Autorytaryzm, niepewność Ja, identyfikacja grupowa i postawy wobec grupy obcej 2017- Marek A. Błażewicz (UW Wydział Psychologii).pdf

(3763 KB) Pobierz
Uniwersytet Warszawski
Wydział Psychologii
Autorytaryzm, niepewność
Ja,
identyfikacja grupowa
i postawy wobec grupy obcej
Authoritarianism, self – uncertainty, group identification
and attitudes toward the outgroup
Marek A. Błażewicz
Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem
prof. dr. hab. Mirosława Kofty
Warszawa 2017
Podziękowania
Dziękuję osobom, które w bezpośredni lub pośredni sposób
przyczyniły się do powstania tej pracy:
Żonie Ani za wszystko;
rodzicom – za stałe wsparcie i czuwanie od ponad 30 lat.
Środowisku naukowemu,
Mirkowi Kofcie – za uwierzenie, poprowadzenie,
inspiracje i dygresje.
Kolegom naukowcom i doktorantom – za komentarze,
obserwacje i tworzenie społeczności,
w której wszystko się wydarzyło.
Losowi i innym osobom, które mogły się przyczynić
– chociaż ani ja, ani one mogą nie zdawać sobie z tego sprawy.
2
Streszczenie
Praca porusza zagadnienie reakcji autorytarnej – postawy obronnej, wzbudzonej u osób
autorytarnych pod wpływem negatywnych i zagrażających bodźców, polegającej między
innymi na wzmożeniu niechęci wobec grup obcych (Feldman i Stenner, 1997; Stellmacher
i Petzel, 2005). Umiejscawia u jej źródeł niepewność osobistą, coraz częściej badaną
w kontekście relacji międzygrupowych (Jost i in., 2007; Hogg, 2010; McGregor i in., 2010).
Poszukuje czynników, które taką reakcję mogą osłabić bądź zablokować. Idąc tropem
niektórych ustaleń empirycznych, mogłaby to być identyfikacja grupowa (Greenway i in.,
2015, Nakashima i in., 2013; Sani i in., 2013).
Przeprowadzono dwa badania, którym towarzyszyły dwa badania pomocnicze
– eksperymentalnie wzbudzano w nich poczucie niepewności
Ja
oraz mierzono autorytaryzm,
identyfikację i szereg innych czynników, istotnych z teoretycznego punktu widzenia.
Zmiennymi zależnymi były różne miary postaw wobec imigrantów.
W przypadku kluczowych miar zaobserwowano, że manipulacja niepewnością
Ja
wzbudzała reakcję autorytarną, nasilając negatywne postawy wobec imigrantów. Z drugiej
strony proces ten hamowany był przez wysoką identyfikację z grupą narodową (a także
wysoką autoafirmację). Wzorzec taki zaobserwowano też w analizie danych sondażowych
(European Value Study). Wynik ten pokazuje, że identyfikacja z grupą pełnić może istotną
rolę regulacyjną i hamować wpływ negatywnych bodźców na to, jak jednostka postrzega
innych. Wprowadza to ważną modyfikację do popularnych modeli, w których identyfikacja
grupowa widziana jest jako czynnik wzmacniający negatywne postawy, wzbudzone pod
wpływem zagrożenia. Wskazuje, że istotne może być to, czy zagrożenie dotyczy jednostki,
czy działa też na poziomie grupowym.
Słowa kluczowe:
autorytaryzm, niepewność
Ja,
identyfikacja.
3
Abstract
The aim of this paper was to investigate the nature of authoritarian reaction, that is to
say, an increase of negative feelings toward outgroup in
response to threat or other kinds of
negative feelings among authoritarians (Feldman & Stenner, 1997; Stellmacher & Petzel,
2005). It was hypothesized that self-uncertainty threat - an important factor in intergroup
relations (Jost et al., 2007; Hogg, 2010; McGregor et al., 2010) - might be a critical source of
authoritarian reaction. In addition, in this research an attempt was made to identify possible
buffers for that reaction: it was expected that group identification might be one of them
(Greenway et al., 2015, Nakashima et al., 2013; Sani et al., 2013).
In two main studies a self-uncertainty was experimentally induced, with measures of
authoritarianism and national identification as moderators. Both studies have revealed that
authoritarian reaction, triggered by the self-uncertainty treatment, was buffered by high level
of national group identification (same for self-affirmation).
Analogous pattern was also observed in the analysis of the European Value Study
survey results. Overall, the present studies suggest that positive group identification may
possess a crucial regulatory potential, allowing to cope with negative feelings induced by self-
uncertainty. It also shows that the role of identification in the authoritarian reaction models
should be revised: when ingroup is threatened, group identification is likely to augment
authoritarian response. However, when self-certainty is threatened, group identification might
operate as a buffer (may mitigate authoritarian reaction to threat).
Keywords:
authoritarianism, self-uncertainty, group identification.
4
Spis treści
Wstęp
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie teoretyczne
Autorytaryzm
............................................
8
12
12
12
17
20
20
23
24
26
31
31
33
35
35
37
39
42
44
44
44
48
56
58
.........................................................
....................................................
............................................
....................
Historia koncepcji
Model podwójnego procesu
Autorytaryzm a postawy międzygrupowe i wizja świata
Zagrożenie
Wartości
..........................................................
............................................................
.......................................................
Podsumowanie
Niepewność własnej osoby
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Identyfikacja z grupą
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Identyfikacja a tożsamość
Wymiary identyfikacji
Problem pracy i hipotezy
..............................................
................................................
...............................................
.......................
Funkcjonowanie psychologiczne osób autorytarnych
Pozytywne skutki identyfikacji grupowej
Mechanizmy powiązane z identyfikacją
Hipotezy badawcze
.................................
..................................
...................................................
...............................................
Wyniki badań własnych
Badanie pomocnicze A
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Procedura
Wyniki
...........................................................
.............................................................
..............................................
Efektywność manipulacji
Podsumowanie
.......................................................
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin