Inspiracje śląską kulturą ludową w twórczości Gustawa Morcinka.pdf

(1577 KB) Pobierz
Uniwersytet
Śląski
Wydział Filologiczny
Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej
Beata Langer
Inspiracje
śląską
kulturą ludową w twórczości Gustawa
Morcinka
Praca doktorska napisana
pod kierunkiem prof. zw. dr hab.
Krystyny Heskiej-Kwaśniewicz
Katowice, 2009
Składam serdeczne podziękowanie
prof. zw. dr hab. Krystynie Heskiej-
Kwaśniewicz za
życzliwość
i pomoc przy
napisaniu niniejszej pracy.
2
Spis treści:
Strona
1.0.
2.0.
3.0.
Stań badań, cel i zakres pracy
„Życie w kręgu kultury ludowej” : biografia Gustawa Morcinka
Górnicza kultura ludowa
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
Opowieści górnicze
Humor górniczy
Święta
Barbara : patronka górników
Demonologia w kopalni
Obraz rodziny i jej tradycje w
środowisku
górniczym
4
15
46
47
60
75
90
108
134
135
141
150
164
174
182
183
186
205
210
236
259
273
274
286
305
310
4.0.
Ondraszek
–
świat
kultury ludowej w „opus
magnum”
pisarza
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
Porównanie wersji kanonicznej legendy z powieścią
Jak powstał
Ondraszek
Rola i znaczenie pieśni w
Ondraszku
Diabły i demony w
Ondraszku
Ludowe sposoby lecznicze w
Ondraszku
5.0. Baśnie i legendy
5.1.
5.2.
5.3.
5.4.
5.5.
5.6.
Julian Krzyżanowski o baśniach Gustawa Morcinka
Wątki baśniowe od T300-T1353
Utopce
Legendy, podania
Meluzyna i inne postaci ze
śląskiej
kultury ludowej
Przysłowia w baśniach
6.0. W
świecie
szkoły
6.1.
6.2.
Spojrzenie nauczycielskie
Kultura
środowiska
uczniowskiego
7.0. Zakończenie
8.0. Bibliografia
3
Rozdział 1.0
Stań badań, cel i zakres pracy
4
Temat pracy wiąże się z motywami kultury ludowej w twórczości Gustawa
Morcinka, jednego z najbardziej znanych
śląskich
pisarzy. W stanie badań nad
dorobkiem twórczym autora
Wyrąbanego chodnika
brak całościowego opracowania
analizującego wpływy kultury ludowej na pisarstwo Gustawa Morcinka. Wszyscy
badacze twórczości pisarza twierdzili,
że
kultura ludowa wywarła na nią ogromny
wpływ. Sądy te jednak w przeważającej części nie zostały poparte szczegółowymi
badaniami nad konkretnymi
źródłami
inspiracji pisarskiej, nad ich przetworzeniem
i wykorzystaniem w poszczególnych utworach. Pojawiło się kilka prac, które
zaznaczały związki pisarza z kulturą ludową, lecz nie badały one całości tego zjawiska,
a wyłącznie wybrane kwestie. Na wskazany problem badawczy pojawiający się
w twórczości Gustawa Morcinka po raz pierwszy wyraźnie uwagę zwrócił Zbigniew
Jerzy
Nowak,
który
w
swoich
szkicach
historycznoliterackich
o pisarzach i uczonych, opublikowanych w 1980 roku, umieścił rozdział
Problemy
twórczości Gustawa Morcinka
1
. Stwierdził on tam,
że
problem opracowania
związków z kulturą ludową jest jednym z najważniejszych w twórczości tego pisarza:
Osobnym problemem, i to chyba naczelnym, gdy mowa o pisarstwie
Morcinka, jest problem folkloru. Czeka on na swego badacza, który by pokazał,
że
właśnie folklor w swoich rozlicznych przejawach stanowi
życiodajne źródło
tego
pisarstwa.
2
Taki sąd wybitnego badacza stał się podstawą i inspiracją do podjęcia
niniejszych badań.
Zajmując się tym problemem badawczym należy odpowiedzieć na pytanie,
czym właściwie jest wspomniana kultura ludowa i w jaki sposób pojęcie to
zinterpretowano i wykorzystano w przeprowadzonych badaniach. Rozważania
teoretyczne trzeba rozpocząć od ustalenia jakie znaczenie niesie ze sobą termin
lud.
Kazimierz Moszyński, autor klasycznej pracy
Kultura ludowa Słowian
zaznaczał,
że
w języku polskim wspomniane hasło posiada dwa różne znaczenia pojęciowe. Według
tego badacza termin
lud
charakteryzowany bywa następująco:
1
2
Z. J. Nowak,
Wśród pisarzy i uczonych : szkice historycznoliterackie.
Katowice 1980
Tamże, s. 225
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin