Controlling_wspieranie_zarzadzania_przedsiebiorstwem_contro.pdf

(343 KB) Pobierz
Controlling —
wspieranie zarz¹dzania
przedsiêbiorstwem
Autor: Edyta Duda-Piechaczek
ISBN: 978-83-246-0577-4
Format: A5, stron: 136
Prosta ksiêgowoœæ to za ma³o!
• Lek na niepewnoœæ co do przysz³oœci firmy
• Analiza kosztów i przychodów firmy na potrzeby osób zarz¹dzaj¹cych
• Kompetencje i zadania dobrego controllera
• Zasady wspó³pracy controllera z osobami zarz¹dzaj¹cymi i pracownikami
W firmie panuje atmosfera niepewnoœci. Czy koszty s¹ pod kontrol¹? Czy po rozliczeniu
rocznym nie oka¿e siê, ¿e dok³adamy do interesu? Czy mo¿emy p³aciæ ni¿sze podatki?
Czy jest sens zwiêkszaæ zatrudnienie, obni¿aæ ceny i kredytowaæ klientów? Czy sp³acimy
zaci¹gniêty kredyt bankowy? Na te pytania nie odpowie zapewne ani ksiêgowy, ani
¿aden z kierowników. Wszyscy oni zajmuj¹ siê swoimi wycinkami dzia³alnoœci firmy.
Dyrektor zarz¹dzaj¹cy, wzglêdnie w³aœciciel przedsiêbiorstwa, zostaje z takimi problemami
sam na sam… chyba ¿e zatrudni controllera albo wy³oni spoœród pracowników kogoœ,
kto po przeszkoleniu zacznie pe³niæ tê funkcjê.
W pe³nej porad praktycznych ksi¹¿ce autorka pokazuje, jak dzia³a controlling
w przyk³adowej firmie „XYZ”. Przedstawia, jak krok po kroku firma ta rozwi¹zuje
problemy typowe dla ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw wdra¿aj¹cych tê strategiê
dzia³ania. Poznaj firmê „XYZ” i przekonaj siê, jak wiele daje jej takie podejœcie.
Mo¿na dziêki niemu przeprowadziæ:
• analizê Ÿróde³ kosztów i przychodów na potrzeby zarz¹dcze,
• porównywanie kosztów i przychodów faktycznych z planowanymi,
• analizê zasad rekrutacji na stanowisko controllera,
• kontrolê wykonania planów strategicznych i operacyjnych,
• badanie efektywnoœci kosztowej przedsiêbiorstwa,
• analizê wra¿liwoœci zysku firmy na zmiany poszczególnych kosztów
i ich noœników.
Spis treści
Wstęp ............................................................................................................ 7
1. Controlling jako metoda zarządzania przedsiębiorstwem ............ 9
Geneza i rozwój koncepcji controllingu ........................................................ 9
Pojęcie controllingu ......................................................................................... 10
Istota procesu zarządzania ............................................................................... 11
Kierowanie a zarządzanie ................................................................................ 16
Funkcje zarządzania ......................................................................................... 19
Kontrola w procesie zarządzania .................................................................... 21
Zadania i funkcje controllingu ...................................................................... 26
Podstawowe rodzaje controllingu .................................................................. 31
Podstawowe warunki wdrażania controllingu ............................................ 32
2. Pożądana sylwetka kontrolera jako przywódcy
w procesie wdrażania controllingu ................................................. 35
Ewolucja funkcji kontrolera ............................................................................ 35
Współczesne zadania kontrolera ................................................................... 38
Miejsce kontrolera w strukturze organizacyjnej .......................................... 42
Niezbędne kompetencje kontrolera .............................................................. 47
3. Kontroler i system controlingu
w przedsiębiorstwie „XYZ” ............................................................... 53
Miejsce kontrolera w strukturze organizacyjnej
przedsiębiorstwa „XYZ” ............................................................................... 53
Controlling a kontrola .................................................................................... 54
Czynniki wpływające na organizację controllingu ...................................... 55
6
Controlling — wspieranie zarządzania przedsiębiorstwem
Elementy cotrollingu ...................................................................................... 59
Controlling strategiczny i operacyjny ........................................................... 63
Controlling strategiczny ........................................................................ 65
Controlling operacyjny .......................................................................... 66
4. Instrumenty controllingu strategicznego ...................................... 69
Instrumenty controllingu strategicznego stosowane
w przedsiębiorstwie „XYZ” ..........................................................................
Luka strategiczna .....................................................................................
Krzywa doświadczeń ...............................................................................
Analiza możliwości .................................................................................
Instrumenty controllingu operacyjnego stosowane
w przedsiębiorstwie „XYZ” ..........................................................................
Analiza metodą ABC ..............................................................................
Analiza wielkości zamówień ..................................................................
Koła jakości ..............................................................................................
69
70
74
77
5. Instrumenty controllingu operacyjnego ........................................ 85
85
88
92
94
6. Rachunek kosztów i zysków na potrzeby controllingu ............. 101
Koszty w systemie kryteriów wyboru przy
podejmowaniu określonej decyzji ............................................................. 101
Istota kosztów i ich zakres .................................................................... 102
Koszty własne a kategorie pokrewne .................................................. 104
Koszty a efektywność przedsiębiorstwa .............................................. 105
Kryteria klasyfikacji kosztów ........................................................................ 106
Klasyfikacja kosztów do wyceny zapasów i pomiaru zysku ............ 107
Klasyfikacja kosztów do celów decyzyjnych ....................................... 110
Klasyfikacja kosztów do celów kontroli ............................................. 114
Istota i zadania rachunku kosztów ............................................................... 114
Klasyfikacja systemów w rachunku kosztów ...................................... 115
Rachunek kosztów pełnych .................................................................. 116
Rachunek kosztów zmiennych ............................................................ 118
Wpływ systemu rachunku kosztów na wynik finansowy ................ 120
Zakończenie ............................................................................................ 121
Skorowidz ................................................................................................ 123
MOTTO:
Jak posiejesz, tak zbierzesz.
— Autor nieznany
Pożądana sylwetka kontrolera
jako przywódcy w procesie
wdrażania controllingu
Po przeczytaniu rozdziału będziesz potrafił:
scharakteryzować funkcje oraz zadania kontrolera,
wyznaczyć miejsce kontrolera w strukturze organizacyjnej,
dokonać analizy kompetencji kontrolera.
Ewolucja funkcji kontrolera
Funkcje kontrolera w zarządzaniu przedsiębiorstwem zmieniają się. Zasad-
niczym czynnikiem wywołującym te zmiany jest typ otoczenia. W zależności
od rodzaju otoczenia możemy wyróżnić trzy modelowe sylwetki kontrolera:
rejestrator, nawigator, innowator.
36
Controlling — wspieranie zarządzania przedsiębiorstwem
W tabeli 2.1 przedstawiono wpływ otoczenia na zadania kontrolera.
Tabela 2.1.
Wpływ otoczenia na zadania kontrolera
Sylwetka kontrolera Typ otoczenia
Rejestrator
Stabilne
Zadania kontrolera
Dostarczanie danych o minionych procesach
gospodarczych
Powiązanie z księgowością finansową
i tradycyjnym rachunkiem kosztów
Wykorzystywanie informacji ze sprawozdań
finansowych
Nie uczestniczy w procesie decyzyjnym
Nawigator
Zmienne
Integracja planowania z kontrolą
Porównywanie wielkości faktycznych
z planowanymi
Zapobieganie popełnieniu ewentualnych błędów
Wyeliminowanie odchyleń w czasie
teraźniejszym i w przyszłości
Współuczestniczenie w procesie decyzyjnym
— pełni funkcje sztabowe lub liniowe
Innowator
Burzliwe
Szybka orientacja w dokonujących się zmianach
Energiczne działania innowacyjne
Ulepszanie rozwiązań przyjętego systemu
ekonomicznego
Stosowanie nowoczesnych rozwiązań
w rachunkowości finansowej i zarządczej
Udział w zarządzaniu
Źródło:
K. Czubakowska,
Funkcje i zadania controllera w przedsiębiorstwie,
Prace Na-
ukowe AE, nr 698, Wrocław 1995, s. 17.
Poszczególne sylwetki kontrolera można scharakteryzować następująco
1
:
1. koordynator — uzgadnia wzajemne działania, ujednolica
lub harmonizuje wspólne plany,
2. moderator — prezentuje określony program, w burzliwych dyskusjach
pełni funkcję negocjatora (z
łac.
moderator
— ten, kto powściąga),
1
K. Czubakowska,
Idea controllingu a funkcje controllera,
Zeszyty Teoretyczne Rady
Naukowej Stowarzyszenia Księgowych, nr 43, 1997.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin