Jak mówić i pisać poprawnie.pdf

(990 KB) Pobierz
Maria Nalepińska
J
AK
M
ÓWIĆ
I P
ISAĆ
P
OPRAWNIE
ZBIOREK PORAD JĘZYKOWYCH WYDANIE XIV
WIEDZA POWSZECHNA WARSZAWA 1982
SPIS TREŚCI
Uwagi wstępne
I. POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA
Odmiana wyrazów
§ 1.
§ 2.
§ 3.
§ 4.
§ 5.
§ 6.
Odmiana rzeczowników na
–um
Odmiana imion własnych (nazwisk, nazw miejscowości i innych)
Dopełniacz liczby mnogiej
Uszy, oczy, ręce
Stopniowanie przymiotników i przysłówków
Trudności w użyciu czasowników
Tworzenie i budowa wyrazów
§ 7.
§ 8.
§ 9.
Jak ocenić poprawność budowy wyrazu?
Przedrostki niewłaściwe
łub
niewłaściwie użyte
Zbędne przedrostki
Łączenie
wyrazów
§ 10. Przydawki przymiotne
§ 11. Użycie zaimków
§ 12. Składnia liczebników i wyrazów o pokrewnym znaczeniu
§ 13. Czasowniki rządzące dopełniaczem
§ 14. Forma dopełnienia dwu czasowników rządzących różnymi
przypadkami
§ 15. Strona bierna
§ 16. Napisaliście, koleżanko
§ 17. Użycie imiesłowów na
-ąc, -szy (-wszy)
§ 18. Użycie przyimków
§ 19. Użycie spójników
Układ wyrazów w zdaniu
§ 20. Imię przed nazwiskiem
§ 21. Szyk wyrazów określających
J
AK
M
ÓWIĆ
I P
ISAĆ
P
OPRAWNIE
§ 22.
§ 23.
§ 24.
§ 25.
§ 26.
§ 27.
Miejsce zaimka
który
Ruchomość zaimka
się
Ruchomość końcówek czasu przeszłego i trybu warunkowego
Miejsce przyimka
Miejsce spójników
bowiem
i
zaś
Wskazówki ogólne
II. CZYSTOŚĆ WYSŁOWIENIA
§ 1.
§ 2.
Wyrazy obce
Użycie i połączenia wyrazów powstałe pod wpływem obcym
III. JASNOŚĆ WYPOWIEDZI (trafność, prostota, zwięzłość)
§ 1.
§ 2.
§ 3.
Trafny dobór wyrazów
Prostota wysłowienia
Zwięzłość wypowiedzi
IV. PISOWNIA I ZNAKI PRZESTANKOWE
§ 1.
§ 2.
§ 3.
§ 4.
§ 5.
§ 6.
§ 7.
§ 8.
Łączne
i rozdzielne pisanie wyrazów
Pisownia wyrazów z przedrostkami
Rzeczowniki typu
szyja
Dzielenie wyrazów
Wielkie litery
Pisownia liczebników wyrażonych cyfrą
Znaki pisarskie po cyfrach i skrótach wyrazów
Stosowanie przecinka,
średnika,
pauzy, dwukropka i nawiasu
~3~
J
AK
M
ÓWIĆ
I P
ISAĆ
P
OPRAWNIE
UWAGI WSTĘPNE
Walka z błędami językowymi jest walką o
świadome
i sprawne
posługiwanie się językiem, tym niezbędnym i potężnym
środkiem
działania i rozwoju społecznego. Język jest bezcennym dobrem kultury
narodowej. Toteż wszyscy mamy obowiązek nie tylko przechowywać
jego piękno odziedziczone po minionych wiekach, ale również stale go
doskonalić i wzbogacać, by sprostał wzrastającym potrzebom naszych
czasów.
Wiele jest rodzajów stylu, tj. sposobów wysławiania się: inaczej
przemawia mówca, inaczej pisze poeta, w inny jeszcze sposób
wypowiada swe myśli uczony, a w co-dziennej, potocznej mowie
wysławiamy się znowu inaczej. Każdego jednak obowiązują trzy
podstawowe warunki dobrego stylu: poprawność, czystość i jasność.
Niniejsza książeczka ma się przyczynić do wyrobienia wrażliwości
mówiącego na te warunki.
Najwięcej miejsca zajmuje w niej zagadnienie poprawności
języka. Materiał do rubryki n i e w
ł
a
ś
c i w i e p o c h o d z i z
korespondencji urzędowej (administracyjnej i handlowej), ze spisu
Komisji Języka Urzędowego Towarzystwa Poprawności Języka
Polskiego, z pism co-dziennych i z mowy potocznej. Wskazówki i
przepisy językowe oparto na gramatykach Z. Klemensiewicza, A. A.
Kryńskiego, I. Steina i R. Zawilińskiego oraz na współczesnych
słownikach, na czasopismach służących sprawom języka ( J
ę
z y k
P o l s k i , P o r a d n i k J
ę
z y k o w y ) , na książce R o z m o w y o
j
ę
z y k u (4 serie) W. Doroszewskiego, wreszcie na Radiowym
Poradniku Językowym w opracowaniu tegoż autora.
W rozdziale drugim (,,Czystość wysłowienia") położono główny
nacisk na wskazanie wyrazów polskich odpowiadających wyrazom i
wyrażeniom pochodzenia obcego, używanym nadmiernie a nieraz
całkiem niewłaściwie.
Ostatni dział książeczki stanowi omówienie typowych błędów
~4~
Zgłoś jeśli naruszono regulamin