Rożek K., Analiza paleograficzna pism dokumentów Konrada Mazowieckiego dla klasztorów Norbertanek w Strzelnie i Kanoników Regularnych w Czerwińsku.pdf

(2455 KB) Pobierz
Źródła staropolskie
i nauki pomocnicze
historii
redakcja
Jakub Rogulski
Kraków 2013
Tytuł:
Źródła staropolskie i nauki pomocnicze historii
Redakcja:
Jakub Rogulski
Korekta:
Aleksander Stankiewicz
Za zgodę na udostępnianie zdjęć do druku
odpowiedzialność ponoszą autorzy tekstów
Stan zabytków z 2013 r.
Projekt okładki:
Sara Kiedroń
Skład i opracowanie graficzne:
Jarosław Foltman DTP
www.foltman.pl
ISBN 978-83-63896-07-2
Wydawca:
Koło Naukowe Historyków
Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego
ul. Gołębia 13/21
31–007 Kraków
http://knhs.hist.uj.edu.pl
Kraków 2013
Przedmowa
Jakub Rogulski
Przedmowa
3
Przedmowa
Nie sposób przecenić roli Władysława Semkowicza w dziedzinie rozwoju
nauk pomocniczych historii w Polsce. To właśnie ten uczony jako pierwszy
przestał traktować te nauki wyłącznie w kategoriach „służebnych”, jako
„dające poznawać źródła historyczne”, lecz pokazał, że są to dyscypliny
posiadające swój własny potencjał badawczy o istotnych perspektywach
historycznego poznania. Dzięki niemu nauki pomocnicze historii zaczęły
być uprawiane w sposób nowoczesny, co otworzyło nowy okres ich rozwoju
w Polsce. Ogromny własny dorobek badawczy, rozległość zainteresowań,
wszechstronna erudycja, imponujący i mogący służyć za wzór warsztat na-
ukowy oraz wprowadzone przez niego nowe metody badawcze – wszystko
to stawia Władysława Semkowicza w roli niedoścignionego wzoru dla
kolejnych generacji polskich historyków.
Także dla młodych krakowskich historyków, którzy dopiero kształtują
swój warsztat badawczy, postać tego wielkiego uczonego od kilku pokoleń
pozostaje niezmiennie źródłem licznych naukowych inspiracji. Wpływ
na to ma z pewnością fakt, że przez większość aktywnego naukowo życia
Władysław Semkowicz był związany właśnie z Uniwersytetem Jagiellońskim.
Uczony przeprowadził się z rodzinnego Lwowa do Krakowa w 1916 roku,
kiedy to objął po profesorze Stanisławie Krzyżanowskim katedrę nauk
pomocniczych historii i kierował nią aż do aresztowania przez Niemców
w ramach Sonderaktion Krakau, a następnie przez kilka lat po drugiej
wojnie światowej. Zmarł przedwcześnie 19 lutego 1949 roku. Oprócz pracy
naukowej i dydaktycznej ogromną wagę przywiązywał także do działalności
wychowawczej, pełniąc przez wiele lat godność Kuratora Koła Naukowego
Historyków Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego.
To właśnie wielka legenda otaczająca nadal w Krakowie Profesora
Semkowicza zainspirowała studentów działających w ramach Sekcji Nauk
Pomocniczych Historii Koła Naukowego Historyków Studentów Uniwer-
sytetu Jagiellońskiego do zorganizowania I Ogólnopolskiej Konferencji
Nauk Pomocniczych Historii, która odbyła się w Krakowie w dniach 14
i 15 marca 2012 roku.
4
Jakub Rogulski
Warto zaznaczyć, że nie była to pierwsza studencka sesja poświęcona
zagadnieniom związanym z naukami pomocniczymi historii, jaka została
zorganizowana na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 2010 roku odbyła się
I Studencka Konferencja Heraldyczna zatytułowana
Heraldyka w służbie
państwa, rodów szlacheckich i instytucji Kościoła.
Organizacja w dwa lata
później kolejnego tego rodzaju przedsięwzięcia jednoznacznie dowodzi,
że tematyka związana z naukami pomocniczymi historii cieszy się wśród
młodych krakowskich historyków nieustanną popularnością.
Niniejszy zbiór studiów historycznych, zatytułowany
Studia staropolskie
i nauki pomocnicze historii,
zawiera jedenaście prac historycznych będących
pokłosiem I Ogólnopolskiej Konferencji Nauki Pomocniczych. Autorami
wygłoszonych na sesji referatów, które stały się następnie podstawą publi-
kowanych artykułów, są studenci lub absolwenci studiów historycznych na
Uniwersytecie Jagiellońskim oraz przedstawiciele dwóch innych polskich
uczelni – Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Aleksandra
Losik-Sidorska) oraz Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie (Ewelina
Policińska). Większość autorów z tego grona swoje zainteresowania naukami
pomocniczymi historii rozwija obecnie na studiach doktoranckich prowa-
dzonych na wymienionych uczelniach, badając tematy, które stanowią roz-
winięcie tematyki referatów wygłoszonych na krakowskiej konferencji.
Jako opiekun Sekcji Nauk Pomocniczych KNHS UJ podjąłem się opieki
merytorycznej najpierw nad organizacją I Ogólnopolskiej Konferencji Nauk
Pomocniczych Historii, a następnie nad przygotowaniem do publikacji
materiałów pochodzących z tej konferencji. W wyniku konsultacji i recenzji
zgłoszonych artykułów, całość materiału udało się uzupełnić i dopracować,
co zaowocowało w postaci niniejszego tomu. Tom ten obejmuje studia
historyczne poświęcone analizie źródłoznawczej zabytków staropolskich
z okresu od średniowieczna do końca epoki nowożytnej. Autorzy, posługując
się narzędziami nauk pomocniczych historii, opisują i analizują zabytki, które
jak dotąd nie zostały w literaturze dostatecznie przebadane, a niekiedy nie
są nawet w ogóle wzmiankowane.
Zbiór studiów otwiera artykuł Kamila Rożka poświęcony analizie pa-
leograficznej pisma dokumentów Konrada Mazowieckiego dla klasztorów
Norbertanek w Strzelnie i Kanoników Regularnych w Czerwińsku – jednego
Przedmowa
5
z tych książąt piastowskich, których spuścizna dyplomatyczna nie doczekała
się jak dotąd kompleksowego opracowania w postaci monografii. Następ-
nie Ewa Kurak podejmuje się interesującej rekonstrukcji wzorca małżonki
władcy, jaki wyłania się z kart kodeksu lubińskiego przedstawiającego
życie i legendę św. Jadwigi śląskiej. Kolejny artykuł wpisuje się w bardzo
ważny, choć mocno zaniedbany nurt badań nad recepcją kultów świętych
w średniowieczu – na podstawie analizy patrociniów Piotr Kołpak omawia
recepcję kultu św. Marii Magdaleny w średniowiecznej diecezji krakowskiej.
Z kolei Artur Karpacz, opierając się na rozległym materiale źródłowym
obejmującym zabytki numizmatyczne, sfragistyczne i heraldyczne z obszaru
średniowiecznej Polski i ziem ościennych, podejmuje się próby określenia
symboliki Baranka Bożego – motywu tak popularnego w wiekach średnich.
Następnie artykuł Eweliny Policińskiej dotyczy niezwykle bogatych treści
obrazowych pieczęci księcia Władysława II Opolczyka z drugiej połowy
XIV wieku, które jak dotąd nie stały się przedmiotem osobnych, wnikli-
wych badań. Wreszcie Marcin Szymoniak omawia stan i perspektywy
badań nad średniowiecznymi pieczęciami klasztorów męskich w diecezji
krakowskiej, czyniąc bardzo cenne uwagi na temat spuścizny sfragistycznej
tych klasztorów.
Artykuł Aleksandry Losik-Sidorskiej jest pierwszym z kilku artyku-
łów poświęconych źródłom z czasów nowożytnych. Autorka dokonuje
wszechstronnej analizy genezy i pierwotnej lokalizacji zespołu słynnych płyt
nagrobnych, jakie w XVI wieku ufundował prymas Jan Łaski. Bartłomiej
Wołyniec nawiązuje do obecnie niemal zarzuconego nurtu monograficznych
badań nad poszczególnymi herbami rycerskimi i szlacheckim, poświęcając
swój artykuł wprowadzeniu do dziejów herbu Ostroja w średniowieczu
i w czasach nowożytnych. Dwie kolejne prace wpisują się w coraz dynamicz-
niej rozwijające się w ostatnim czasie badania nad manifestacją świetności
rodowej przez szlachtę polsko-litewską epoki nowożytnej. Aleksander
Stankiewicz rekonstruuje bogate treści propagandowe powstałego między
rokiem 1617 a 1620 herbu złożonego Jana Stanisława Sapiehy, natomiast
Szymon Cierpisz analizuje bardzo ciekawą ekspozycję orderów książąt
Czartoryskich z XVIII i początków XIX wieku pod kątem manifestacji
splendoru tego domu. Ostatni artykuł, autorstwa Emilii Karpacz, to wnikliwe

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin