Witos Wincenty - Moje wspomnienia.pdf

(25099 KB) Pobierz
WINCENTY
WITOS
MOJE
WSPOMNIENIA
19
7
8
SPIS
TREŚCI
PRZEDMOWA
5
CZĘŚĆ
I.
WIEŚ
GALICYJSKA,
DZIECIŃSTWO
I
MŁODOŚĆ
Moja
młodość.
O
sobie,
rodzinie
i
wsi
23.
W
domu
i
we
wsi.
Wierzchosła­
wice
dawne
26.
Moje
dociekania
27.
O
co
mi
chodzi
31.
Pytanie
bez
odpowiedzi!
32.
Strachy
33.
Pokora
34.
Tęcza
35.
Szatan
36.
Nieufność
36.
Sąsiedzi
36.
Rzetelność
37.
Życie
rodzinne
37.
Dzieci
38.
Macocha
40.
Życie
sąsiedzkie
41.
Życie
religijne
44.
Pieśni
50.
Życie
pozagrobowe
54.
Bogi,
cuda
56.
Święta
57.
Życie
kulturalne
59.
Staropanieństwo
61.
Nieślubne
matki
i
dzieci
62.
Krzywoprzysięstwo
i
świętokradztwo
63.
Czary
64.
Uprzedzenia
67.
Bliżsi
i
dalsi
sąsiedzi
69.
Kobiety
81.
Wieś
w
swojej
masie
84.
Uro­
czystości
narodowe
87.
Wieczorne
schadzki
i
rozmowy
88.
Ksiądz
Leonard
Rybicki
93.
Nowy
proboszcz
94.
Szkoła
i
nauczyciele
96.
Dwór
97.
Karczmy
100.
Inteligencja
103.
Organista
105.
Wójcia
107.
Gmina
113.
Ptaki
117.
Szarwarki
119.
Wesele
122.
Obrzędy,
śpiewki
—•
124.
Podróże
i
pielgrzymki
125.
Ubiory
126.
Lekarz
i
chorzy
127.
Leki
128.
Znachorzy
129.
Zabobony
129.
Zaślepienie
130.
Przepowiednie
130.
Pożyczki
131.
Pogrzeby
131.
Różnice
133.
Jeszcze
o
swojej
wsi
135.
Wieś
później
138.
Szela
141.
Strach
141.
Gwiazdy
142.
Pionierzy
142.
Misja
143.
Emigracja
143.
Podlasek
144.
Zmiany
i
skutki
145.
Refleksje
148.
Różnice
149.
Chłopi
150.
W
domu
rodzicielskim
i
w
szkole
153.
Zapis
154.
Koniec
nauki
156.
Głowacki
157.
Skutki
czytania
159.
Praca
i
zarobki
160.
Matka
161.
Skutki
161.
CZĘŚĆ
II.
POCZĄTKI
DZIAŁALNOŚCI
POLITYCZNEJ
„Przyjaciel
Ludu”
165.
U
proboszcza
166.
Kazania
i
modlitwy
169.
Spowiedź
170.
Pierwsza
korespondencja
172.
Czeczot
172.
Inni
173.
W
gminie
rok
1893
173.
Przy
wojsku
174.
Karczmarz
z
Bieńczyc
177.
Po
wojsku.
Żona
180.
Roboty
180.
Co
mówią
ludzie?
181.
Moja
tak­
tyka
183.
Rada
powiatowa
184.
Rok
1905
186.
Żyguliński
187.
Jaśkiewicz
187.
Praca
188.
Adwokat
Ringelheim
188.
Adwokat
Gold-
hamer
189.
Powiat
tarnowski
i
-okolica
190.
Gospodarstwa
190.
Uprzedzenia
191.
Miasto
Tarnów
192.
Jarmarki,
szynki
193.
Sklepy
194.
Lichwa
194.
Monopol
195.
Na
przednówku
196.
To
drobna
część
197.
Żydzi
w
polityce
197.
Miasteczka
198.
Dwory
199.
Nowi
ludzie
203.
Rabacja
208.
Chłopi
209.
Harlender
209.
Zmiany
211.
Na
innych
polach
—-
212.
Moi
współpracownicy
i
inni
ludzie
213.
Nowi
ludzie
214.
Nowe
praktyki
215.
Towarzystwo
Okręgowe
i
p.
Jura
215.
Praca
polityczna
i
organizacyjna
w
powiecie
217.
Powiat
tarnowski
217.
Stojałowski
219.
Moje
błędy
219.
Biuro
porad
220.
Klątwa
221.
Dr
Winkowski
i
ks.
dr
Żyguliński
222.
Zebranie
223.
Fronda
i
Dąbski
226.
Dąbski
226.
Dalsza
praca
i
wypadki
227.
Inne
wydarzenia
228.
Wyjątki
228.
Naczelnik
sądu
p.
Matakiewicz
229.
Współpracownicy
-
230.
Ksiądz
Stojałowski
230.
Polskie
Stronnictwo
Ludowe
236.
Jan
Stapiński
237.
Barbara
Stapińska
239.
Podstawy
organizacyjne
241.
Opozycja
242.
Poseł
Olszewski
i
różne
wiadomości
243.
CZĘŚĆ
III.
W
SEJMIE
KRAJOWYM
WE
LWOWIE
I
W
PARLAMENCIE
W
WIEDNIU
Zebranie
delegatów
w
Tarnowie
247.
Przed
wyborami
i
wybory
243.
Układy
249.
Kongres
w
Rzeszowie
250.
Wybrani
posłowie
251.
W
klu­
bie
257.
W
drodze
do
Lwowa
258.
Pierwsze
posiedzenie
klubu
260.
Sejm
261.
Przed
otwarciem
sejmu
262.
Otwarcie
sejmu
263.
Wydział
Krajowy
264.
W
sejmie
264.
Posiedzenie
klubu
266.
Choroba
Stapiń-
skiego
267.
Przeciw
Stapińskiemu
268.
Robota
Olszewskiego
268.
Posiedzenie
klubu
i
kanały
271.
Przemówienie
pana
Jampolskiego
273.
Ksiądz
Pastor
i
ks.
Żyguliński
273.
Różne
trudności
275.
Ukraińcy
i
obstrukcja
w
sejmie
277.
Moje
przemówienie
278.
Większość
sejmowa
280.
Moje
przemówienie
280.
Obchody
grunwaldzkie
286.
Sesje
następ­
ne
288.
Wybory
do
parlamentu,
klub
i
Stapiński
289.
Klub
i
wybór
Stapińskiego
295.
Przyjazd
do
Wiednia
295.
Otwarcie
izby
poselskiej
297.
W
parlamencie
298.
Posłowie
299.
Posłowie
Stronnictwa
Ludowego
306.
W
Kole
Polskim
311.
Dwie
sprawy.
Wałęga
311.
Wybory
do
sejmu
312.
Ministerstwo
dla
Galicji.
Turniej
kandydatów
313.
Miłość
i
walka
315.
Przygotowania
317.
Rada
Naczelna
w
Rzeszowie
318.
Rozłam
i
następstwa
321.
Kongres
w
Tarnowie
322.
Rezolucja
Witosia
323.
Dalsza
praca
324.
Nowy
klub
sejmowy
325.
Nowy
namiestnik
326.
W
nowym
sejmie
326.
Ostatni
sejm
i
namiestnik
Korytowski
327.
Marszałek
Gołuchowski
328.
Co
zyskałem
w
tym
sejmie
329.
Streszcze­
nie
przemówienia
330.
Horyzont
polityczny
338.
Odpowiedź
342.
Odpowiedź
i
następstwa
342.
Niepewne
położenie
343.
Zwołanie
parla­
mentu
343.
Przed
wielkimi
wypadkami
345.
Wybory
do
sejmu
i
przygo­
towania
345.
Przepowiednie
346.
CZĘSC
IV.
PIERWSZA
WOJNA
ŚWIATOWA
I
WALKA
O
NIEPODLEGŁOŚĆ
POLSKI
Przed
wojną
351.
Wieś
353.
Jakie
były
powody
354.
Mobilizacja
357.
Wojna
359.
Polscy
politycy
i
Naczelny
Komitet
Narodowy
3B0.
Zawody
364.
Fikcyjne
zwycięstwo
366.
Profesorowie
Jaworski
i
Surzycki
_
366.
Dalsze
powody
367.
Poznańskie
368.
Śląsk
369.
Praca
Stron­
nictwa
369.
Postępowanie
rządu
370.
Dalsze
wiadomości
371.
Chłopi
z
Królestwa
372.
Podróż
do
Lwowa
373.
Droga
powrotna
376.
Przy­
sięga
376.
Awantury
i
rozbicie
377.
Moje
postępowanie
i
stosunek
do
Naczelnego
Komitetu
Narodowego
378.
Moje
postępowanie
381.
Postępy
i
cofanie
się
wojsk
austriackich
385.
Niepewność
i
groza
388.
Wojsko
rosyjskie
390.
Rządy
rosyjskie
391.
Odwrót
394.
Wojsko
niemieckie
395.
Wyjście
z
domu
398.
Ewakuacja
399.
Na
ewakuacji
400.
Legioni­
sta
pan
Pluta
401.
Starosta
w
Brzesku
403.
W
mieście
405.
Starosta
Reiner
407.
Szersza
akcja
408.
Jeszcze
ewakuacja
410.
Bliżej
Krakowa
413.
Asenterunki
413.
Większa
robota
415.
Zarzuty
zdrady
416.
Kolo
Polskie
419.
Wyjazd
do
Szwajcarii
423.
Dalsza
praca
431.
„Piast”
438.
Znad
Nidy
440.
Redaktor
Srokowski
441.
Namiestnik
Korytowski
441.
Na
froncie
442.
Wiosna
1915
r.
443.
W
Bochni
441.
Ofensywa
447.
Co
zastałem?
448.
Odwrót
449.
Położenie
450.
Chłopi
gdzie
indziej
451.
Powrót
władz
austriackich
452.
Po
zwycięstwie
pod
Gorlicami
458.
Kontakt
z
Królestwem
i
Poznańskiem
460.
Nastroje
i
zmiany
461.
W
Królestwie
463.
Praktyczna
obawa
466.
Z
frontu
466.
Czas
i
wy­
padki
467.
5
listopad
1916
r.
469.
Sprarwa
ziemi
i
zmiany
ustroju
rolnego
469.
Propaganda
państw
centralnych
473.
Mój
wyjazd
474.
Chłopi
w
Krakowie
i
w
Warszawie
474.
Akt
z
5
listopada
475.
Dalsze
sprawy
477.
Śmierć
cesarza
478.
Nowy
cesarz
479.
Zatarg
480.
Posiedzenia
i
uchwały
481.
Zawsze
ci
sami
482.
W
kole
484.
Inną
drogą
485.
Rozbieżności
486.
Stosunki
w
kole
488.
Przemiany
489.
„Piast”
i
Na­
czelny
Komitet
Narodowy
491.
Historyczne
dni
Koła
Polskiego
492.
Rezolucje
i
uchwały
492.
Obrady
w
Krakowie
494.
Poseł
Tetmajer
497.
Następstwa
uchwały
500.
W
parlamencie
502.
Moje
przemówienie
503.
Rząd
i
konserwatyści
505.
Konsolidacja
506.
Gwałty
506.
Dalsza
walka
507.
Nowa
era
i
zmiany
513.
Po
Krakowie
Wiedeń.
Rewolucja
w
Rosji.
Brześć
sprawy
polskie
i
międzynarodowe.
W
Kole
Polskim
514.
Nowe
próby
516.
Układy
brzeskie
i
nasze
akcje
517.
Układ
pokojowy
520.
Wzburzenie
520.
Następstwa
526.
Ostry
kurs
527.
Zmiany
528.
Żołnierze
529.
Czeskie
uroczystości
529.
Położenie
531.
Narady
i
po­
stanowienia
532.
Dalsze
narady
533.
Polska
Komisja
Likwidacyjna
534.
Żydzi
538.
Do
Lwowa
539.
Namiestnik
Huyn
539.
Obywatelstwo
542.
Wiadomości
544.
Walka
i
wysiłki
549.
W
delegacji
545.
Z
Pol­
skiej
Komisji
Likwidacyjnej
547.
Komisja
Rządząca
548.
Ludzie
549.
Przeciwnicy
551.
PRZYPISY
INDEKSY
...........................................................................................................
553
569
PRZEDMOWA
Wincenty
Witos
wszedł
na
trwałe
do
historii
naszego
kraju
jako
wybitny
działacz
społeczny
i
polityczny,
jako
mąż
stanu.
Należał
on
do
nielicznej
grupy
działaczy
i
polityków,
którym
w
latach
1917—
1919
dane
było
wywrzeć
istotny
wpływ
na
kształt
i
charakter
odra­
dzającego
się
z
ponad
stuletniej
niewoli
państwa
polskiego,
które
ukształtowało
się
jako
państwo
burżuazyjne.
Był
pierwszym
chło­
pem,
który
stanął
na
czele
rządu
tego
państwa
i
jedynym
chłopem,
który
powoływany
był
na
to
stanowisko
trzykrotnie.
Posiadał
naj­
wyższe
ordery
i
odznaczenia
państwowe.
Bogate
życie
Witosa
oraz
jego
wieloletnia
i
różnorodna
działal­
ność
społeczna
i
polityczna
doczekały
się
już
wielu
publikacji.
Jednak
postać
Witosa
nadal
stanowi
przedmiot
ożywionych
dyskusji
i
polemik.
Witos
bowiem,
tak jak
wielu
innych
polityków
i
mę­
żów
stanu,
posiadał
osobowość
bogatą
i
złożoną,
a
działalność
jego
nie
mieści
się
w
kategoriach
ocen
w
pełni
jednoznacznych.
Ostre
spory
i
polemiki
towarzyszyły
Witosowi
przez
całe
życie.
Szczególnie
drażliwy
charakter
miały
one
jednak
na
styku
z
„rzą­
dami
pomajowymi”
i
całym
obozem
sanacyjnym.
Toteż
spośród
wielu
sprzecznych
ze
sobą
opinii
na
temat
Witosa,
jego
działalności
i
znaczenia
na
czoło
wysuwają
się
poglądy
dwóch
nurtów
ideowo-
-politycznych,
tj.
sanacyjnego
i
ludowego.
Przedstawiciele
zwalczanego
przez
Witosa
reżymu
sanacyjnego
nie
tylko
krytykowali
go,
ale
wręcz
szkalowali
i
poniżali
w
oczach
polskiej
opinii
publicznej.
Ukoronowaniem
akcji
atakowania,
ośmie­
szania
i
poniżania
Witosa
jako
polityka
chłopskiego
była
głośna
swe­
go
czasu,
opublikowana
w
1933
r.,
trzytomowa
powieść
związanego
z
sanacją
pisarza,
Juliusza
Kaden-Bandrowskiego,
pt.
Mateusz
Bi-
gda.
Według
oceny
Józefa
Chałasińskiego:
„Jest
to
powieść
o
chło­
pie,
niepodobna
jednak
ani
do
Chłopów
Reymonta,
ani
do
chłop­
skich
postaci
Władysława
Orkana.
Mateusz
Bigda,
chłop-polityk,
nie
ma
nic
z
chłopskiej
godności
tamtych
postaci
Reymonta
czy
Orkana.
Mateusz
Bigda
to
istota
odczłowieczona
przez
osamotnienie
i
zaśle­
pienie
władzą,
opartą
na
sojuszu
z
łajdakami
i
złodziejami”1.
Na­
paść
Bandrowskiego
zbiegła
się
w
czasie
z
procesami,
a
następnie
ucieczką
Witosa
na
tułaczkę
emigracyjną.
Te
i
tym
podobne
ataki
musiały
Witosowi
zyskiwać
sympatię
spo­
łeczeństwa
i
spotkać
'się
z
odprawą
ze
strony
ówczesnego
kierow­
1
J.
Chałasiński:
Obraz
chłopa
w
pamiętnikach
Witosa
i
w
powieści
„Ma­
teusz
Bigda"
a
kryzys
inteligencji
lat
międzywojennych.
„Przegląd
Humani­
styczny”,
1963,
nr
3,
s.
14.
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin