Niwinski Andrzej Bóstwa kulty i rytuały starożytnego Egiptu A5 ilustr.pdf

(8994 KB) Pobierz
Andrzej Niwiński
Bóstwa, kulty i rytuały starożytnego Egiptu
Wydanie polskie 1993
Religia starożytnego Egiptu należy do tych zagadnień, które
zawsze wzbudzały emocje miłośników historii. Książka Andrzeja
Niwińskiego przedstawia wierzenia i kulty Egipcjan w oczach
m.in. Greków, Rzymian i chrześcijan, teksty religijne i
wyobrażenia bóstw, a także fascynujące formy pobożności
indywidualnej i zbiorowej. Autor poświęca wiele miejsca
kapłaństwu w starożytnym Egipcie, wyroczniom i ich funkcjom
oraz magii i wierzeniom ludowym.
-2-
Spis treści:
WPROWADZENIE........................................................................................................................................................5
Część 1. Między zachwytem a przekleństwem. Wierzenia i kulty starożytnych Egipcjan w oczach nie-Egipcjan.......8
Wstęp.........................................................................................................................................................................8
Rozdział I. Spotkania ze Wschodem.......................................................................................................................11
Rozdział II. Kontakty z narodem wybranym. Religia egipska a Pismo Święte......................................................18
Rozdział III. Spotkanie dwóch światów. Religia egipska w oczach greckich turystów i pod berłem greckich
władców...................................................................................................................................................................29
Rozdział IV. W cieniu kultu królów świata. Egipska religia w czasach Cesarstwa Rzymskiego...........................48
Rozdział V. Zmierzch bogów. Religia egipska a rozwój chrześcijaństwa..............................................................71
Rozdział VI. Między fascynacją a niewiedzą.. „Życie utajone” wierzeń egipskich w czasach średniowiecza i
dobie nowożytnej przed powstaniem egiptologii....................................................................................................90
Rozdział VII. Na tropach bóstw, kultów, kapłanów i świątyń. Rozwój badań egiptologicznych nad religia
staroegipską............................................................................................................................................................117
Część 2. „To mówi Amon...”. Religia starożytnych Egipcjan w świetle źródeł i z punktu widzenia egipskich
teologów......................................................................................................................................................................128
Rozdział VIII. Posągi, stele, papirusy....................................................................................................................128
Rozdział IX. „Tylko dla wtajemniczonych”. Teksty religijne przeznaczone dla bardzo wąskiego kręgu
odbiorców..............................................................................................................................................................152
Rozdział X. Nauka o bogach na codzień i od święta. Teksty religijne dostępne dla szerokiego kręgu odbiorców.
................................................................................................................................................................................170
Rozdział XI. „Wszyscy bogowie Południa, Północy, Zachodu i Wschodu...”. Tzw. geografia religijna
starożytnego Egiptu...............................................................................................................................................186
Rozdział XII. Formy widzialne i wyobrażalne bóstw egipskich w opisie i przedstawieniach ikonograficznych. 222
Rozdział XIII. „Chepry o wschodzie, Atum o zmierzchu...”. Imiona, epitety i cechy bóstw wyobrażalne w sposób
werbalny.................................................................................................................................................................242
Rozdział XIV. Związki między bóstwami.............................................................................................................253
Rozdział XV. Aton i jego pozycja wobec innych form boskich............................................................................268
Część 3. „Bądźcie pozdrowieni bogowie, panowie nieba i ziemi!”. Formy działania ludzkiego w stosunku do bóstw.
.....................................................................................................................................................................................289
Rozdział XVI. „Przychodzi do mnie jako słodkie tchnienie...”. Rozpoznawalność bóstwa przez człowieka i
formy pobożności indywidualnej...........................................................................................................................289
Rozdział XVII. „Obym towarzyszył Sokarisowi z cebulą na szyi...”. Formy pobożności zbiorowej: Pielgrzymki,
rytuały religijne i święta religijne..........................................................................................................................303
Rozdział XVIII. Dom Boży. Egipskie świątynie i sanktuaria...............................................................................337
Rozdział XIX. Prorocy, „czyści”, tancerki i inni. Kapłaństwo w starożytnym Egipcie........................................357
Rozdział XX. „Wielki Bóg potwierdził bardzo zdecydowanie”. Wyrocznie i ich funkcje...................................371
Rozdział XXI. „Podgrzej ekskrementy krokodyla z łożyskiem oślicy...”. Magia i wierzenia ludowe.................383
TABLICA CHRONOLOGII STAROŻYTNEGO EGIPTU......................................................................................397
Fotografie....................................................................................................................................................................399
Bibliografia.................................................................................................................................................................435
-3-
Pamięci mojej matki
-4-
WPROWADZENIE.
Religia starożytnego Egiptu należy do tych zjawisk, które
zawsze wzbudzały emocje - w starożytności, w średniowieczu, w
dobie odrodzenia czy oświecenia. Także dzisiaj trwają wśród
badaczy dyskusje i spory o ogólny charakter egipskiej religii
(politeizm? monoteizm? henoteizm?), o je j miejsce wśród innych
religii i stosunek do nich, a zwłaszcza do judaizmu i
chrześcijaństwa.
Szczęśliwie dzięki cudownym konserwującym właściwościom
egipskiego klimatu przetrwało do naszych czasów bardzo wiele
źródeł, nawet tak bardzo delikatnych jak papirusy. Przetrwały
wszystkie burze tysiącleci niektóre egipskie świątynie, w tym
najbardziej monumentalne ruiny sakralnej budowli na świecie -
Karnak. Jak przed wiekami wznoszą się nadal największe
piramidy. Wreszcie muzea i kolekcje na całym świecie
przechowują dziesiątki tysięcy przywiezionych z Egiptu
zabytków, które wszędzie i zawsze należą do najchętniej
zwiedzanych.
W jednym z polskich muzeów, które posiada mumię i sarkofag
egipski, frekwencja spadła o 50%, gdy te zabytki zostały czasowo
przewiezione w inne miejsce celem dokonania zabiegów
konserwatorskich.
Słowem - z jednej strony istnieje wspaniała baza źródłowa,
która umożliwia wraz z rozwojem egiptologii prowadzenie coraz
bardziej precyzyjnych obserwacji i badań egipskiej religii, z
drugiej zaś istnieje duże, autentyczne zainteresowanie tym
zagadnieniem, także w naszym społeczeństwie.
Łącznikiem pomiędzy światem naukowych egiptologicznych
dociekań i sporów a światem zainteresowanych Egiptem
niefachowców pozostaje popularyzacja, która w Polsce jest bardzo
-5-
Zgłoś jeśli naruszono regulamin