynuje nawzajem to, czego nie znajdują w swojej własnej tradycji. Czechów
intryguje polska duma narodowa i odwaga do stawiania czoła silniejszym, zaś Polaków pociąga mit
czeskiego liberalizmu i antyromantyzmu  – odpowiadał Maciej Ruczaj. Te dwa wektory fascynacji rozmijają
się i jednocześnie mają niebezpieczny potencjał: przez swoją stereotypowość mogą łatwo posłużyć do
prostej klasyfikacji pozycji zajmowanych w trwającej obecnie wojnie kulturowej: nacjonalistyczni Polacy
kontra liberalni Czesi. Te uproszczenia muszą być uzupełniane przez bardziej zniuansowany obraz obu
narodów.
Co zatem z Czeskim konserwatyzmem: czy anglosaska formacja zachowała swój impet i w jakim kierunku
on zmierza? Roman Joch wyraził przekonanie, że dziedzictwo Scrutona przetrwało na wielu
płaszczyznach: nie tylko w moralnym odrzuceniu komunizmu, lecz również w oddaniu idei państwa prawa
i konserwatywnie rozumianej ochronie środowiska naturalnego. Tę myśl uzupełnił Matyáš Zrno,
wskazując, że głównym wyzwaniem czeskiej prawicy będzie ustosunkowanie się do zwulgaryzowanego
konserwatyzmu, będącego reakcją na falę imigracji i zachodni progresywizm. To zjawisko może bowiem
stanowić na równi nową nadzieję dla konserwatystów, lecz równie dobrze pociągnąc ich na dno.
Czescy konserwatyści przez
lata upodobnili się przez lata
do anglosasów: są raczej
pragmatyczni, niż
romantyczni, liberalni, niż
propaństwowi
Maczuga talentu. Relacja z
drugiego dnia IV Festiwalu
Teologii Politycznej
40 dni temu
Kup teraz
49,00 zł
PRZEDSPRZEDAŻ//Rémi Brague,
Królestwo człowieka. Geneza i
klęska projektu nowożytnego
67,00 zł
PRZEDSPRZEDAŻ//John Milbank,
Przekroczyć rozum sekularny:
Teologia i teoria społeczna
Przygotował Karol Grabias
***
Zadanie publiczne współfinansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie Forum
Polsko-Czeskie 2020. 
Foto: Jacek Łagowski
Na sprawy polityczne patrzymy z perspektywy spraw ostatecznych. Tworzymy
ogólnopolskie
środowisko skupiające intelektualistów, naukowców, publicystów, młodzież akademicką i artystów o
poglądach konserwatywno-liberalnych. Prowadzimy codziennie aktualizowany portal, wydajemy
tygodnik, rocznik, książki najwybitniejszych filozofów i myślicieli. Prowadzimy projekty naukowe i
kulturalne. Jesteśmy współzałożycielami Instytutu Kultury św. Jana Pawła II na rzymskim uniwersytecie
Angelicum. Zostań Mecenasem Teologii Politycznej. Kliknij TUTAJ lub przekaż darowiznę na konto
Fundacji Świętego Mikołaja o numerze 64 2130 0004 2001 0299 9993 0001 z dopiskiem: darowizna
Teologia Polityczna.
Wydaj z nami
Nowe tłumaczenie niemal po stu latach! „Jon”
powraca w przekładzie prof. Ewy Osek
Biblioteka Klasyczna powraca – wydaj z nami kolejny tom naszej serii
BRAKUJE
4205 zł
Wesprzyj
Zostań Mecenasem Teologii Politycznej
WPŁAĆ DAROWIZNĘ
WPŁAĆ DAROWIZNĘ
WPŁAĆ DAROWIZNĘ
WPŁAĆ DAROWIZNĘ
100 zł
Wesprzyj
500 zł
Wesprzyj
1000 zł
Wesprzyj
Wpisz kwotę
Wesprzyj
O nas
Redakcja
Teologia Polityczna
Co tydzień
Numer konta
Kontakt
Księgarnia
Fundacja Świętego Mikołaja
Polityka prywatności i regulamin
Copyright © 2020
Teologia Polityczna.
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Projekt i wdrożenie
Symbioza
Działanie sfinansowane ze środków
Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin