Praca_mgr_-_Mowa_nienawici._rda_oraz_metody_zwalczania_w_Polsce.pdf

(1221 KB) Pobierz
See discussions, stats, and author profiles for this publication at:
https://www.researchgate.net/publication/329221044
Mowa nienawiści.
Źródła
oraz metody zwalczania w Polsce
Thesis
· November 2018
CITATIONS
READS
0
4 authors,
including:
Konrad Nocoń
Jagiellonian University
1
PUBLICATION
   
0
CITATIONS
   
SEE PROFILE
3,330
Some of the authors of this publication are also working on these related projects:
Mowa nienawiści.
Źródła
oraz metody zwalczania w Polsce
View project
All content following this page was uploaded by
Konrad Nocoń
on 29 November 2018.
The user has requested enhancement of the downloaded file.
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Wydział Prawa i Administracji
Katedra Socjologii Prawa
Konrad Nocoń
Nr albumu: 1064489
Kierunek: Prawo
Mowa nienawiści. Źródła oraz metody
zwalczania w Polsce
Praca magisterska
Promotor: dr hab. Janina Czapska, prof. UJ
Kraków 2018
1
Spis treści
Wstęp
................................................................................................................................ 4
Rozdział I.
Wprowadzenie do problematyki mowy nienawiści................................... 6
1.1. Definicje wykorzystanych pojęć…………………………………................. 6
1.2. Charakterystyka zjawiska mowy nienawiści ..................................................7
1.3. Psychologiczne aspekty mowy nienawiści ...................................................10
1.3.1. Zarys pojęć stereotyp, uprzedzenie i dyskryminacja .......................... 10
1.3.2. Funkcje i mechanizmy powstawania stereotypów i uprzedzeń........... 12
1.4. Konsekwencje mowy nienawiści …..............................................................14
1.5. Skala i struktura zjawiska w Polsce ..............................................................17
1.5.1. Dynamika zjawiska w latach 2014-2016 ............................................. 18
1.5.2. Mowa nienawiści w świetle statystyk kryminalnych ………….......... 19
1.6. Mowa nienawiści w porządku prawnym wybranych państw ...................... 21
1.7. Mowa nienawiści w prawie międzynarodowym i europejskim ………....... 24
Rozdział II.
Zwalczanie mowy nienawiści przy pomocy prawa karnego………… . 29
2.1. Środki prawnokarne ………….…………............................................................29
2.1.1. Dogmatyczna analiza przepisów prawnokarnych ..................................... 29
2.1.2. Analiza funkcjonowania organów ścigania .............................................. 39
2.1.2.1. Policja ........................................................................................... 39
2.1.2.2. Prokuratura ................................................................................... 42
2.1.2.3. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego ..................................... 44
2.1.3. Dane statystyczne dotyczące postępowań sądowych……………….........46
2.1.4. Problemy interpretacyjne występujące w praktyce stosowania…….........47
2.1.5. Uwagi
de lege lata
i postulaty
de lege ferenda
……………...…..............52
Rozdział III.
Środki administracyjno- i cywilnoprawne oraz działania o charakterze
pozaprawnym w zwalczaniu mowy nienawiści …………………... 59
3.1. Środki administracyjnoprawne ................................................................. 59
3.1.1. Nadzór mediów wykonywany przez KRRiT ............................. 59
2
3.1.2. Weryfikacja osób pod kątem predyspozycji do pełnienia funkcji
publicznych.................................................................................
64
3.1.3. Prawo budowlane .................................................................... 68
3.1.4. Prawo prasowe ........................................................................ 70
3.2. Środki cywilnoprawne ............................................................................. 71
3.3. Działania o charakterze pozaprawnym .................................................... 75
Zakończenie ................................................................................................................. 80
Bibliografia .................................................................................................................. 82
Wykaz tabel i ilustracji................................................................................................. 90
3
Wstęp
Wybór tematu mojej pracy magisterskiej podyktowany był chęcią poruszenia zagadnienia
wielowymiarowego i aktualnego. Wydarzenia z ostatnich lat związane m.in. z kryzysem
migracyjnym, w przekonaniu autora przyczyniły się do spotęgowania w Polsce nastrojów
wrogości do „obcych”. Objawem tego było dostrzeganie wyraźnego wzrostu natężenia
negatywnej narracji o charakterze nacjonalistycznym, ksenofobicznym a nierzadko
antysemickim w przestrzeni publicznej. Pokłosiem tej obserwacji stała się chęć odpowiedzi
na pytanie, w jaki sposób można walczyć z przejawami takiej agresji językowej i czy
istniejące w Polsce środki odpowiadają potrzebom jej zwalczania. W tym celu
przeprowadzona została w pracy kompleksowa, wielowymiarowa ich analiza.
Praca składa się z trzech rozdziałów poprzedzonych wstępem i uwieńczonych zakończeniem.
Przedmiotem rozdziału I jest wprowadzenie do omawianej tematyki. W pierwszej kolejności
zdefiniowano kluczowe terminy, które zostały użyte w tej pracy, celem ich precyzyjnego
określenia na potrzeby dalszych rozważań. Po przedstawieniu podstawowych pojęć
scharakteryzowany został termin będący osią rozważań - „mowa nienawiści”. Dokonano tego
poprzez przytoczenie najczęściej pojawiających się w literaturze, wzajemnie uzupełniających
się ujęć tego pojęcia. Następnie wskazano definicję wyznaczającą kierunek jego interpretacji
obrany na potrzeby tej pracy. Ze względu na wielowymiarowość opisywanego fenomenu i
jego społeczny charakter zasadnym było uwzględnienie zarówno prawnych, jak i
pozaprawnych sposobów jego rozumienia. Ponadto w celu lepszego wyjaśnienia czym jest
mowa nienawiści odwołano się do nauki psychologii. Przedstawiono mechanizmy
powstawania tego zjawiska oraz jego możliwe skutki. W obrębie charakterystyki omawianego
fenomenu przedstawiona została również jego skala, struktura i dynamika w Polsce.
Pozwoliło to na dokonanie analizy trendów w jego rozwoju oraz struktury, poprzez wskazanie
częstotliwości obrażania poszczególnych grup mniejszościowych. W dalszej części rozdziału
przytoczone zostały obowiązujące Polskę regulacje prawa międzynarodowego i
europejskiego, które dotyczą mowy nienawiści, a także regulacje mowy nienawiści w
wybranych państwach, co służyć ma jako podstawa do analizy prawnej, która
przeprowadzona została w rozdziale II oraz częściowo w rozdziale III.
Rozdział II i III stanowi główną część rozważań tej pracy. W celu odpowiedzi na pytanie,
czy aktualnie funkcjonujące w Polsce sposoby zwalczania mowy nienawiści funkcjonują we
właściwy sposób konieczne jest przeprowadzenie ich analizy.
Rozdział II dotyczy zwalczania mowy nienawiści przy pomocy prawa karnego. Rozważania
dotyczące środków karnoprawnych składają się z 4 części. W pierwszej kolejności dokonano
dogmatycznej analizy relewantnych dla zwalczania omawianego zjawiska przepisów
karnoprawnych, po czym uwaga skupiona została na funkcjonowaniu odpowiednich organów
ścigania. W następnej kolejności przedstawione zostały przykłady stosowania omawianych
przepisów w praktyce wymiaru sprawiedliwości, z uwzględnieniem powstających na tym
etapie problemów z ich interpretacją. Część dotycząca środków prawnokarnych uwieńczona
została przedstawieniem uwag
de lega lata
oraz postulatów
de lege ferenda
dotyczących
omawianych przepisów.
4
Zgłoś jeśli naruszono regulamin