Krzysztof Buchowski - Polityka zagraniczna Litwy 1990-2012.pdf

(2476 KB) Pobierz
Krzysztof Buchowski
G
ŁÓWNE KIERUNKI
I UWARUNKOWANIA
Wydawnictwo Uniwersyteckie
Trans Humana
Białystok 2013
Recenzent:
prof. dr hab. Przemysław Dąbrowski
Projekt okładki: Mieczysław Rabiczko
Redakcja:
Elżbieta Kozłowska-Świątkowska
Korekta:
Zespół
©
Copyright by Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie
red. nacz. E. Kozłowska-Świątkowska
15-328 Białystok, ul. Świerkowa 20
Tel./fax 857-457-286 zamówienia: tel. 857-457-423
http://pip.uwb.edu.pl/transhumana; e-mail: transhum@uwb.edu.pl
Wydanie I
Praca naukowa finansowana ze środków
Wydziału Historyczno-Socjologicznego Uniwersytetu w Białymstoku
Wszystkie prawa zastrzeżone
All rights reserved
Białystok 2013
ISBN 978-83-61209-95-9
Druk i oprawa: ToTEM.com.pl
Spis treści
Wprowadzenie
7
23
23
31
38
42
44
48
56
56
65
76
84
89
94
102
108
108
117
125
1.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Kuniezależności
Od powstania Sajudisu do Aktu Przywrócenia Państwa
(11 marca 1990)
Początki dyplomacji
Współpraca z Łotwą i Estonią. Negocjacje z Moskwą
Dyplomatyczna ofensywa na Zachodzie
Stosunki z Polską
Od wydarzeń
styczniowych do uznania międzynarodowego
w sierpniu 1991 roku
2.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Wposzukiwaniutożsamości(1991–1993)
Uwarunkowania wewnętrzne
Stosunki z Rosją
Relacje z Polską
Opcja skandynawska i relacje z państwami bałtyckimi
Stosunki z Białorusią
Między Zachodem a Wschodem
Przełomowe ostatnie miesiące 1993 roku
3.
1.
2.
3.
WdrodzenaZachód(1994–2004)
Sytuacja wewnętrzna
Od traktatu do strategicznego partnerstwa z Polską
Stosunki ze światem zachodnim
4.
5.
6.
Relacje z Łotwą i Estonią
Długi cień Rosji
Stosunki z pozostałymi państwami
137
144
155
4.
1.
2.
3.
4.
Nowa polityka zagraniczna(2004–2009)
Nowe wyzwania w nowych czasach
W oparciu o Polskę
Kierunek wschodni
Relacje z Zachodem
163
163
174
186
201
206
206
215
226
239
247
251
287
289
291
293
5.
1.
2.
3.
4.
Politykazrównoważona
i pragmatyczna(2009–2012)
Okoliczności wewnętrzne i zewnętrzne
Załamanie strategicznego partnerstwa z Polską
Polityka wschodnia
Relacje ze światem zachodnim
Zakończenie
Wykazźródełiliteratury
Streszczenie
Pезюме
Summary
Indeksosobowy
wprowadzenie
Wprowadzenie
Tematyka litewska stale budzi w Polsce spore zainteresowanie, jednak
potoczna wiedza najczęściej sprowadza się do mitów i stereotypów
1
. Niewiele
wiadomo, zwłaszcza o współczesnych problemach litewskiego państwa. Zagad-
nienie jego polityki zagranicznej przyciąga już tylko wąskie grono specjalistów.
Sytuacja wydaje się o tyle niezrozumiała, że dzieje Polski i Litwy były i nadal
pozostają wyjątkowo mocno splecione.
Na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku Litwa odzyskała suweren-
ność po okresie komunistycznego zniewolenia. W krótkim czasie niemal od
podstaw zbudowano struktury demokratycznego państwa prawa. W pierw-
szych latach głównym celem polityki zagranicznej było utrwalenie niepodle-
głości oraz potwierdzenie nienaruszalności granic. Później, na przełomie XX
i XXI stulecia, dążono przede wszystkim do integracji ze światem zachodnim.
W 2004 roku zamierzenia zostały zrealizowane: Litwa stała się członkiem
NATO i Unii Europejskiej. W zmienionych warunkach przystąpiono do reali-
zacji programu umocnienia pozycji kraju na arenie międzynarodowej. Na prze-
łomie pierwszej i drugiej dekady XXI wieku, w konsekwencji zmian światowej
koniunktury, Litwa ponownie musiała szukać nowej formuły w stosunkach
z sąsiadami.
Granice chronologiczne niniejszego opracowania zostały wyznaczone
przez akt niepodległości, uchwalony w marcu 1990 roku, oraz wybory parla-
mentarne z października 2012 roku. Cezury mają umowny charakter. Odzy-
skiwanie suwerenności na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych
1
J. Korus,
Skąd Litwini wracali? Czyli co Polak wie o Litwie,
17 kwietnia 2013, http://swiat.new-
sweek.pl/skad-litwini-wracali-czyli-co-polak-wie-o-litwie,103554,1,1.html [24.04.2013]; sze-
rzej zob. A. Fuksiewicz, A. Łada, J. Kucharczyk,
Obok siebie. Wzajemne postrzeganie się Pola-
ków i Litwinów,
Warszawa 2013.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin