Nr 49.pdf

(15906 KB) Pobierz
N
A
U
K
A
K
U
L
T
U
R
A
S
Z
T
U
K
A
NR 4/2013 (49)
ISSN 1509-6726
PISMO UNIWERSYTETU PEDAGOGICZNEGO W KRAKOWIE
www.konspekt.up.krakow.pl
KONSPEKT
konspekt@up.krakow.pl
istnieje od 1999 roku
KOMISJA EDUKACJI NARODOWEJ
POWSTANIE STYCZNIOWE
— Od redakcji —
U
tworzenie Komisji Edukacji Narodowej i powstanie styczniowe to dwa wielkie
wydarzenia z dziejów narodu i państwa polskiego, zrodzone z umiłowania Oj­
czyzny oraz troski o los przyszłych pokoleń. Dziś - 240 lat od narodzin pierwszego
w dziejach Polski ministerstwa oświaty i 150 lat od wybuchu największego w XIX w.
powstania narodowowyzwoleńczego - wracamy myślą do tamtych czasów, mądrzej­
si o doświadczenie naszych przodków.
Członkowie Komisji Edukacji Narodowej - „poświęceni na wieczną ideę oświe­
cenia drugich” - wytężoną pracą organizacyjną naukową i publicystyczną próbo­
wali odmienić los zagrożonej pod koniec XVIII stulecia ojczyzny. Dziewięćdziesiąt
lat później ich potomkowie - młodzież akademicka i szkolna, w znacznej mierze
wychowana w duchu reformy KEN - z narażeniem życia chwycili za broń, by wobec
Europy i świata dać świadectwo prawa narodu polskiego do samostanowienia. Oba
te wydarzenia stanowią ważną kartę w dziejach naszej Ojczyzny. Im też poświęca­
my w całości bieżący numer „Konspektu”.
Redakcja pisma pragnie podziękować JM Rektorowi Uniwersytetu Pedagogicznego
im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie prof. Michałowi Śliwie za objęcie pa­
tronatem honorowym tego numeru „Konspektu”.
Słowa wdzięczności kierujemy do wszystkich Autorów, którzy opracowali i złoży­
li do druku artykuły. Szczególnie dziękujemy: prof. Katarzynie Dormus - Przewod­
niczącej Komitetu Organizacyjnego Obchodów Roku Komisji Edukacji Narodowej
na Uniwersytecie Pedagogicznym, mgr. Markowi Glogierowi i mgr Monice Bełzie
z Archiwum Uczelni oraz mgr Dorocie Witczak z Pedagogicznej Biblioteki Cyfrowej.
Dzięki ich pomocy niniejszy zeszyt „Konspektu” mogliśmy wypełnić interesującymi
artykułami tematycznymi oraz materiałami ikonograficznymi, ilustrującymi dzieje
Komisji Edukacji Narodowej oraz historię naszego Uniwersytetu.
4/2013 (49)
PE
0
^ C o
f £>l/K A C \'
—Wnumerze —
Potrzebna jest śmiała wizja przebudowy
społecznej i roli, jaką odegra w tym
procesie edukacja, zwłaszcza edukacja
obywatelska na miarę przeżywanej
epoki dziejowej i najlepszych wzorców
ideowych przeszłości, utrwalonych
przede wszystkim w dorobku i tradycji
Komisji Edukacji Narodowej. Pozostają
one bowiem - jak już w przeszłości przekonująco uzasadniła Kamila
Mrozowska - „symbolem najcenniejszej, reformatorskiej, polskiej myśli
pedagogicznej, synonimem działalności sprzężonej z poczynaniami
zmierzającymi do naprawy Rzeczypospolitej”. Stanowią one
nadal pierwszorzędny wzór dążeń reformatorskich o znaczeniu
uniwersalnym, inspirujący również współczesnych do zwrócenia się ku
postępowi i nowoczesności.
O dokonaniach Komisji Edukacji Narodowej z perspektywy
współczesności pisze JM Rektor Uniwersytetu Pedagogicznego
w Krakowie prof. Michał Śliwa
REDAKCJA
Marcin Kania
(redaktor naczelny)
Ewa Bednarska-Gryniewicz
PRZEWODNICZĄCY
RADY PROGRAMOWEJ
prof. Kazimierz Karolczak
WSPÓŁPRACA
Katarzyna Dormus
Bolesław Faron
Henryk W Żaliński
.
Marek Glogier
Dorota Witczak
Iwona Tomasik
Piotr Kciuk
Sylwia Kępa
Sabina Bisztyga
ZDJĘCIA
Marian Pasternak
Mieczysław Więclawek
Marcin Kania
ŁAMANIE
Tbmasz Zacharski
PROJEKT OKŁADKI
Marcin Kania
WSKAZÓWKI DLAAUTORÓW
na stronie internetowej pisma:
www.up.krakow.pl/konspekt
Redakcja zastrzega sobie prawo
do skracania tekstów
i zmian redakcyjnych.
Pismo Uniwersytetu Pedagogicznego
im. Komisji Edukacji Narodowej
30-084 Kraków
ul. Podchorążych 2, pok, 7p
tel.:12662-61-28
e-mail: konspek«8up.krakow.pl
Druk i oprawa:
Zakład Poligraficzny UP
Nakład: 500 egz.
7
Rok Komisji Edukacji Narodowej
Dokonania Komisji Edukacji Narodowej są
ogromne i wciąż przez społeczeństwo polskie
niedoceniane. My, Polacy, lubimy odwoływać
się do dramatycznych wydarzeń w naszej
historii: wojen, walk o niepodległości czy
konspiracji. Rzadko natomiast wracamy
do tych wydarzeń, które opierają się na
rzetelnym działaniu i konkretnej pracy.
Działalność Komisji Edukacji Narodowej charakteryzuje
prof. Katarzyna Dormus
15
Gość „K onspektu”
19
Wydarzenia związane z uzyskaniem przez Wyższą Szkołę
Pedagogiczną imienia Komisji Edukacji Narodowej wspominają
rektorzy prof. Zenon Moszner i prof. Bolesław Faron
20
Rozmowy „K onspektu”
Jak oceniali powstanie styczniowe polscy historycy? Przytoczę tylko
opinie dwóch wybitnych uczonych: Adama Szelągowskiego i Stefana
Kieniewicza. Szelągowski, który w 1931 r. opublikował książkę
Dzieje
1863 roku,
twierdził, że powstanie miało szanse powodzenia, gdyż
sprawa polska była dobrze przyjmowana przez inne narody Europy.
Stefan Kieniewicz sądził, że szanse na zwycięstwo były niewielkie, ale
istniały.
O powstaniu styczniowym opowiada prof.
Henryk
W.
Zaliński
Rozmowy „K onspektu”
Przeprowadzenie lekcji na podstawie podręcznika sprzed ponad dwustu łat może być wartościową
zabawą pozwalającą przekonać się, jak bardzo zmieniły się treści nauczania, a jak niewiele -
wyobrażenia o nowoczesnym nauczaniu.
0 doniosłej misji Pedagogicznej Biblioteki Cyfrowej opowiadają
Barbara Kamińska-Czubała
1Dorota Witczak.
B iblioteki cyfrowe
Dzieje Komisji Edukacji Narodowej i biografie ludzi z nią związanych przybliża
Jerzy Ciecieląg
H istoria
O różnych zagadnieniach związanych z powstaniem styczniowym piszą studenci i doktoranci:
Witold Jagocki, Dariusz Janota, Artur Kasprzyk, Jakub Kępka, Krzysztof Kloc, Kacper
Kulpa, Katarzyna Odrzywołek
Zgłoś jeśli naruszono regulamin