MPH NS II. Galli Anonymi Cronicae et Gesta Ducum sive Principum Polonorum. 1952.pdf

(22521 KB) Pobierz
{
!
i
ACJ\.DEl\IIJl Ll rTER1\.RUi\I POLONICA
EDITIONUl\1 COLLEGII HISTORIOI NU 89
r
I
MONUMENTA
POLONIAE HISTORICA
NOVA SERIES - TOl\IUS II
ANONYl\II
CRONICAE
ET
GESTA. DUCUl\1
SI,TE
P R I N C
I
P U
~1
P O
I~
O N OR U
1\[
Edidit, praefatione notisq ue instruxit
GAr~r.JI
CAROL US
l\IALECZYŃSKI
~
SUBSIDIO MINISTERII SCHOLARUM SUPERIORUM
l
I
,
I
l
l
l'
CRACOYL\E 1952
;&. . . . . .
!lOLSI(A -ttI(ADEl\lIJ\
Ul\IIEJĘTNOŚCI
"rYD.A
"rNICT\VA
KOMIS.n IIISTORYCZNE.J
NU 89
POMNIKI DZIEJOWE POLSKI
-
.
•
,
J
SERIA II - TOl\! II
AN()NIl\IA.
'rzw.
GALr~A
!(RONII(A CZYLI DZIEJE
!(SIAŻA'r
.
..
I
'VŁADCOW
POLSI(ICH
Wydał,
wstępem
i
komentarzem
opatrzył
KATIOL
MALECZYŃSKI
.
,
N
.A
KŁA
D
E:\I
P
6
L S K I E
JAK
A D E M I I
K
n
A K
6
\\r
1952
U 1\1 I
E
J
Et
T N O
Ś
C I
z
ZASIŁKU
MINISTERSTWA SZKOLNICTWA
WYŻSZEGO
•
-
.
.-:
,
Polska Akademia
Umiejętności
-:- Kraków 1952
Nakład
'1.000
egz.
pap. druk. sat. kI. III,
BI,
80 g.
ark. druku
20
Krakowska Drukarnia Naukowa Kraków Czapskich
4
zam. 226 - 14 IV 1947
Druk
ukończono
w
grudniu 1952
M·3-27057
,
\
"
,
'
.,' _
o,
,U'
:\~::;; ~;","\t~,;:;: :J~i~~
:\1"
,;;",',': .'
~_,
-.,:,.'\,
"
•
'-
'f
\
/, ',......
---'~----
.
,
,
,
I
1~'
.r'
":,.
~
\
~:~.~:
.~'
j
.'
"l'
~-
.
_ ,::".
....
~
(,. : , ... :
\.
,t ...
;;.'
.f
' •
.
. ' •• "
:.
o'
I ..
"'
"
,
....
..
"
"
.
--
.
.
-,
'
'WSTĘP
.
.
.
.....,-
".
,
.
"
.
.
RĘKOPISY
.
_ I
,-
..
• ",
l",:
KRONIKI GALLA
(O) " "
'Oryginał dziś
nie istnieje
i
zaginął
w nieznanym czasie,"
może
,jeszcze w
XII
w.
t
gdyż korzystający-
z Galla
Kadłubek
powtarza
błędy
właściwe późniejszym rękopisóm,
które w oryginale
są
nie
do -
pomy~le';
nia
l.
Przypuszczenie,
iż
pierwotnie
istniało
osiem
oryginał6w
Kroniki,
względnie
jej autoryzowa,nych kopii
2,
nie jest dostatecznie
-'umotywo~
w.Jł,De.
O
żadnym teź
z
późniejszych źródeł, korzystających
dowodnie
z -Kroniki, nie
można
stanowczo
powiedzieć,
aby
czerpało
z zaginio- ..
nego
dz~ś oryginału;
wszystkie one
posługują się
zaginionymi lub istnie:.i
jącymi
do
dziś
odpisami. Zdaje
się, iż oryginał
nie
istniał już
w
XIV
w.;
tj:
w
czasie, kiedy
zostały
zredagowane
wżory
dla.
istniejących dziś prze~
kazów
rękopiśmiennych; gdyż
wszystkie one
zawierają błędy
i
warianty,
które nie
mogły figurowa~
w oryginale.
Zachowane do
dziś rękopisy rozpadają się
na dwie grupy, korzy-
stające
z rozmaitych zaginionych przekazów. Do pierwszej
należy
rkp.
Zamoyskich
i
Sędziwoja,
do drugiej rkp. Heilsberski.-
.
~-.
Oryginał
Rękopis
Zamoyskich (Z)
.
:
Kodeks pergaminowy
w
Bibliotece Narodowej (dawniej w Biblio-
tece Ord. Zamoyskich) w Warszawie (sygn. Cimelia 28)
at
formatu
średnie
kwarto,
wysokość około
25,4 cm, -
szerokość około
18 cm. Pergamin w ca";
,łym
kodeksie mniej
wIęcej
jednostajny,
żółtawy, wskazywać się zdaję
raczej na
włoskie
lub
południowo-francuskie niż
na niemieckie
pocho~
Pór.
niżej
przy omawianiu filiacji tekstów.
'.
" "
~
-'
' I
Por.
Kętrzyński
St.,
,Na marginesie "Genealogii Piastów"
(Przegląd Hist~
,1930/1 XXIX
i
odb. 30)., ' .
-
, " . ,"
, " , _ ' ,_" -
i - , : . "",;:
I
Opisany
pobieżnie
przez, Lisowskiego,
S.,:
Wiadomość
o
nie,nafł,ym
dokt.d
'l'ękopiśmie
kroniki polskie; M. Galla
(Album liter. K.
Wł,
Wójcickiego
1848 I 295-7),
.a
ostatnio przez Krzytanowskiego
J.,
Galla Anonima Kf'onika.
podobizna"
War:.,
.$zawa
1948,
14-15.
_
c- "
o" " .. '
J"
1" '
,-",i,_ ','";
;t<' \ .'"
Monumenta
Po]onłao
Historiea Ser. D nr l
"I
1
.
.
,
,
~:'
",
•
•,
t
\'/
-
,,~''-
.;
II
\.
L
,
I
ł
•
,
1 ;'
.!
'.+
dzenie kodeksu. Niektóre karty, np.
29
i
55,
są dość
silnie zbrukane,
co zdaje
się świadczyć, iż
dzisiejszy kodeks przez
jakiś
czas nie
stanowił
całości
bibliograficznej i
że
dzisiejsza jego oprawa jest ewentualnie
drugą
z kolei. Kodeks liczy
dziś
98
kart (z tego
97
paginowanych
ręką XI:Ą.
w.),
z których pierwsza, nie liczbowana (antefolium), dodana
została
zdaje
się później
przy wspomnianej
wyżej (drugiejł)
oprawie Z
1.
Pięć,
ewen-
tualnie siedem kart
zostało
zdaje
się
jeszcze przed
rozpoczęciem
zapisy-
wania rkp.
wyciętych
i brak. ich daje
się stwierdzić
w poszczególnych
poszytach, mimo
że treść
kodeksu nie
uległa
przez to uszkodzeniu. Pier-
wotnie
więc liczył
Z
102,
ewentualnie
104
foliów
2.
Niektóre karty wy-
kazują
nadto rozdarcia i uszkodzenia (fol.
30, 36, 51, 53),
istniejące już
również
w chwili spisywania kodeksu
3.
"\V· dzisiejszym stanie Z
składa się
z
13
poszytów, z których
2-6,
8,
9,
11, 13,
tj. karty
9,-16, 17-24, 25,r-32, 33-40, 41-48, 55-62,
63-70, 77-84, 90-97,
są
kwaternionami
(liczą
po 8 foliów),
składki
7
10, tj. folia
49-54:
i
71-76,
liczą
po kart
6,
dalej poszyt
12
zawiera
kart 5 (tj. fol.
85-89),
wreszcie
składk~
pierwsza obejmuje obecnie
kart 9, tj. fol. 1 nlb oraz fol.
1-8.
Jak
więc
z zestawienia
powyższego
wynika, brak po fol.
54:
dwóch kart, tak
że
karty
49
i
50
nie
mają dziś
swych odpowiedników w
składce;
poszyt
12
zdradza brak po fol.
89,
tak
że
pierwsza jego karta (fol.
85)
nie ma
dziś
swego odpowiednika.
Jedynie poszyt
10,
liczący dziś
6 kart, nie wykazuje
żadnych uszkodzeń,
.
choć możliwe, że
i tu brak 2 foli ów. "\V takim razie Z
składałby się
pier-
wotnie z
13
poszytów po 8 fol.
każdy,
czyli z
10i
kart
f
z których brak
dziś
ewentualnie siedmiu. Uszkodzenia te
pows'tały,
jak wspomniano wy-
żej,
jeszcze przed zapisaniem kodeksu i na
treść
jego nie
mają wpływu.
Tekst
główny
Z spisany jest
cały jedną ręką
4;
pergamin
został
do
tego celu starannie przygotowany.
Każda
stronica
ujęta
jest w schemat
liniowy,
wydobywający
nic tylko poszczególne wiersze, ale i marginesy
boczne, dolny i górny oraz
środkowy między
kolumnami.
Odstępy
zo-
stały"
z góry zaznaczone ostrym
narzędziem
w
postaci
nakłuć
w per-
Kolor pergaminu antefoliun{ odmienny (ciemniejszy) od reszty kart, pismo
jego
różne
od pisma reszty kodeksu, wreszcie
tre~ć
zapiski
i
jej data
wskazują
na.
późniejsze
dodanie antefolium .
• Niektóre z nich
były
zdaje
się
czyste, inne
już
zapisane. por.
niżej.
3
Np. fol. 30 brzeg
głęboko rozcięty
(i
zszyty), a pismo omija to
rozcięcie;
fol. 36-
pismo przeskakuje
dziurę
w
pergaminie; fol. 51
wycięcie
pergaminu na marginesie zo-
stało
obwiedzione atramentem
(minią);
fol. 53 dziura w pergaminie obwiedziona atra-
mentem,
którą
pismo przeskakuje; podobnie fol. 61, 69, 90, 92.
ł Różnice
inkaustu
i
pióra, jakie spotykamy nieraz
w
środku
wiersza, nie wy-
nikają,
jak to
już stwierdził
Bielowski
(jJfPH
I 387), ze zmiany pisarza. ale jedynie
ze zmiany pióra lub atramentu.
l
r
J
I
,
~
"
.
·1
I
J~
,
f'
H
i,
!
;
_
, ____
~
___
.'
.... , ..
_.·~,A.,.-:-...~~~
••
;v.-....
-.,.---':"-'-":""".~Ł"oL
.........

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin