Husaria 1576-1710 Sikora R.pdf

(13073 KB) Pobierz
Radosław
Sikora
Taktyka
walki,
uzbrojenie
i
wyposażenie
husarii
w
latach
1576
-
1710.
WSTĘP..........................................................................................................................
5
Temat
pracy............................................................................................................................
5
Stan
badań...............................................................................................................................
6
Konstrukcja
pracy.................................................................................................................
11
BITWY.........................................................................................................................
14
Kłuszyn
4
VII
1610..................................................................................................................
14
Chocim
7
IX
1621....................................................................................................................
38
Mohylew
16
II
1655.................................................................................................................
57
Połonka
28
VI
1660.................................................................................................................
63
Od
Lubaru
do
Cudnowa.........................................................................................................87
Lubar
16
IX
1660..................................................................................................................
90
Między
Lubarem
a
Cudnowem
26
IX
1660.........................................................................
98
Słobodyszcze
7
X
1660.......................................................................................................
105
Cudnów
14
X
1660.............................................................................................................
110
Basia
8
X
1660........................................................................................................................
114
Wiedeń
12
IX
1683................................................................................................................
122
Parkany
7
X
1683..................................................................................................................
131
PRZYCZYNY
ZWYCIĘSTW
I
KLĘSK
HUSARZY....................................................
142
Sztuka
woj
enna...................................................................................................................
142
Morale.................................................................................................................................
144
Wyszkolenie........................................................................................................................
146
Kopie...................................................................................................................................
153
Koncerze
i
pałasze...............................................................................................................
159
O
walkach
z
rajtarami.........................................................................................................
167
Husaria
a
pistolety..............................................................................................................
202
Husaria
a
łuki......................................................................................................................
205
Zbroje..................................................................................................................................
215
Skrzydła..............................................................................................................................
232
Skóry,
kilimy,
welense,
delie..............................................................................................
245
Przełamywanie
pikinierów..................................................................................................251
Siła
ognia
piechoty
w
XVI
i
XVII
wieku...........................................................................
259
Siła
ognia
piechoty
w
XVIII
w.
(Kliszów
1702)................................................................
268
Psychologia
walki
i
zabijania..............................................................................................284
Artyleria..............................................................................................................................
290
O
walkach
z
Kozakami.......................................................................................................
304
RUSZAJĄC
W
BÓJ..................................................................................................
310
Zadania
poszczególnych
żołnierzy
w rocie.........................................................................
310
Podział
taktyczny
i
organizacyjny
jazdy
oraz
jej
szyki.....................................................
314
Szarża.....................................................................................................................................
322
ZAKOŃCZENIE.........................................................................................................332
ŹRÓDŁA
I
BIBLIOGRAFIA......................................................................................
335
Źródła
rękopiśmienne.........................................................................................................
335
Źródła
drukowane...............................................................................................................
335
Opracowania.......................................................................................................................
347
„Niechajże
tedy
zawsze
piersi
cnego
Polaka
murem
Ojczyzny
będą
i
niechaj
na
tym murze
Amor
Patriae
[miłość ojczyzny]
postawiony
będzie.
Polak
od
pola
nazwany,
za
płotem
nieprzyjaciela
czekać
nie
ma,
ale
między
Ojczyzną
a
nieprzyjacielem
on
sam
płotem
być
powinien.”
Wacław
Kunicki,
Obraz
szlachcica
polskiego.
Kraków
1615.
Wstęp
Temat
pracy
Historia
husarii
w
Polsce
obejmuje
niemal
3
stulecia
-
od
początku
XVI
w.,
aż
do
roku
1775.
Pierwsze
7
dekad
XVI
w.,
to
okres
przeszczepienia
na
grunt
polski
i
funkcjonowania
w
niewiele
zmienionej
formie
modelu
rackiego.
Husaria
była
w
tym
czasie
lekką
jazdą
kopijniczą,
wspierającą
ciężkich
kopijników.
Wraz
z
zanikiem
tego
ostatniego
rodzaju
jazdy,
husaria
przejmuje
jej
zadania,
w
czym
niepoślednią
rolę
odegrały reformy
Stefana
Batorego,
czyniące
z
husarii
kawalerię
cięższą
niż
dotychczas.
Wraz
ze
wstąpieniem
na
polski
tron
tego
monarchy
w
r.
1576,
zaczyna
się
złoty
okres
historii
husarii,
zaznaczony
szeregiem
spektakularnych
zwycięstw
armii
Rzeczypospolitej
Królestwa
Polskiego
i
Wielkiego
Księstwa
Litewskiego.
Armie
polska
i
litewska
wyrastają
na
przodujące
armie
Europy.
Dzięki
nim,
Rzeczpospolita
przez
kilkadziesiąt
lat
mogła
cieszyć
się
statutem
mocarstwa.
Choć
symptomy
kryzysu
wojskowości
polskiej
widoczne
są
już
w
latach
20.
XVII
w.1,
to
stan
taki,
stan
mocarstwowej pozycji
Rzeczypospolitej,
potrwa
do
połowy
XVII
w.,
kiedy
to
następuje
gwałtowne
załamanie znaczenia
zjednoczonego
państwa
polsko-
litewskiego.
Stan
państwa
i
ekonomiczna
sytuacja
szlachty
przekładały
się
na
stan
sił
zbrojnych2.
W
wyniku
długotrwałych
wojen,
najpierw
stopniowo
a
później
gwałtownie
(po
r.
1648)
spada
liczba
husarii
w
wojsku
polskim.
Nie
spada
jednak
jej
wartość
bojowa.
Bez
względu na
to,
czy
przyszło
jej
walczyć
ze
Szwedami,
z
Moskalami,
Turkami,
Kozakami
czy
Tatarami,
do
początku
XVIII
w.
husaria
pozostała
kawalerią,
której
w
otwartym
polu, przy
porównywalnych
siłach,
nie
mógł
sprostać
żaden
przeciwnik.
Nie
bez
powodu
29
VII
1656,
w
trakcie
bitwy
warszawskiej:
„[Król
szwedzki
Karol
X
Gustaw]
rozkazał
wszystkim
swoim
dowódcom
brygad
i
pułków
żeby,
kiedy
husarze
czy
też
kopijnicy
uderzą
na
nich,
rozstąpili
się
[ze
swoimi
wojskami]
i
dali
ujście
ich
[husarzy]
wściekłemu
naporowi,
który,
jak
on
wiedział,
nie
mógł
być
wtedy
wytrzymany przez
żadną
siłę
ani
taktykę.”3
Znając
jej
wartość,
od
lat
60.
XVII
trwa
systematyczna,
choć
powolna,
odbudowa
tej
formacji.
Było
to
możliwe
dzięki
zakończeniu
najbardziej
niszczycielskich wojen
toczonych
wewnątrz
Rzeczypospolitej
i
przeniesieniu
ich
najpierw
na
peryferie
okrojonego
terytorialnie
państwa,
a
później
(od
r.
1683)
także
poza
jego
granice.
Pierwsze
lata
XVIII
w.
przyniosły
jednak
kolejny
cios,
po
którym
husaria
już
się
nie
podniosła.
Wojna
północna,
zwana
także
wielką
wojną
północną,
okazała
się
dla
wojskowości
staropolskiej
w
ogólności,
a
dla
husarii
w
szczególności,
katastrofalna
w
skutkach.
Wojna
ta
w
Polsce
skończyła
się
w
praktyce
w
r.
1710.
Rzeczpospolita
wyszła
z
niej
bez
strat
terytorialnych,
lecz
była
ponownie bardzo
zniszczona. Co
gorsza,
w
trakcie
wojny
trwałemu
załamaniu
uległ
system
wartości
społeczeństwa
szlacheckiego.
Wraz
z
nim
upadła
staropolska
sztuka
wojenna
i
największa
chluba
wojsk
polskich
-
husaria.
Lata
1576
-
1710
są
więc
okresem,
kiedy
to
husaria
najpierw
wspięła
się
na
wyżyny
możliwości
i
osiągnięć
bojowych
jazdy,
a
później
spadła
z
nich
i
pogrążyła
się
w
głębokim
kryzysie,
z
którego
nie
wydobyła
się
do
końca
swego
dość
długiego
jeszcze
istnienia.
Nic
więc
dziwnego,
że
okres
ten
cieszył
się
dotąd
największym
zainteresowaniem
historyków.
Zdecydowana
większość
prac,
które
do
tej
pory
na
temat
1Sikora,
Wojskowość
.
2Sikora,
Fenomen
,
s.
98
-
119.
3Gordon,
Dniewnik
,
t.
1,
s.
91.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin