Wielcy Polacy - Bolesław Rostowski konstruktor Bizona.pdf

(326 KB) Pobierz

Bolesław Rostowski konstruktor Bizona

wielcy Polacy

Pracowitość, dociekliwość, wiedza

Był genialnym inżynierem i konstruktorem, który rozwiązywał wręcz niemożliwe trudnoś-

ci techniczne, a przy tym humanistą – recytował z pamięci fragmenty dzieł światowej

literatury po łacinie i po grecku. Był człowiekiem o niezłomnych zasadach, stawiającym

poprzeczkę wymagań – sobie i współpracownikom – zawsze najwyżej

Witold iWańczak

Archiwum rodzinne

olesław Rostowski to główny

konstruktor kombajnów Bizon.

Urodził się 10 maja 1921 r.

w Turaszówce – niewielkiej miej-

scowości przyłączonej w 1973 r.

do Krosna, jako syn Wojciecha

i Bronisławy z d. Wołoszczak. Miał

młodszą siostrę Krystynę.

Archiwum rodzinne

Bolesna młodość

Ze względu na pracę ojca, który

był oficerem Wojska Polskiego,

rodzina przemieszczała się po

kraju, dlatego Bolesław uczęsz-

czał do Miejskiego Gimnazjum

Męskiego im. M. Kopernika w Byd-

goszczy i tam w 1939 r. zdał matu-

rę. Pragnął dostać się do Oficer-

skiej Szkoły Lotnictwa. Udało się,

gdyż wcześniej ukończył kurs spa-

dochronowy oraz kurs pilotażu

szybowców. Miał 18 lat, a przy-

szłość rysowała się wspaniale.

Na Rostowskich spadła jednak

tragedia. Ojciec Bolesława uległ

wypadkowi samochodowemu

i zmarł w wyniku poniesionych

w nim obrażeń.

Był rok 1939 i w całej Euro-

pie wzrastało napięcie związane

z roszczeniami Niemiec. Bronisła-

wa spędzała lato wraz z dziećmi

u rodziny w Sanoku. Bolesław

dostał powołanie do batalionu

maturzystów (każdy maturzysta

miał wówczas obowiązek wyko-

nywania 4-tygodniowych prac na

rzecz obronności kraju. Prace te

polegały na budowie dróg, regulacji

rzek, budowie fortyfikacji i umoc-

nień). Ze swoim batalionem zna-

lazł się na północno-wschodnich

rubieżach Polski, a potem na Pole-

siu. Tam zastały go wybuch II wojny

światowej i inwazja Sowietów.

Uciekając przed Armią Radziecką,

maturzyści chcieli przyłączyć się

do Korpusu Ochrony Pogranicza.

Niestety, koło miejscowości Szack

cały oddział wpadł w ręce Rosjan.

Zostali zatrzymani i prawie natych-

miast załadowani na wagony do

transportu na Wschód. Bolesławo-

wi razem z kolegą udało się uciec

podczas postoju pociągu, który

zatrzymał się przed Baranowica-

mi, i wrócić do Sanoka do mamy

i siostry, gdzie zostali do końca

wojny. Bolek, jako jedyny żywiciel

rodziny, zaczął pracować na kolei.

Nawiązał też współpracę z konspi-

racją – zbierał dla nich informacje

o przejazdach pociągów, o skła-

dach, transportach itd. Z czasem

dodawał do tego informacje nt.

umocnień na linii demarkacyjnej.

Jeździł na rowerze np. z warzy-

wami i notował to, co widział,

oraz rysował plany. Przydały się

wówczas jego zdolności w zakresie

rysunku.

Bolesław Rostowski

Wrocław

Po wojnie rodzina Rostowskich

przeniosła się do odzyskane-

go Wrocławia. Zamieszkali przy

ul. Aleksandra Kotsisa na Sępól-

nie (obecnie Biskupin). Bolesław

ukończył Politechnikę Wrocław-

ską na Wydziale Mechaniczno

-Energetycznym i uzyskał tytuł

magistra inżyniera mechanika

w 1950 r. Był jednym z pierwszych

absolwentów uczelni. Studentów

z pierwszych powojennych rocz-

ników kształcili profesorowie

ze Lwowa. Na wykłady Bolesław

chodził w mundurze, bo nie miał

innych ubrań. Jego siostra Krystyna

dostała pracę w PDT (Powszechnym

Domu Towarowym). Była malarką

i w PDT zajmowała się dekoracja-

mi, witrynami sklepu itp. W domu

malowała portrety członków rodzi-

ny. Do Wrocławia przez długi czas

przyjeżdżały grupy Kresowiaków,

a wśród nich była Teresa Smarzew-

ska, która zaczęła pracować razem

z Krystyną w PDT Ta zapoznała kole-

żankę ze swoim bratem i tak naro-

dziła się miłość. Pobrali się w 1950 r.

Młodsza od Bolesława o 7 lat Teresa

urodziła się 6 marca 1928 r. we

Lwowie, a jej rodzina miała majątek

szlachecki w miejscowości Kobyla

k. Tarnopola. Mieli dwóch synów:

Jan urodził się w 1952 r., a Anto-

ni w 1953 r. Bolesław zaraz po

studiach zaczął pracować we wro-

cławskiej fabryce uzbrojenia. Pro-

dukowano tam zapalniki do bomb

lotniczych radzieckiej konstrukcji –

dość przestarzałe, ale obwarowa-

ne silnymi nakazami zachowania

tajemnicy. Pan Bolesław śmiał się

po latach, że nawet w dostępnych

wówczas książkach technicznych

były one dokładnie opisane. Później

zaczęły się kłopoty po jego nie-

fortunnej wypowiedzi o Katyniu

(„My wszyscy wiemy, kto stoi za

Katyniem”). Były początki PRL-u

i młody Rostowski jeszcze nie był

świadom tego, że na pewne tema-

ty lepiej było nie wypowiadać się

publicznie. Władza ludowa potrze-

bowała jednak inżynierów, więc

skończyło się na śledztwach, szy-

kanach i prześladowaniach. Było

to na tyle uciążliwe, że Rostowscy

z synami uciekli do Jawora, a rok

później do Płocka, gdzie w 1948 r.

powstała Fabryka Maszyn Żniw-

nych (FMŻ).

Zespół konstruktorów Bizona: Bolesław Rostowski, Zbigniew Niewiadomy, Wacław Wojciechowski, Leopold Grębosz i Tadeusz Szymański

Płock i kombajny Bizon

Inż. Rostowski rozpoczął pracę

w FMŻ w 1955 r. W połowie 1956 r.

został szefem produkcji, a potem

kolejno: starszym konstruktorem,

zastępcą głównego konstruktora

i wreszcie po kilku latach – głów-

nym konstruktorem, którym pozo-

stał aż do przejścia na emeryturę

w 1981 r. W fabryce powstawa-

ły pierwsze w Polsce żniwiarki

konne, a w 1954 r. rozpoczęła się

produkcja kombajnów ZMS-4.

W 1963 r. kierownictwo FMŻ zdało

sobie sprawę z przestarzałej już

konstrukcji KZB-3B Vistula i posta-

nowiono skonstruować na jej

bazie nowoczesny kombajn. Nowa

maszyna o symbolu KZS-4 powsta-

wała pod kierunkiem inż. Tadeusza

Michalskiego, kierownika Zakła-

dowego Biura Konstrukcyjnego.

Na początku lipca 1964 r. z hali

prototypowni wyjechał egzemplarz

prototypowy kombajnu KZS-4

Rekin. Przeprowadzone badania

www.niedziela.pl

potwierdziły słuszność założeń

konstrukcyjnych, ale było sporo

usterek natury wytrzymałościowej

i funkcjonalnej. Poprawiany model

Rekina był poddawany dalszym

próbom eksploatacyjnym aż do

jesieni 1966 r., kiedy to zdecydo-

wano o definitywnym zamknię-

ciu prac nad tym kombajnem. Po

tej klęsce w Warszawie zaczęto

mówić o zaniechaniu produkcji

kombajnów w FMŻ i przesta-

wieniu jej na produkcję prostych

urządzeń gospodarskich. Zmia-

na profilu produkcji łączyła się

jednak z koniecznością zwolnie-

nia ok. 1000 pracowników oraz

oznaczała konieczność rezygna-

cji z dotychczasowych inwestycji

i wielu maszyn zakupionych w celu

łatwiejszego i dokładniejszego

wykonywania kombajnów. W FMŻ

podjęto ryzykowną i nieoficjalną

decyzję o próbie skonstruowania

zupełnie od podstaw pierwszego

polskiego kombajnu odpowiadają-

cego światowym wymogom. Staw-

ka w tej grze była bardzo wyso-

ka – była nią przyszłość zakładu.

Powstał nieformalny zespół kon-

struktorów, na którego czele stanął

inż. Bolesław Rostowski, wówczas

już główny konstruktor. Czasu było

niewiele, dlatego pierwsze proto-

typy nowych maszyn były goto-

www.niedziela.pl

we już w 1968 r. Tak zaczęła się

najważniejsza gra w historii FMŻ.

Jokerem okazał się KZS-3 Bizon.

Miał m.in. hydrauliczne wspo-

maganie układu kierowniczego,

a wtedy to była rzadkość, centralne

sterowanie hydrauliczne układami

napędów i regulacji bez potrzeby

opuszczania stanowiska kierow-

niczego. Pan Bolesław wspominał,

że władze PRL-u rozważały wów-

czas przerwanie produkcji w Płoc-

ku i postawienie na import. Do

wyboru były dwa warianty: kom-

bajn Niwa z ZSRR lub Fortschritt

E 512 z NRD. O Bizona trzeba było

stoczyć prawdziwą batalię. Mimo

silnie popieranej przez polskie wła-

dze koncepcji radzieckiej doszło do

trójstronnych badań. W testach

z udziałem maszyn rolniczych

z ZSRR i NRD to prototypy Bizo-

na okazały się zdecydowanie naj-

lepsze. W 1971 r. rozpoczęła się

seryjna produkcja kombajnu.

Tysięczny egzemplarz wyprodu-

kowano na 1 maja 1972 r. Pod

kierownictwem inż. Rostowskiego

zostały opracowane konstrukcje

wszystkich produkowanych w Pol-

sce kombajnów. Z płockiej fabryki

na polskie pola wyjechały tysiące

modeli tych maszyn. Zresztą nie

tylko na polskie! Kombajny Bizon

były eksportowane do następu-

jących krajów: na Białoruś, do

Brazylii, Czechosłowacji, Danii,

Finlandii, Grecji, Iranu, Irlandii,

Hiszpanii, Pakistanu, Stanów

Zjednoczonych, Syrii, Szwecji, na

Ukrainę, Węgry, do Wielkiej Bryta-

nii, Włoch i innych. Sukces spowo-

dował, że władze PRL-u musiały

kogoś nagrodzić. Było to ówczesne

kierownictwo fabryki, działacze

partyjni i wytypowani przez nich

robotnicy. Dopiero w lipcu 1974 r.

zespół konstruktorów Bizona

(Bolesław Rostowski, Zbigniew

Niewiadomy, Wacław Wojciechow-

ski, Leopold Grębosz i Tadeusz

Szymański) otrzymał Nagrodę

Państwową I stopnia w zakresie

budowy maszyn i elektroniki.

Rostowski był inżynierem z krwi

i kości. Zasadniczym i twardym

perfekcjonistą, który nie uznawał

stwierdzeń typu: „tego nie da się

zrobić”, „to jest niewykonalne”.

Znał kilka języków obcych (niemiec-

ki, francuski, rosyjski i angielski

oraz łacinę i grekę), dzięki czemu na

bieżąco śledził rozwój konstrukcji

maszyn na świecie. Na emeryturę

przeszedł w 1981 r., choć później

jeszcze przez kilka lat współpraco-

wał z zakładem – do 1988 r. Praca

w fabryce nie była jego jedynym

zajęciem – uczył również przedmio-

tów zawodowych, takich jak: rysu-

nek techniczny, budowa maszyn,

w Zespole Szkół Technicznych

w Płocku w technikum wieczoro-

wym. W latach 70. ubiegłego wieku

prowadził też prace dyplomowe

studentów filii Politechniki War-

szawskiej w Płocku. Był ponadto

współautorem pięciu patentów.

Na emeryturze

Pan Bolesław pasjonował się tech-

niką i lotnictwem (współpracował

z płockim Aeroklubem Ziemi Mazo-

wieckiej) oraz uwielbiał fotografię –

mimo podeszłego wieku świetnie

radził sobie z aparatem cyfrowym

i dużo fotografował. Namiętnie

grał w szachy z synem bądź...

z komputerem. Miał w domu obraz

z myśliwcem PZL P-24, który sam

namalował. Cytował z pamięci

wiele łacińskich sentencji (oczy-

wiście w oryginale), bo uważał, że

wykształcony człowiek powinien je

znać. Pomimo nacisków nie zapisał

się do partii i zawsze uczestniczył

w niedzielnej Mszy św. Gdy stan

zdrowia nie pozwalał mu już na

wychodzenie z domu, korzystał

z transmisji telewizyjnej Mszy św.

Teresa i Bolesław byli małżeń-

stwem ponad 65 lat.

Bolesław Rostowski zmarł 31 lip-

ca 2016 r. w Płocku. Miał 95 lat.

21 maja 2017 . nr 21

niedziela

nr 21 . 21 maja 2017

Wielcy Polacy - Bolesław Rostowski konstruktor Bizona.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: