Faerovik Torbjorn - Mao.pdf

(6467 KB) Pobierz
PRZEJŚCIE DO SPISU TREŚCI
Tytuł oryginału
MAOS RIKE
En lidelseshistorie
Copyright© CAPPELEN DAMM AS 2012
All rights reserved
Projekt okładki
Prószyński Media
Zdjęcie na okładce
©
Indigo Images
Ilustracje wewnątrz książki
MAOS RIKE
En lidelseshistorie
Redaktor prowadzący
Adrian Markowski
Redakcja
Joanna Popiołek
Korekta
Małgorzata Denys
ISBN 978-83-8169-502-2
Warszawa 2018
Wydawca
Prószyński Media Sp. z o.o.
02–697 Warszawa, ul. Gintrowskiego 28
www.proszynski.pl
Kraj w gruzach. Góry jednak przetrwały i rzeki.
W mieście wiosna, więc wszystko się wokół zieleni.
Żal rozłąki mnie dręczy, ptak śpiewaniem trwoży.
Upływ czasu mną targa, kwiat we łzach się mieni.
Kto na murach blask żagwi trzeci miesiąc widzi,
Ten na tysiąc sztuk złota jeden list wyceni.
Przerzedziły się włosy od drapania siwe.
Kupować nie mam nawet już po co grzebieni
1
.
Du Fu, poeta chiński (712–770)
1
Wiosenne widoki,
w:
Dawna literatura chińska: antologia i omówienie,
t. 1, oprac. Jarek Zawadzki, Seattle
2015, s. 284.
I
Cesarski egzamin
Jesteśmy w drodze do stolicy, by przystąpić
do naszych cesarskich egzaminów,
tak samo jak studenci w dawnych czasach.
Mao Zedong
Dwudziestego trzeciego marca 1949 roku we wsi Xibaipo panował rewolucyjny nastrój.
Posłańcy objuczeni ciężkimi pakunkami biegali tam i z powrotem pod okiem uzbrojonych
strażników. We wsi mieszkał przewodniczący Mao razem ze swoim sztabem, w oczekiwaniu
na przeprowadzkę do Pekinu. „Dziś wkraczamy do Pekinu – wkraczamy i musimy zdać
cesarski egzamin!”, powiedział Mao, wsiadając do samochodu
2
.
Zhou Enlai, przyszły premier, odpowiedział, że w takim razie powinni starać się o jak
najwyższe oceny i za wszelką cenę uniknąć losu Li Zichenga. Trzysta lat wcześniej Li,
zbuntowany chłop, zdołał podbić Pekin i pokonać zdegenerowaną dynastię Ming. Ale jego
żołnierze, zamiast zaprowadzić w stolicy pokój i sprawiedliwość, zaczęli ją plądrować.
W końcu zostali przegnani tam, skąd przyszli. Mao zgodził się z Zhou: „Nie wolno nam
zachowywać się tak jak Li Zicheng. […] Ta podróż to pierwszy krok w nowym, długim
marszu”
3
.
Xibaipo leży 350 kilometrów na południe od Pekinu. Przez całe stulecia było nic
nieznaczącą kropką na wielkiej chińskiej mapie, ale w 1947 roku stało się siedzibą
przewodniczącego Mao i wielu innych komunistycznych przywódców.
Mao długo żył jak banita. Po nieudanej próbie przejęcia władzy w rodzimej prowincji
Hunan w 1927 roku uciekł w góry, żeby zebrać nowych zwolenników. Siedem lat później
zabrał ich w długi marsz, pieszo przemierzyli wiele tysięcy kilometrów, żeby uniknąć
silniejszego wroga. Wrogiem tym była rządząca Chińska Partia Narodowa (Kuomintang)
dowodzona przez generała Czang Kaj-szeka. Po roku męczącej wędrówki żołnierze Mao
dotarli do Yan’anu, małego miasta na północnym zachodzie, gdzie rozbili obozowisko na
kilka lat. W 1947 roku rząd zaatakował Yan’an z pełną siłą. „Niech idą” – stwierdził Mao,
kiedy się dowiedział, że stupięćdziesięciotysięczna armia jest w drodze. „Czang Kaj-szek
myśli, że wygra, gdy zdobędzie obóz wroga. W rzeczywistości przegra wszystko. Oddamy
mu Yan’an, a on nam odda Chiny”.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin