przewodnik_po_sciezce_przyrodniczej_olchowiec.pdf

(2013 KB) Pobierz
Polska-Słowacja
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
Przewodnik
po ścieżce przyrodniczo-
historycznej
Olchowiec
Przewodnik
po ścieżce przyrodniczo-
historycznej
Olchowiec
Wydawca:
Gmina Dukla, 38-450 Dukla
ul. Trakt Węgierski 11
tel. 13 432 91 00, 13 432 91 33, fax. 13 433 10 11
e-mail: gmina @dukla.pl
promocja@dukla.pl, www.dukla.pl
Skład i łamanie:
hedom.pl
Tekst:
Dariusz Dyląg
Magdalena Kuś
Piotr Sadowski
Sławomir Springer
Recenzja:
prof. dr hab. inż. arch. Zbigniew Myczkowski
Schemat ścieżki
Sławomir Basista
Zdjęcie okładka:
Gajówka, fot. Hanna Pamuła
ISBN: 978-83-65340-03-0
Wyłączną odpowiedzialność za zawartość niniejszej publikacji
ponoszą jej autorzy i nie może być ona utożsamiana
z oficjalnym stanowiskiem Unii Europejskiej.
Egzemplarz bezpłatny
5
W
stęp
Zapraszamy do samodzielnego przejścia ścieżką przyrodni-
czo-kulturową Olchowiec. Cała trasa ma długość ok. 11,5 km
i jest ambitnym projektem, na który należy poświęcić minimum
5-6 godzin. Jej najniższy punkt znajduje się we wsi Olchowiec
na wysokości ok. 450 m n.p.m., a najwyższy na wierzchołku Ba-
raniego, zwanego dawniej Olchowczyk lub Jaworzyska, 754 m
n.p.m.
Ścieżka jest typu okrężnego i nic nie stoi na przeszkodzie,
żeby pokonywać ją w dowolnym kierunku. Natomiast przemiesz-
czanie się wg kolejności przystanków umożliwia zakończenie
wędrówki w ekomuzeum w zabytkowej łemkowskiej chyży
w Olchowcu-Kolonii, na której kompleksowe zwiedzanie i dnia
całego może braknąć. Warto wtedy pomyśleć o noclegu w leżą-
cym nieopodal gospodarstwie agroturystycznym.
Na trasie przejścia wyznaczono 15 przystanków o tematyce
związanej przede wszystkim ze środowiskiem kulturowym, ale
nie mniej istotne znaczenie mają również aspekty typowo przy-
rodnicze. Po raz pierwszy w tak szczegółowej skali przedstawio-
no kwestie historyczne, nie tylko związane z kulturą ludową czy
historią samego Olchowca, ale również z zachowanymi śladami
fortyfikacji z 1914 r. na Przełęczy Beskid nad Olchowcem czy
wreszcie burzliwymi dziejami wsi w latach 1944-47, w tym wal-
kami o grzbiet Dobańców w 1944 r.
Podczas zwiedzania ścieżki należy pamiętać o kilku waż-
nych zasadach:
- poruszajmy się tylko po wyznaczonej trasie ścieżki, bowiem
w masywie Baraniego do dzisiaj można znaleźć pozostałości
niewybuchów z 1944 r.;
- znajdujemy się na terenie Magurskiego Parku Narodowego -
zachowajmy ciszę, a towarzyszące nam zwierzęta trzymajmy
na uwięzi;
- unikajmy wędrówek podczas burzy i silnych wiatrów, nie
szukajmy wtedy schronienia pod koronami drzew;
- pamiętajmy, że całość środowiska przyrodniczo-kulturowe-
go na ścieżce jest pod ochroną.
7
PRZySTaNEK 1
Olchowiec: Historia miejscowości do II wojny
światowej, cerkiew i most
Olchowiec zachował niepowtarzalny klimat łemkowskiej
wioski dzięki temu, że kilkanaście rodzin łemkowskich uniknęło
wysiedlenia w latach 40. XX w. Przetrwała cerkiew, mimo upo-
rczywych prób komunistycznych aparatczyków, którzy starali się
ją zburzyć. Ewenementem jest też opuszczona obecnie osada
cygańska, bowiem w wielu karpackich wsiach już takiej nie spo-
tkamy. a prawdziwą wizytówką Olchowca jest słynny kamienny
mostek.
Przypuszcza się, że istniał już w 1516 r. lub wcześniej.
W jednym z najstarszych dokumentów z 1527 r., znajdujących
się w zbiorze „Matricularum Regni Poloniae Summaria”, czytamy
o Krzesławie Wojszyku ze Żmigrodu, dworzaninie królewskim,
który oddał w dożywocie swemu stryjowi, cześnikowi krakow-
skiemu, czwartą część miasta Żmigród i wsi doń przynależnych,
w tym Olchowca. Natomiast w „acta terrestria Cracoviensia” pod
rokiem 1530 istnieje wpis mówiący o tym, że andrzej Stadnicki
ze Żmigrodu zapisuje swej żonie Katarzynie po 1000 florenów
wiana i posagu na swoich dobrach, w tym w powiecie bieckim
na wsi Olchowiec.
W XIX w. istniał we wsi dwór, a majątek ziemski kilkakrotnie
zmieniał właścicieli. Pod koniec lat 20. XIX w. należał do hra-
biego antoniego Stadnickiego. W latach 1876-79 był w rękach
Faustyny Maniawskiej, a ok. 1885 r. należał do Zygmunta Ma-
niawskiego. Od ok. 1890 r. do początków lat 30. XX w. majątek
ów należał do braci Thonet z Wiednia. Nieopodal zabudowań
Kamienny most w Olchowcu,
fot. Dariusz Dyląg
dworskich istniał staw młyński i młynówka, która prowadziła
wzdłuż Olchowczyka. Ze stawu prowadził kanał, nad którym stał
młyn napędzany kołem wodnym, a tuż obok karczma.
W 1682 lub 1792 (?) r. stała we wsi cerkiew przeniesiona
z Górnych Węgier. Przeciągnięto ją najkrótszą drogą, zimową
porą, przez Szarbów i przełęcz Beskid nad Olchowcem. Chylą-
cą się ku upadkowi rozebrano i dopiero w 1932 r. pobudowano
nową pw. Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja. Oryginalny ikono-
9
Hełmy olchowieckiej cerkwi,
fot. Dariusz Dyląg
Cerkiew w Olchowcu z 1932 r.,
fot. Dariusz Dyląg

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin