Prowadz_gornicza.pdf

(117 KB) Pobierz
Prowadz_gornicza
http://www.krakow.friko.pl/html/prowadz_gornicza.html
Kraków - moje miasto
Strona umieszczona na
serwerze darmowych
kont
Friko.pl
Prowadź górnicza brać
13.12.2000
Geoturystyka dla każdego
Artykuł z gazety:
“Dziennik Polski”
W panoramę Krakowa wpisał się już monumentalny posąg św.
Barbary (patronki ludzi górniczego trudu), który stanął - po
sześćdziesięciu latach przerwy - na dachu budynku głównego
Akademii Górniczo-Hutniczej przy alei Mickiewicza.
17 czerwca 1999 roku figurę poświęcił Ojciec Święty Jan Paweł
II.
Pod opieką świętych
W dniach tradycyjnej Barbórki chcę przypomnieć związki św.
Barbary z górnictwem i burzliwą historię krakowskiej figury
górniczej patronki.
Przejście granicy światła i zanurzenie się w ciemności podziemi
kopalni do dziś wywołuje emocje, a towarzyszyły one ludziom od
początków dziejów górnictwa. Ciemności od zawsze były
domeną złych mocy, a więc ludzie wkraczający do podziemi, w
strefę mroku, narażeni na wpływy tych mocy, szukali
szczególnej opieki - po stronie dobra. Kopalnie i ośrodki
górnicze w poszczególnych krajach przyjmowały za swych
patronów różnych świętych. Święci Wolfgang i Andrzej roztaczali
swą opiekę w Harcu, św. Jerzy w Mansfeld, św. Joachim w
Joachimsthal, św. Mikołaj w Czechach, a także w Złotoryi.
Święta Barbara pierwotnie była prawdopodobnie patronką
górników w kopalniach srebra w Kutnej Horze (środkowe
Czechy), gdzie w XIV wieku powstał pod jej wezwaniem
wspaniały gotycki kościół i skąd jej kult przeniósł się na Śląsk.
Kult świętej wywodzi się od bractwa św. Barbary, patronki
pomocnej śmierci, działającego od 1744 roku w Tarnowskich
Górach. Poza Polską św. Barbara czczona jest przez górników
Czech i Austrii.
Budynek główny
Mickiewicza
Akademii
Górniczo-Hutniczej
przy
alei
Na dachu gmachu Akademii miała zostać ustawiona figura św.
Barbary. Projekt, wykonany przez artystę rzeźbiarza Stefana
Zbigniewicza z Krakowa, przedstawiał siedzącą na tronie postać
w płaszczu i złotej koronie, z krzyżem oraz z miniaturą baszty w
ręku (symbolem jej męczeństwa). Figura miała zostać wykonana
ze spawanej blachy miedzianej o grubości 2 mm, a jej wysokość
zaplanowano na 6 m.
W wykonaniu figury, obok projektanta brali udział Antoni Bilski,
Eugeniusz Bilski, Stanisław Mikuła i stolarz Stanisław Ulewka
(?). Model posągu był wykonany z litego drewna, na którym
ręcznie formowano poszczególne arkusze blachy miedzianej. W
oryginalnej figurze posadowionej na dachu budynku, lite "kopyto"
drewniane zastąpiono szkieletem metalowym, co wyraźnie
pozbawiło ją wagi. Było to ważne w transporcie figury na dach,
jak i jej posadowieniu na nadbudówce dachowej, mającej za
zadanie podwyższenie figury i uczynienie jej lepiej widocznej z
poziomu Alej.
Ściągnięta z dachu
Prace nad pomnikiem rozpoczęto w marcu 1939 r., a jak donosił
IKC, już 24 sierpnia 1939 r. nastąpiło jego odsłonięcie. Krótko
1z2
2015-02-20 17:33
Prowadz_gornicza
http://www.krakow.friko.pl/html/prowadz_gornicza.html
"Barbara" - cudzoziemka
Zejściu do kopalni towarzyszyły modlitwy o pomyślną pracę i
szczęśliwy powrót na powierzchnię, odbywane w cechowniach
kopalnianych, gdzie do dziś spotkać można figury św. Barbary,
opiekunki w godzinę śmierci, a także chroniącej przed nagłą
śmiercią. Do dnia dzisiejszego dzień 4 grudnia jest Jej świętem,
uroczyście obchodzonym w kopalniach.
"Barbara" - po łacinie znaczy cudzoziemka. Ks. Wincenty
Zaleski SDB przytacza legendę, według której za panowania
rzymskiego cesarza Maksymiana (Marcus Aurelius Valerius
285-305), w okresie krwawych prześladowań chrześcijan,
Barbara, córka bogatego człowieka, potajemnie przyjęła
chrześcijaństwo i złożyła ślub dozgonnej czystości. Ojciec Jej
obawiając się o swoją pozycję, majątek i życie, głodząc ją w
wieży swego zamku, próbował skłonić do zmiany decyzji. Gdy to
zawiodło, postawił ją przed sądem, a wydany wyrok śmierci
przez ścięcie, wykonał własnoręcznie. Niezłomność Barbary w
wyznawaniu wiary i śmierć poniesiona z ręki własnego rodzica
przyczyniły się do upowszechnienia jej kultu jako patronki ludzi
narażonych na nagłą i niespodziewaną śmierć. Za swą
opiekunkę przyjęli ją: górnicy, hutnicy, marynarze, żołnierze,
kamieniarze i więźniowie.
Barbara zamiast "geniuszu pracy"
Pierwotnie główny budynek Akademii Górniczej, stawiany od
1923 roku wg projektu Wacława Krzyżanowskiego, miał być
zwieńczony rzeźbą Karola Hukana uosabiającą "geniusz pracy"
w postaci młodej dziewczyny obdarzonej skrzydłami
wzniesionymi do lotu. Starania rektora AG Władysława
Taklińskiego, jak również prezesa Unii Przemysłu Górniczo-
Hutniczego - Aleksandra Ciszewskiego (Unia na budowę tego
gmachu przekazała 300 tys. ówczesnych złotych) doprowadziły
do zmiany koncepcji.
jednak panowała św. Barbara nad Akademią Górniczą. Po
wybuchu wojny i wkroczeniu Niemców do Krakowa w salach
wykładowych budynku założono początkowo wojskowy szpital,
potem zaś wprowadziła się tam administracja cywilna
Generalnej Guberni. Przy tej okazji znaczna część mienia AG
uległa zniszczeniu. Jednak dzięki ofiarności pracowników uczelni
część księgozbiorów, dokumentów i notatek udało się uratować i
przechować. Nie ostała się jednak figura św. Barbary, która 1
stycznia 1940 r., zgodnie z relacją naocznego świadka, dr
Aleksandry Mianowskiej, została ściągnięta z dachu przy użyciu
lin i usunięta.
Po wojnie, w 1948 roku, w miejsce usuniętej i zniszczonej figury
św. Barbary Stowarzyszenie Studentów Akademii Górniczej
ufundowało
witraż
z
podobizną
Patronki
Górników.
Zaprojektowany został przez Adama Stalony-Dobrzańskiego i
Ludwika Gradowskiego, a wykonany przez Zakłady Witraży S.G.
Żeleńskiego w Krakowie. W 1951 r. witraż został przeniesiony do
kościoła św. Barbary, skąd staraniem rektora prof. Antoniego
Kleczkowskiego powrócił na Akademię dopiero w 1981 r. i został
osadzony w oknie auli uczelni. W 2000 r. witraż zajął honorowe
miejsce w hallu budynku A-0.
Króluje nad Krakowem
Pomysł powrotu figury św. Barbary na jej tradycyjne miejsce,
narodził się w początku lat 90. W lutym 1995 r. powołano
Komitet Odbudowy pod przewodnictwem prof. Kazimierza
Czopka.
Wykonawcą figury został artysta rzeźbiarz, prof. krakowskiej
ASP, Jan Siek, a powstała ona w jego pracowni, w Siedlcu k.
Krzeszowic. Nowa figura nawiązuje do modelu przedwojennego,
unowocześniona została jedynie technologia wykonania.
Dzięki bezpłatnej i nieocenionej pomocy Mostostalu Kraków,
posąg św. Barbary przetransportowano 29 maja 1999 r. do
Krakowa i osadzono ponownie na dachu budynku głównego
Akademii Górniczo-Hutniczej. Powrót św. Barbary był ważnym
akcentem obchodów Jubileuszu 80-lecia Uczelni. Niezwykle
podniosłym faktem było poświęcenie figury i pobłogosławienie
Akademii przez Ojca Świętego Jana Pawła II. W imieniu
społeczności akademickiej witał papieża rektor AGH prof.
Ryszard Tadeusiewicz z Senatem.
STANISŁAW MAJEWSKI
Prof. dr hab. inż. Stanisław Majewski jest pracownikiem
Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Akademii
Górniczo-Hutniczej w Krakowie
[Home] [Historia] [Zabytki] [Tradycje] [Okolice] [Artykuły
cz. I]
[Dolomityczny
Kraków]
[Nie
pozostanie kamień..]
[Krakowskie
zdroje]
[Nie
tylko krypty..]
[Uzdrowisko
nie..]
[Na
dnie morza..]
[Papieski
Zakrzówek]
[Prowadź górnicza brać] [Tyniecka
brama]
[Wawel
niezwykły]
[Zagadki
wawelskiego..]
[Życie
utrwalone w..]
[Artykuły
cz. II]
[Artykuły
cz. III]
[Galerie] [Kalendarz
dziejów ..]
2z2
2015-02-20 17:33

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin