Polska polityka i jej obraz w oczach publicystów tygodnika ‘Polityka’ M. Janickiego i W. Władyki w latach 2015–2018 - Anculewicz Zbigniew.pdf

(289 KB) Pobierz
Prasa
Zbigniew Anculewicz
https://orcid.org/0000-0003-1299-7306
Wydział Humanistyczny
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Polska polityka i jej obraz w oczach publicystów
tygodnika „Polityka” Mariusza Janickiego
i Wiesława Władyki w latach 2015–2018
Słowa kluczowe:
historia prasy polskiej XXI wieku, historia tygodnika „Polityka”, polska
opinia publiczna, publicystyka polska XXI wieku, polska polityka drugiej dekady
XXI wieku
Key words:
history of Polish press in the 21st century, history of the “Polityka” weekly,
Polish public opinion, Polish journalism in the 21st century, Polish policy in the 2nd decade
of the 21st century
Wstęp
Celem autora artykułu jest ukazanie, w jaki sposób czołowi polscy publicyści,
Mariusz Janicki i Wiesław Władyka, kreślą obraz polskiej polityki po zwycię-
stwie Prawa i Sprawiedliwości w wyborach prezydenckich i parlamentarnych
w 2015 roku. Podstawą źródłową prezentowanego opracowania są wszystkie
artykuły autorstwa duetu Mariusz Janicki oraz Wiesław Władyka opubli-
kowane w papierowym wydaniu tygodnika „Polityka” z lat 2015–2018, czyli
od momentu rozpoczęcia kampanii prezydenckiej wczesną wiosną 2015 roku aż
po wyniki wyborów samorządowych w 2018 roku. Podstawową metodą badaw-
czą jest analiza treści źródeł prasowych w konfrontacji z najnowszymi opraco-
waniami naukowymi dotyczącymi przemian polskiej polityki oraz zmianami
zachodzącymi w polskim społeczeństwie u schyłku drugiej dekady XXI wieku.
Tygodnik społeczno-polityczny „Polityka” to jedyne najdłużej wychodzące
w Polsce pismo, które wywierało i wywiera ogromny wpływ na kreowanie polskiej
polityki w oczach opinii publicznej. Dzieje tygodnika integralnie wpisują się
w historię transformacji państwa polskiego pod względem społeczno-politycznym,
prawnym, gospodarczym, kulturowym oraz życia codziennego jego mieszkań-
ców na przestrzeni ponad 60 lat
1
(Mielczarek 2003: 251–343; Władyka 2007;
Mielczarek 2012: 22 i n.). Tygodnik „Polityka” w latach 2015–2018 to pismo,
które przewodzi w rankingach najbardziej cenionych czasopism, czytanych
tygodnika „Polityka”, podobnie jak jego zawartość, była wielokrotnie przedmiotem
badania historycznego również w odniesieniu do transformacji periodyku po 1989 roku.
1
Historia
12
Zbigniew Anculewicz
zarówno przez polityków, jak i zwykłych obywateli III RP. W 2015 roku „Po-
lityka” w rozpowszechnianiu płatnym miała nakład 118 966 egzemplarzy,
w 2016 – 118 436 egzemplarzy, a w 2018 – 104 751 egzemplarzy (Komunikat
Zarządu Związku Kontroli Dystrybucji Prasy.… 2016; Komunikat Zarządu
Związku Kontroli Dystrybucji Prasy… 2017; Raport „Polityka” 2018).
Duet publicystów Janicki i Władyka zadebiutował na łamach pisma na
początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku, w momencie, kiedy sam tygodnik
wchodził w okres bardzo szybkiej transformacji spowodowanej ustawą o likwi-
dacji koncernu RSW „Prasa – Książka – Ruch” z 1990 roku (Romiszewska 2005;
Pokorna-Ignatowicz 2016: 99 i n.; Polaczek-Bigaj 2016: 89 i n.)
2
. Janickiego
i Władykę dzieli wiek, wykształcenie, droga polityczna, a także doświadczenie
związane z życiem w PRL-u, a łączy ukończenie tej samej uczelni, Uniwersy-
tetu Warszawskiego, oraz akceptacja wyboru drogi transformacji ustrojowej
Polski po 4 czerwca 1989 roku, którą poparło wpływowe środowisko tygodnika
„Polityka” (Dudek 2002; Dudek 2004; Anculewicz 2011).
Mariusz Adam Janicki (rocznik 1963) to absolwent polonistyki Uniwersytetu
Warszawskiego. Członek redakcji „Polityki” od 1990 roku. W czerwcu 2013 roku
objął stanowisko zastępcy redaktora naczelnego pisma. Dwukrotnie nominowany
wspólnie z Wiesławem Władyką do nagrody Grand Press w dziedzinie publicysta
roku (2008 i 2009)
3
. Wiesław Zygmunt Władyka (rocznik 1947), profesor nauk
humanistycznych, jest absolwentem historii Uniwersytetu Warszawskiego,
wybitnym badaczem dziejów polskiej prasy dwudziestolecia międzywojennego
oraz po 1945 roku. Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej
do jej rozwiązania w 1990 roku. W latach osiemdziesiątych kierował pracami
Pracowni Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego XIX i XX wieku, istniejącej
wówczas w strukturze Instytutu Badań Literackich PAN (Cynkier i in. 2001:
1030;
Wiesław Władyka
2019).
Nie był to pierwszy duet publicystyczny, który wpisał się złotymi zgłoskami w dzieje tygo-
dnika „Polityka”. Pierwszym znaczącym duetem dziennikarskim, który wpłynął na oblicze polskiej
publicystyki społeczno-politycznej i historycznej, była spółka dwóch dziennikarzy z rozwiązanego
w 1985 roku tygodnika „Tu i Teraz” Zbysław Rykowski i Wiesław Władyka. Zadebiutowali oni na
łamach „Polityki” tekstami o polskim październiku 1956 roku, a następnie opublikowali artykuł
o wydarzeniach Marca’68 w Polsce (Rykowski i Władyka 1986a; Rykowski i Władyka 1986b;
Rykowski i Władyka 1986c; Rykowski i Władyka 1986d; Rykowski i Władyka 1988a; Rykowski
i Władyka 1988b; Władyka 2007).
3
W 2008 roku nominacje otrzymali za tekst zatytułowany
Obiekt zamknięty,
a w 2009 roku
– za artykuł
Politycy w zakrystii.
Mariusz Janicki w wypowiedzi dla Wiesława Władyki z okazji
40-lecia istnienia pisma podkreślił, że od zawsze jego marzeniem było pracować w „Polityce” –
w „[...] najlepszym piśmie, jakie ukazuje się w III RP” (Władyka 2007: 106–107).
2
Polska polityka i jej obraz w oczach publicystów tygodnika „Polityka”…
13
Obraz polskiej polityki w publicystyce Mariusza Janickiego
i Wiesława Władyki
Własną wizję polskiej polityki z lat 2015–2018 Mariusz Janicki i Wiesław
Władyka kreowali najczęściej w działach „Temat tygodnia” lub „Polityka”.
Na początku 2017 roku redakcja tygodnika zaczęła publikować nowy cykl
artykułów obrazujących polską politykę pt. „Co po PiS?”. W zamyśle Jerzego
Baczyńskiego – redaktora naczelnego periodyku – miały to być cykliczne ra-
porty odpowiadające na zasadnicze pytania odnoszące się do „[...] absolutnych
fundamentów naszej wspólnoty państwowej i społecznej, dziś zakwestionowanych
przez chaotyczną pisowską rewolucję” (Baczyński 2017: 20). Początkowo cykl
był obliczony na okres dwuletni, do 2018 roku (czas wyborów samorządowych).
Pierwszym raportem z tego cyklu był tekst Adama Szostkiewicza
Demokracja
do remontu
(Szostkiewicz 2017), w którym autor podjął próbę odpowiedzi na
kilka kluczowych zagadnień związanych z przywróceniem liberalnej demokracji
i praworządności po utracie władzy przez PiS. Pisał między innymi o „mapie
drogowej” w „odbudowywaniu” Trybunału Konstytucyjnego jako rzeczywi-
stego organu konstytucyjnego stojącego na straży praworządności w Polsce,
przywróceniu apolityczności prokuratury, zbudowaniu odpowiadającego dobie
współczesnej nowego modelu niezależnych apolitycznych mediów publicznych.
Zastanawiał się, co opozycja ma „zrobić” z wdrożoną reformą szkolnictwa po-
wszechnego oraz z programem „500+”, postulował także rozpoczęcie dyskursu
na temat konieczności podwyższenia wieku emerytalnego. Następne publikacje
zostały poświęcone edukacji szkolnej i polityce zagranicznej, zwłaszcza relacjom
Warszawa – Bruksela, polskiej gospodarce, w tym kwestii kiedy i na jakich
warunkach Polska powinna przystąpić do strefy euro, miejscu i roli służb
specjalnych w systemie demokracji liberalnej oraz temu, jaka powinna być
polityka historyczna w nowej rzeczywistości politycznej (Cieśla i Bendyk 2017;
Grzeszczak 2017; Janicki i Władyka 2017e; Ostrowski i Wójcik 2017; Pytlakowski
2017; Wójcik 2017). W 2017 roku redakcja tygodnika „Polityka” zamieściła tylko
siedem artykułów – raportów z powyższego cyklu. W 2018 roku nie ukazał się
ani jeden materiał tego typu. Autorowi niniejszego opracowania nie udało się
ustalić przyczyn nagłego przerwania druku wspomnianego cyklu.
W polskim kalendarzu politycznym 2015 rok był naznaczony przede wszyst-
kim podwójnymi wyborami: prezydenckimi, a następnie parlamentarnymi.
Zrozumiałe więc było, że duet publicystów tygodnika „Polityka” swoje główne
zainteresowanie w 2015 roku skupi na prowadzonych przez poszczególne
ugrupowania polityczne kampaniach wyborczych i ich konsekwencjach dla
przyszłości polskiej polityki. Po zwycięstwie Prawa i Sprawiedliwości w wy-
borach prezydenckich oraz parlamentarnych głównymi tematami komentarzy
i analiz Janickiego i Władyki stały się: krytyka działań rządu Prawa i Spra-
wiedliwości, a zwłaszcza działań prowadzących do zniszczenia dotychczasowej
formuły Trybunału Konstytucyjnego, podporządkowanie polskiego wymiaru
sprawiedliwości (w tym sądów) władzy wykonawczej i ustawodawczej, relacje

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin