Zaawansowane_modele_finansowe_z_wykorzystaniem_Excela_i_VBA_zmfexc.pdf

(1657 KB) Pobierz
IDZ DO
PRZYK£ADOWY ROZDZIA£
SPIS TRE CI
KATALOG KSI¥¯EK
KATALOG ONLINE
ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG
Zaawansowane modele
finansowe z wykorzystaniem
Excela i VBA
Autorzy: Mary Jackson, Mike Staunton
T³umaczenie: Daniel Kaczmarek
ISBN: 83-7361-340-4
Tytu³ orygina³u:
Advanced Modelling
in Finance using Excel and VBA
Format: B5, stron: 320
Zastosowania Excela wykraczaj¹ poza sporz¹dzanie prostych zestawieñ i wykonywanie
trywialnych obliczeñ. W rêkach specjalisty Excel staje siê potê¿nym narzêdziem
przydatnym w analizie skomplikowanych zagadnieñ finansowych.
Ta wyj¹tkowa ksi¹¿ka dowodzi, ¿e Excel i Visual Basic for Applications mog¹ odgrywaæ
istotn¹ rolê w obja nianiu i wdra¿aniu metod ilo ciowych w dziedzinie finansów.
Dysponuj¹c wydajnym kodem i funkcjami VBA w ci¹gu kilku sekund, a nawet u³amków
sekund, mo¿emy wykonywaæ w Excelu obliczenia, które dot¹d by³y przeprowadzane
jedynie przy u¿yciu specjalnych pakietów i jêzyków.
Wszystkie modele opracowano zarówno w postaci arkuszy kalkulacyjnych pomocnych
w nauczaniu finansów, jak równie¿ w formie zdefiniowanych przez u¿ytkownika funkcji
napisanych w VBA, a stanowi¹cych bibliotekê przeno nych funkcji gotow¹ do
zastosowania w Excelu. Ksi¹¿ka przeznaczona jest zarówno dla magistrantów, jak i dla
studentów ostatnich lat studiów licencjackich.
Ksi¹¿ka opisuje:
• Zaawansowane funkcje i procedury Excela
• Podstawy programowania w VBA
• Tworzenie w³asnych funkcji w VBA
• Optymalizacjê portfela akcji
• Wycenê aktywów
• Mierzenie efektywno ci
• Zagadnienia zwi¹zane z opcjami na akcje
• Drzewa dwumianowe i formu³ê Blacka
• Scholesa
• Zagadnienia zwi¹zane z opcjami na obligacje
Zaawansowane obliczenia dla finansistów i mened¿erów
• Poznaj zaawansowane funkcje Excela
• Naucz siê pisaæ programy w jêzyku Visual Basic for Applications
• Zarz¹dzaj portfelem przy pomocy Excela i analizuj efektywno æ zarz¹dzania
• Poznaj metody analizy zwi¹zane z opcjami na akcje i obligacje
TWÓJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA
CENNIK I INFORMACJE
ZAMÓW INFORMACJE
O NOWO CIACH
ZAMÓW CENNIK
CZYTELNIA
FRAGMENTY KSI¥¯EK ONLINE
Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl
Spis treści
Przedmowa........................................................................................ 9
Rozdział 1. Wprowadzenie ................................................................................. 11
1.1. Geneza finansów jako dziedziny nauki......................................................................12
1.2. Zało enia do wyceny aktywów ..................................................................................12
1.3. Problemy matematyczne i statystyczne......................................................................13
1.4. Metody ilościowe .......................................................................................................13
1.5. Rozwiązania w Excelu ...............................................................................................14
1.6. Przedstawione zagadnienia ........................................................................................14
1.7. Zamieszczone arkusze Excela....................................................................................17
Część I
Zaawansowane modelowanie w Excelu ...........................19
2.1. Korzystanie z funkcji Excela......................................................................................21
2.2. Funkcje matematyczne...............................................................................................23
2.3. Funkcje statystyczne ..................................................................................................24
2.3.1. Zastosowanie funkcji CZĘSTOŚĆ ...................................................................25
2.3.2. Zastosowanie funkcji KWARTYL ...................................................................27
2.3.3. Zastosowanie funkcji Excela rozkładu normalnego .........................................28
2.4. Funkcje wyszukiwania ...............................................................................................29
2.5. Inne funkcje................................................................................................................32
2.6. Narzędzia inspekcji ....................................................................................................33
2.7. Tabele danych ............................................................................................................34
2.7.1. Tworzenie tabel danych z jedną zmienną wejściową .......................................34
2.7.2. Tworzenie tabel danych z dwiema zmiennymi wejściowymi ..........................35
2.8. Wykresy XY...............................................................................................................37
2.9. Udostępnianie analizy danych i Solvera ....................................................................40
2.10. Stosowanie nazw zakresów......................................................................................40
2.11. Regresja....................................................................................................................42
2.12. Narzędzie Szukaj wyniku.........................................................................................44
2.13. Algebra macierzy i związane z nią funkcje..............................................................46
2.13.1. Wprowadzenie do teorii macierzy ..................................................................46
2.13.2. Transpozycja macierzy ...................................................................................46
2.13.3. Dodawanie macierzy.......................................................................................47
Rozdział 2. Zaawansowane funkcje i procedury Excela ....................................... 21
4
Zaawansowane modele finansowe z wykorzystaniem Excela i VBA
2.13.4. Mno enie macierzy.........................................................................................47
2.13.5. Odwracanie macierzy......................................................................................49
2.13.6. Rozwiązywanie układów równowa nych równań liniowych.........................50
2.13.7. Podsumowanie funkcji macierzowych w Excelu ...........................................51
Podsumowanie ..................................................................................................................51
Rozdział 3. Wprowadzenie do VBA ..................................................................... 53
3.1. Korzyści ze znajomości VBA ....................................................................................53
3.2. Zorientowane obiektowo cechy VBA ........................................................................55
3.3. Zaczynamy pisać makra w VBA................................................................................57
3.3.1. Kilka przykładowych procedur VBA ...............................................................57
3.3.2. Interakcja z zastosowaniem MsgBox................................................................58
3.3.3. Edytor kodu źródłowego...................................................................................59
3.3.4. Wpisywanie kodu i wykonywanie makr...........................................................60
3.3.5. Rejestrowanie naciśnięć klawiszy i edytowanie kodu ......................................61
3.4. Elementy programowania ..........................................................................................63
3.4.1. Zmienne i typy danych......................................................................................63
3.4.2. Zmienne tablicowe VBA ..................................................................................64
3.4.3. Struktury sterujące ............................................................................................66
3.4.4. Sterowanie procedurami powtarzalnymi ..........................................................67
3.4.5. Stosowanie w kodzie funkcji Excela oraz funkcji VBA...................................69
3.4.6. Ogólne uwagi na temat programowania ...........................................................69
3.5. Komunikacja między makrami a arkuszem ...............................................................70
3.6. Przykładowe procedury..............................................................................................74
3.6.1. Wykresy ............................................................................................................74
3.6.2. Wykres prawdopodobieństwa normalnego.......................................................77
3.6.3. Generowanie granicy efektywności za pomocą Solvera ..................................79
Podsumowanie ..................................................................................................................82
Lektury ..............................................................................................................................83
Dodatek 3A. Edytor Visual Basic .....................................................................................83
Krokowe wykonywanie makra i korzystanie z innych narzędzi testujących .............86
Dodatek 3B. Rejestrowanie naciśnięć klawiszy w trybie „odwołań względnych”...........88
Rozdział 4. Tworzenie funkcji VBA zdefiniowanych przez użytkownika.................. 91
4.1. Prosta funkcja obliczająca prowizję od sprzeda y.....................................................92
4.2. Wstawianie funkcji Commission(Sales) do arkusza ..................................................93
4.3. Dwie funkcje z wieloma danymi wejściowymi słu ące do wyceny opcji .................94
4.4. Manipulowanie tablicami w VBA..............................................................................97
4.5. Funkcje wartości oczekiwanej i wariancji z tablicami wejściowymi ........................98
4.6. Funkcja wariancji portfela posiadająca tablice wejściowe ......................................101
4.7. Funkcje zwracające tablice.......................................................................................103
4.8. Stosowanie funkcji Excela i VBA
w funkcjach zdefiniowanych przez u ytkownika.........................................................105
4.8.1. Stosowanie funkcji VBA w funkcjach zdefiniowanych przez u ytkownika ... 105
4.8.2. Dodatki............................................................................................................106
4.9. Zalety i wady tworzenia funkcji VBA .....................................................................106
Podsumowanie ................................................................................................................107
Dodatek 4A. Funkcje ilustrujące obsługę tablic..............................................................108
Dodatek 4B. Funkcje wyceny opcji z zastosowaniem drzewa dwumianowego .............110
Ćwiczenia w pisaniu funkcji ...........................................................................................115
Rozwiązania ćwiczeń w pisaniu funkcji .........................................................................117
Spis treści
5
Część II
Zaawansowane modele akcji ........................................121
Rozdział 5. Wprowadzenie do akcji .................................................................. 123
Rozdział 6. Optymalizacja portfela ................................................................... 125
6.1. Średnia i wariancja portfela......................................................................................125
6.2. Reprezentacja portfeli za pomocą ryzyka i zwrotu ..................................................128
6.3. Zastosowanie Solvera do znajdowania portfeli efektywnych ..................................129
6.4. Wyznaczanie granicy efektywności (podejście Huanga i Litzenbergera) ...............132
6.5. Portfele efektywne z warunkami ograniczającymi ..................................................134
6.6. Łączenie aktywów ryzykownych i pozbawionych ryzyka.......................................136
6.7. Problem pierwszy: łączenie aktywa pozbawionego ryzyka
z aktywem ryzykownym...............................................................................................137
6.8. Problem drugi: łączenie dwóch aktywów ryzykownych..........................................139
6.9. Problem trzeci: łączenie aktywa wolnego od ryzyka z portfelem ryzykownym......141
6.10. Funkcje zdefiniowane przez u ytkownika w Module1..........................................143
6.11. Funkcje w Module1 dla trzech ogólnych problemów konstrukcji portfela ...........145
6.12. Makra z modułu ModułM ......................................................................................146
Podsumowanie ................................................................................................................148
Lektury ............................................................................................................................148
Rozdział 7. Wycena aktywów........................................................................... 149
7.1. Model jednoindeksowy ............................................................................................150
7.2. Szacowanie współczynników beta ...........................................................................151
7.3. Model wyceny aktywów kapitałowych....................................................................154
7.4. Macierze wariancji-kowariancji...............................................................................154
7.5. Value-at-Risk ...........................................................................................................156
7.6. Horyzont zysków......................................................................................................159
7.7. Momenty rozkładów powiązanych ze sobą
na przykładzie rozkładów normalnego i logarytmiczno-normalnego ..........................161
7.8. Funkcje zdefiniowane przez u ytkownika w Module1............................................162
Podsumowanie ................................................................................................................163
Lektury ............................................................................................................................164
Rozdział 8. Mierzenie efektywności i jej przypisywanie ..................................... 165
8.1. Tradycyjny pomiar efektywności.............................................................................166
8.2. Zarządzanie aktywne-pasywne ................................................................................168
8.3. Wprowadzenie do analizy stylu ...............................................................................170
8.4. Prosta analiza stylu...................................................................................................172
8.5. Analiza stylu dla kolejnych okresów .......................................................................173
8.6. Przedziały ufności dla udziałów stylu......................................................................175
8.7. Funkcje zdefiniowane przez u ytkownika w Module1............................................178
8.8. Makra w ModuleM...................................................................................................179
Podsumowanie ................................................................................................................180
Lektury ............................................................................................................................181
Część III Opcje na akcje .............................................................183
Rozdział 9. Wprowadzenie do opcji na akcje..................................................... 185
9.1. Geneza formuły Blacka-Scholesa ............................................................................186
9.2. Formuła Blacka-Scholesa.........................................................................................187
9.3. Portfele zabezpieczające ..........................................................................................188
9.4. Wycena niezale na od ryzyka ..................................................................................190
9.5. Proste jednokrokowe drzewo dwumianowe z wyceną niezale ną od ryzyka..........191
6
Zaawansowane modele finansowe z wykorzystaniem Excela i VBA
9.6. Parytet put-call .........................................................................................................192
9.7. Dywidendy ...............................................................................................................193
9.8. Cechy opcji amerykańskiej ......................................................................................194
9.9. Metody ilościowe .....................................................................................................194
9.10. Zmienność i stopy zwrotu z akcji mające rozkład inny od normalnego ................195
Podsumowanie ................................................................................................................196
Lektury ............................................................................................................................197
Rozdział 10. Drzewa dwumianowe...................................................................... 199
10.1. Wprowadzenie do drzew dwumianowych .............................................................200
10.2. Uproszczone drzewo dwumianowe........................................................................201
10.3. Drzewo dwumianowe JR .......................................................................................203
10.4. Drzewo CRR ..........................................................................................................207
10.5. Przybli enia dwumianowe a formuła Blacka-Scholesa .........................................208
10.6. Zbie ność drzew dwumianowych CRR .................................................................210
10.7. Drzewo LR .............................................................................................................211
10.8. Porównanie drzew CRR i LR.................................................................................212
10.9. Opcje amerykańskie oraz amerykańskie drzewo CRR ..........................................214
10.10. Funkcje zdefiniowane przez u ytkownika w Module0 i Module1 ......................216
Podsumowanie ................................................................................................................218
Lektury ............................................................................................................................218
Rozdział 11. Formuła Blacka-Scholesa ............................................................... 219
11.1. Formuła Blacka-Scholesa.......................................................................................219
11.2. Formuła Blacka-Scholesa w arkuszu .....................................................................220
11.3. Opcje na waluty i towary .......................................................................................222
11.3. Obliczanie „greckich” parametrów opcji ...............................................................223
11.5. Portfele zabezpieczające ........................................................................................224
11.6. Formalne wyprowadzenie formuły Blacka-Scholesa.............................................227
11.7. Funkcje zdefiniowane przez u ytkownika w Module1..........................................229
Podsumowanie ................................................................................................................230
Lektury ............................................................................................................................231
Rozdział 12. Inne metody ilościowe dla opcji europejskich.................................. 233
12.1. Wprowadzenie do symulacji Monte Carlo.............................................................234
12.2. Symulacja przy u yciu przeciwnych zmiennych losowych...................................236
12.3. Symulacja przy u yciu próbkowania quasi-losowego ...........................................237
12.4. Porównanie metod symulacji .................................................................................238
12.5. Obliczanie parametrów greckich w symulacji Monte Carlo..................................240
12.6. Całkowanie numeryczne ........................................................................................240
12.7. Funkcje zdefiniowane przez u ytkownika w Module1..........................................242
Podsumowanie ................................................................................................................244
Lektury ............................................................................................................................244
Rozdział 13. Rozkłady inne niż normalny oraz zmienność wewnętrzna.................. 245
13.1. Zastosowanie w formule Blacka-Scholesa
alternatywnych zało eń dotyczących rozkładów..........................................................246
13.2. Zmienność wewnętrzna..........................................................................................248
13.3. Uwzględnianie skośności i kurtozy........................................................................249
13.4. „Uśmiech zmienności”...........................................................................................252
13.5. Funkcje zdefiniowane przez u ytkownika w Module1..........................................254
Podsumowanie ................................................................................................................257
Lektury ............................................................................................................................257
Zgłoś jeśli naruszono regulamin