Anatomia_i_fizjologia_dla_bystrzakow_anfiby.pdf

(737 KB) Pobierz
Anatomia i fizjologia
dla bystrzaków
Autor: Donna Rae Siegfried
T³umaczenie: Cezar Matkowski
ISBN: 978-83-246-1904-7
Tytu³ orygina³u:
Anatomy and Physiology for Dummies
Format: 180x235, stron: 376
Ca³kowite obna¿enie cia³a
Ka¿dy z nas posiada rozleg³¹ wiedzê w jakiejœ dziedzinie, dla jednych jest to
ksiêgowoœæ, dla innych jêzyki obce albo szczegó³owa znajomoœæ ¿yciorysu Alberta
Schweitzera. Jednak zaskakuj¹co niewielu z nas zna dobrze w³asne cia³o!
Kiedy wszystko funkcjonuje prawid³owo, nikt nie zawraca sobie nim g³owy.
Tymczasem instrukcja obs³ugi w³asnego organizmu powinna byæ naszym
obowi¹zkowym podrêcznikiem!
Czy wiesz, ¿e w jednej tylko d³oni znajduje siê a¿ dwadzieœcia siedem koœci?
Czy zdarzy³o Ci siê zastanawiaæ nad tym, jak w Twoim organizmie rozwijaj¹ siê
choroby? Twoje cia³o to fascynuj¹ca konstrukcja — coœ pomiêdzy doskona³ym dzie³em
sztuki a precyzyjn¹ maszyneri¹. Rzecz tak pozornie banalna jak oddychanie, jedzenie,
kr¹¿enie krwi czy gojenie siê ran okazuje siê procesem równie pasjonuj¹cym co dobry
film sensacyjny. Zajrzyj do wnêtrza i poznaj siebie z ka¿dej strony!
Na uk³ady nie ma rady
Mapa organizmu — identyfikacja organów i czêœci Twojego cia³a.
Sekrety uk³adu kostnego — szczegó³owy przegl¹d od stóp do g³ów.
Uk³ad nerwowy — jak pracuje Twój mózg, na czym polega dzia³anie zmys³ów.
Dzia³anie uk³adów: kr¹¿enia, oddechowego, trawiennego czy rozrodczego.
Up³yw czasu — co dzieje siê z Twoim cia³em w ci¹gu ca³ego ¿ycia.
Ponadto znajdziesz tu dekalogi: 10 sposobów na utrzymanie dobrego zdrowia
i 10 dobrych stron internetowych poœwiêconych anatomii i fizjologii.
DODATEK SPECJALNY:
¯yj zdrowo — proste zasady do przestrzegania ka¿dego dnia
Spis tre ci
O autorce .......................................................................................................................... 11
Dedykacja ......................................................................................................................... 13
PodziÚkowania od autorki ................................................................................................. 15
WstÚp ............................................................................................................................... 17
O ksiÈ ce ................................................................................................................................ 17
Konwencje zastosowane w ksiÈ ce ....................................................................................... 18
Czego nie czytaÊ .................................................................................................................... 18
Naiwne zaïo enia .................................................................................................................. 19
Jak podzielona jest ksiÈ ka .................................................................................................... 19
CzÚ Ê I: Pozycjonowanie, czyli studia nad anatomiÈ ...................................................... 20
CzÚ Ê II: Anatomia od stóp do gïów ................................................................................ 20
CzÚ Ê III: Przejd my do fizjologii ................................................................................... 21
CzÚ Ê IV: Tworzenie nowych organizmów .................................................................... 21
CzÚ Ê V: Dekalogi ............................................................................................................. 21
Ikony wykorzystane w ksiÈ ce .............................................................................................. 22
Co dalej .................................................................................................................................. 22
CzÚ Ê I: Pozycjonowanie, czyli studia nad anatomiÈ ....25
Rozdziaï 1: CzÚ ci jednej caïo ci ...................................................................................... 27
Sekcja anatomii, fizjologii i patofizjologii ........................................................................ 28
Anna Tomia i jej krewni ................................................................................................... 28
Funkcja fizjologii .............................................................................................................. 29
Budowa ciaïa: od atomów do organów ................................................................................ 30
Èczenie atomów w czÈsteczki ......................................................................................... 32
Separowanie komórek: podstawa ycia ............................................................................ 33
Kwestia tkanek .................................................................................................................. 33
Organy (nie myliÊ z instrumentem) ................................................................................ 34
Organizowanie organów .................................................................................................. 34
Nazywanie czÚ ci ciaïa .......................................................................................................... 34
4
Anatomia i fizjologia dla bystrzaków
Hej, patrzymy na Ciebie! ...................................................................................................... 35
Na pozycje ......................................................................................................................... 35
Podziaï anatomii ................................................................................................................ 37
Mapa okolic ciaïa ............................................................................................................... 39
Jamy ciaïa ........................................................................................................................... 40
Nikt nie jest doskonaïy: kiedy co siÚ psuje ......................................................................... 41
WiedzieÊ, co jest dla Ciebie dobre ........................................................................................ 42
Rozdziaï 2: Upïyw czasu: co siÚ dzieje z Twoim ciaïem w ciÈgu caïego ycia ..................43
Ciaïo w ruchu: metabolizm .................................................................................................. 43
Dlaczego Twoje komórki metabolizujÈ? ......................................................................... 44
Jak przebiega metabolizacja .............................................................................................. 44
Obieg energii: miejsce organizmu w wiecie ...................................................................... 48
Równowaga w ciele: homeostaza ......................................................................................... 49
Poruszanie siÚ: nie jeste drzewem ....................................................................................... 51
Przedïu anie gatunku: rozmna anie .................................................................................... 52
Wzrost: wymiana komórek i rozwój .................................................................................... 53
Materiaï genetyczny: DNA, chromosomy i geny ........................................................... 53
Tworzenie DNA i chromosomów ................................................................................... 55
Czïowiek skïada siÚ z klocków ......................................................................................... 59
Rozdziaï 3: Tworzenie podstaw .........................................................................................63
Komórki (ale nie te, z których siÚ dzwoni) .......................................................................... 63
Ty zwierzaku! .................................................................................................................... 63
WewnÈtrz komórki ............................................................................................................ 64
Organizacja komórek w tkanki ............................................................................................. 69
CiÈgïo Ê nabïonka: skóra .................................................................................................. 69
Èczenie siÚ z tkankÈ ïÈcznÈ .............................................................................................. 70
Siïa wiedzy o tkance miÚ niowej ...................................................................................... 73
Nerwowo Ê w tkankach? .................................................................................................. 74
CzÚ Ê II: Anatomia od stóp do gïów ........................... 75
Rozdziaï 4: Nagie fakty na temat ukïadu kostnego ...........................................................77
Kostne tïo ............................................................................................................................... 77
MeldujÚ siÚ na rozkaz: zadanie ko ci ............................................................................... 78
Podziaï ko ci ...................................................................................................................... 78
Struktura ko ci ................................................................................................................... 79
Zacznijmy od rodka: ko ci szkieletu osiowego .................................................................. 83
Trzymaj gïowÚ wysoko: czaszka ....................................................................................... 83
Jak trzymaÊ siÚ prosto, gdy krÚgosïup jest krzywy .......................................................... 86
Klatka nie jest rzeczÈ zïÈ .................................................................................................... 87
Spis tre ci
PoïÈczenie: ko ciec koñczyn ................................................................................................. 89
ObrÚcze: ka demu po dwie .............................................................................................. 89
RÚce i nogi ......................................................................................................................... 91
ZgiÚcie w stawach ................................................................................................................. 93
SkaczÈce stawy ................................................................................................................... 93
Do czego zdolne sÈ stawy ................................................................................................. 94
Patofizjologia ukïadu kostnego ............................................................................................ 96
Czemu siÚ krzywisz? ......................................................................................................... 96
Dna z dna? ......................................................................................................................... 97
Kïopoty z osteoporozÈ ...................................................................................................... 97
5
Rozdziaï 5: PrÚ enie muskuïów ......................................................................................... 99
Ile mo na wycisnÈÊ z miÚ ni? ............................................................................................... 99
Ró ne rodzaje tkanek .......................................................................................................... 100
Skurcze miÚ ni poprzecznie prÈ kowanych ...................................................................... 101
Elementy odpowiedzialne za skurcz .............................................................................. 102
Do dzieïa! ........................................................................................................................ 104
Przerwa w dziaïaniu ........................................................................................................ 105
SkÈd siÚ bierze tonus miÚ nia ......................................................................................... 107
Grupy miÚ ni ....................................................................................................................... 107
Praca z synergikami ......................................................................................................... 107
Konflikt interesów: antagoni ci ...................................................................................... 108
Umiejscawianie miÚ ni szkieletowych w ciele .................................................................. 108
Jak zrozumieÊ miÚsieñ? .................................................................................................. 108
Nazwy miÚ ni, od góry do doïu ..................................................................................... 109
Patofizjologia ukïadu miÚ niowego ................................................................................... 119
Skurcze miÚ ni ................................................................................................................ 119
Dystrofia miÚ ni .............................................................................................................. 120
Rozdziaï 6: Wielka przykrywka: skóra ............................................................................. 121
Potrójna ochrona ................................................................................................................. 121
DotkniÚcie naskórka ....................................................................................................... 122
¥rodek ze rodka: skóra wïa ciwa .................................................................................. 124
Wej cie pod skórÚ: warstwa podskórna ......................................................................... 125
Przydatki skórne .................................................................................................................. 125
Wïosy ............................................................................................................................... 125
Paznokcie ......................................................................................................................... 126
ParÚ sïów o gruczoïach ................................................................................................... 127
ChroniÊ swojÈ skórÚ ........................................................................................................... 128
Wytwarzanie witaminy D ............................................................................................... 129
Leczenie ran ..................................................................................................................... 129
Kontrolowanie termostatu .............................................................................................. 131
CzuÊ, co siÚ dzieje ........................................................................................................... 131
6
Anatomia i fizjologia dla bystrzaków
Choroby skóry ..................................................................................................................... 132
Rak skóry ......................................................................................................................... 132
Oparzenia ......................................................................................................................... 134
CzÚ Ê III: Przejd my do fizjologii ............................. 137
Rozdziaï 7: Granie na nerwach: ukïad nerwowy .............................................................139
Dobrze utkana sieÊ .............................................................................................................. 139
Poruszanie siÚ po ukïadzie nerwowym .......................................................................... 140
Integracja wej cia z wyj ciem ......................................................................................... 141
Zacznijmy od komórki nerwowej .................................................................................. 143
Przekazywanie impulsów .................................................................................................... 144
My leÊ o mózgu .................................................................................................................. 148
Zachowanie wiadomo ci: Twój mózg .......................................................................... 149
Twój mó d ek ................................................................................................................. 149
Solidna podstawa: pieñ mózgu ....................................................................................... 150
Zawarto Ê komórki ......................................................................................................... 152
Regulowanie systemów: miÚdzymózgowie ...................................................................... 152
DochodziÊ do zmysïów ....................................................................................................... 153
Sïyszenie .......................................................................................................................... 153
Widzenie .......................................................................................................................... 155
WÚch ................................................................................................................................ 156
Smak ................................................................................................................................. 157
Patofizjologia ukïadu nerwowego ...................................................................................... 157
Stwardnienie rozsiane ..................................................................................................... 157
Zwyrodnienie plamki óïtej ........................................................................................... 158
Choroba Alzheimera ....................................................................................................... 158
Rozdziaï 8: Marudzenie o hormonach: ukïad wydzielniczy ..............................................161
Czym sÈ hormony? ............................................................................................................. 161
PrzeglÈd rodzajów hormonów ....................................................................................... 162
Jak dziaïajÈ hormony ....................................................................................................... 164
Utrzymywanie normalno ci: homeostaza ..................................................................... 166
Grupy gruczoïów ukïadu wydzielniczego ............................................................................. 166
ZarzÈdcy: podwzgórze i przysadka mózgowa ................................................................ 167
Tarczyca i Ty ................................................................................................................... 170
Poznaj swojÈ grasicÚ ........................................................................................................ 171
Pïaski jak trzustka ............................................................................................................ 171
¿oïÈdek: nastÚpny gruczoï .............................................................................................. 172
Testowanie jelit ............................................................................................................... 173
Nad nerkami: kora nadnerczy ........................................................................................ 173
Gonady ............................................................................................................................. 175
Zgłoś jeśli naruszono regulamin