GOSPODARSTWO_DOMOWE.pdf

(8242 KB) Pobierz
GOSPODARSTWO
DOMOWE
I RACJONALNE ZYWIENIE
KAMILLA CHOLONIEWSKA
1
Wszystkie prawa zastrzezone. Plik od www.ebooks43.pl tylko dla: marta.jozwa@onet.pl
SPIS TREŚCI
Przedmowa do wydania pierwszego
Przedmowa do wydania drugiego dla użytku szkół i kursów gospodarczych
Część I
NAUKA O ŻYWIENIU
Składniki odżywcze naszych pokarmów
Woda . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Substancje mineralne . . . . . . . . . . . . .
Środki żywności, zawierające substancje mineralne . .
Substancje białkowe . . . . . . . . . . . . . .
Pokarmy węglowodanowe. . . . . . . . . . . .
Tłuszcze . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Witaminy . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Trawienie i przemiana materii
Trawienie składników pokarmowych . . . . . . .
Znaczenie składników żywnościowych dla organizmu
Racjonalny dobór środków żywności
3
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. . . . . . . . . .
5
. 5
. 7
. 8
. 9
.10
.11
.12
13
.14
15
15
Uwagi ogólne
18
Różne sposoby przyrządzania pokarmów przez wystawienie
ich na działanie wysokiej temperatury
19
Przepisy ogólne,tyczące się przyrządzania potraw
20
Zamiana objętości na wagę
21
1 Środki żywności, obfitujące w sole mineralne i witaminy
21
A. Owoce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21
Surówki owocowe,czyli sałaty z surowych owoców .
Gotowanie owoców . . . . . . . . . . . .
Owoce zapiekane . . . . . . . . . . . . .
Konserwowanie owoców . . . . . . . . . .
Różne metody konserwowania owoców . . . . .
Przyrządzanie jarzyn na surowo..
Gotowanie jarzyn . . . . . .
Sałaty. . . . . . . . . . .
Gotowanie jarzyn na parze. . .
Jarzyny zaprawione zasmażką . .
Duszenie jarzyn . . . . . . .
Konserwowanie jarzyn . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.23
.24
.26
.26
.27
.37
.39
.40
.41
.42
.44
.44
Część II
ŚRODKI ŻYWNOŚCI I ICH PRZYRZĄDZANIE
B. Jarzyny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35
C. Jarzyny strączkowe suche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47
D. Ziemniaki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49
Gotowanie ziemniaków .
Smażenie ziemniaków .
Duszenie ziemniaków .
Pieczenie ziemniaków .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.51
.52
.53
.53
Gotowanie jarzyn strączkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48
Jarzyny strączkowe zaprawione zasmażką . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49
2 Środki żywności obfitujące w białko
54
A. Mleko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54
Napoje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56
Potrawy z mleka gotowanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56
Wszystkie prawa zastrzezone. Plik od www.ebooks43.pl tylko dla: marta.jozwa@onet.pl
B. Jaja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58
Gotowanie jaj . . .
Jaja smażone . . . .
Potrawy z surowych jaj
Leguminy . . . . .
Sosy . . . . . . .
Gotowanie mięsa .
Smażenie mięsa . .
Pieczenie mięsa . .
Duszenie mięsa . .
Marynowanie mięsa
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.59
.61
.62
.62
.62
.66
.69
.72
.75
.77
Potrawa z surowego mleka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57
Przetwory mleczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57
C. Mięso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
3 Środki żywności, obfitujące w skrobię
4 Przyprawy
5 Napoje
Gotowanie produktów zbożowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80
Smażenie produktów zbożowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86
Pieczenie produktów zbożowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92
Przyrządzanie napojów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Napoje alkoholowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Naturalne soki owocowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
78
103
104
6 Kuchnia dietetyczna
7 O podawaniu i spożywaniu posiłków
8 Tablice
Składniki pokarmów i ich wartość odżywcza . . . . . .
I. Pokarmy roślinne . . . . . . . . . . . . . . .
Ii. Pokarmy zwierzęce. . . . . . . . . . . . . . .
Obecność witamin w niektórych produktach spożywczych
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
107
108
109
109
109
111
111
CZĘŚĆ III
OSZCZĘDNA GOSPODARKA DOMOWA
1 Organizacja pracy w gospodarstwie domowym
2 Rachunkowość domowa
Tablica rozkładu zajęć tygodniowych i okresowych (wzór).. . . . . . . . . . . . . 118
Spis naczyń i przyborów potrzebnych w gospodarstwie domowym. . . . . . . . . . 121
Preliminarze roczne przy różnej skali zarobkowej . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Przykłady zestawień obiadów i kolacjiw porze letniej i zimowej .
Sezonowość produktów . . . . . . . . . . . . . . . .
Całodzienne jadłospisy z obliczeniem. . . . . . . . . . .
Wzór zestawienia zapasów konserw zimowych . . . . . . .
Zużytkowanie resztek. . . . . . . . . . . . . . . . .
Przechowywanie środków żywności . . . . . . . . . . .
Przechowywanie jarzyn i owoców na zimę . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
136
140
141
143
145
146
146
114
123
131
3 Oszczędny dobór i zużytkowanie produktów
4 Oszczędne zużytkowanie materiałów opałowych
146
CZĘŚĆ IV
UTRZYMANIE CZYSTOŚCI I PORZĄDKU
1. Porządki domowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
2. Pranie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Wszystkie prawa zastrzezone. Plik od www.ebooks43.pl tylko dla: marta.jozwa@onet.pl
PRZEDMOWA DO WYDANIA PIERWSZEGO
Kobieta powinna się przygotować do dwóch zawodów. Jeden to ten, który da jej w razie
potrzeby zarobek i zapewni byt jej samej, a może i jej bliskim, a drugi to naturalne jej powo-
łanie gospodyni, żony i matki. Jak wiemy, kobiety, kształcąc się i pracując zawodowo, zdobyły
już bardzo wiele: zatrudnione są w przemyśle, w szkole, w urzędach, doszły też do wyższych
stanowisk jako lekarki, adwokatki, uczone. Niezależnie od tego, czy kobieta pracuje też poza
domem, w ręku jej spoczywa zarząd tego domu, zagospodarowanie nim należyte. Sprostanie
tym poważnym obowiązkom wymaga dobrego przygotowania, wysiłku pracy i pokonania wie-
lu trudności. Trzeba przy tym zrozumieć i ocenić to należycie, że dom własny to nie ciężar, ale
przywilej. Jeśli zarobione pieniądze nie mają pójść na marne, lecz stać się podstawą szczęścia
i dobrobytu rodziny, trzeba nauczyć się nimi zarządzać, umieć danymi środkami osiągnąć moż-
liwie najwięcej. Zadanie to przypada kobiecie, ale umiejętności tych  nie nabędzie ona samą
tylko praktyką. Utrzymanie domu jest nauką, która obowiązek ten uczyni jednym z najbardziej
przyjemnych i produktywnych.
Kobiety nie przygotowane do tej pracy gospodarczej stronią od niej i często bez wyraźnej
konieczności szukają zajęcia poza domem. Nie zastanawiają się nad tym, że straty moralne i ma-
terialne, jakie skutkiem tego ponosi rodzina, nieraz przewyższają wartość zarobionych pieniędzy.
A jeśli kobieta musi pracować zawodowo, tym bardziej powinna być biegła w umiejętnym za-
rządzaniu domem, by umieć pogodzić jedno z drugim.
Aby dobrze wykonać jakąś pracę, trzeba u m i e ć j ą wykonać, trzeba mieć na nią czas
i  oddawać się jej z  zamiłowaniem. Książeczka niniejsza dopomoże młodej gospodyni w  za-
poznaniu się z  higieną odżywiania, ze sposobami sporządzania pokarmów, przeprowadzania
porządków domowych, prania bielizny etc., poda jej nadto sposoby racjonalnego wykonywania
najprostszych czynności, a wtedy znajdzie ona czas na wszystko. Słowem, dopomoże jej wy-
pełniać obowiązki gospodyni umiejętnie, łatwo i radośnie, a od tego zawisło zdrowie, spokój
i zadowolenie jej samej i jej najbliższych.
PRZEDMOWA DO WYDANIA DRUGIEGO
DLA UŻYTKU SZKÓŁ I KURSÓW GOSPODARCZYCH
Na niniejszy podręcznik złożyły się z jednej strony nauka o żywieniu, towaroznastwo żyw-
nościowe i przyrządzanie pokarmów, z drugiej właściwa ekonomia życia domowego, ujmująca
gospodarkę rodzinną w organizację sprawnie funkcjonującego, dobrze obmyślonego warsztatu.
Właściwe odżywianie ważniejsze jest dzisiaj niż kiedykolwiek, gdyż tylko wystarczająco
odżywione ciało uczynić może zadość podniesionym wymaganiom obecnego życia. Poza tym
z zagadnieniem tym łączy się drugie, również ważne, by w czasach gospodarczego przesilenia,
3
Wszystkie prawa zastrzezone. Plik od www.ebooks43.pl tylko dla: marta.jozwa@onet.pl
jakie przeżywamy, najumiejętniej wyzyskać środki żywności, będące do rozporządzenia. Sto-
sownie do tych założeń chodziło o to, by w szkole gospodarczej oprzeć naukę przyrządzania
pokarmów na znajomości produktów i higienie żywienia i wypracowywać zasady jej z uczenni-
cami na podstawie tych nauk.
By wdrożyć uczennice do właściwego opanowywania tej dziedziny i wykluczenia ślepego
naśladownictwa i biernego trzymania się wzorów, konieczne było rozklasyfikowanie materia-
łu i podzielenie go na logicznie rozbudowane grupy. I tak poświęcono oddzielne rozważania
poszczególnym technikom przyrządzania pokarmów z  zachowaniem kolejności zależnie od
tego, jaką trudność przedstawiają dla uczennic. Zgrupowano dalej różnorodne środki spożyw-
cze zależnie od ich składników, przestrzegając przynależności ich do poszczególnych gatunków
(owoce, jarzyny etc.). Podział ten i rozklasyfikowanie umożliwi uczennicom właściwe zrozumie-
nie rozlicznych procesów odrębnych, lub od siebie zależnych, dopomoże im do zorientowania
się w całości i zachęci do samodzielnych prób i dociekań.
Część druga podręcznika, poświęcona oszczędnej gospodarce domowej, wprowadzi uczen-
nice w  zagadnienia właściwej organizacji pracy i  rachunkowości. Szkoła może i  powinna
przygotować je do tego, by w przyszłości nie cofnęły się przed stałym, dzień po dniu rozwiązywa-
nym problemem, jak w ramach budżetu domowego zapewnić rodzinie swej lepsze, racjonalnie
zorganizowane życie.
Podręcznik niniejszy służyć będzie uczennicom i po ukończeniu nauki szkolnej – w nim
znajdą one niejedną wskazówkę i podnietę w pracy swej na terenie własnego gospodarstwa.
Kamilla Chołoniewska.
4
Wszystkie prawa zastrzezone. Plik od www.ebooks43.pl tylko dla: marta.jozwa@onet.pl
Zgłoś jeśli naruszono regulamin