Marek Bankowicz - Prezydentury.pdf

(896 KB) Pobierz

Książka dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Instytutu Nauk

Politycznych i Stosunków Międzynarodowych

RECENZENT

Prof. dr hab. Marek Chmaj

PROJEKT OKŁADKI

Marcin Bruchnalski

Wydanie I, Kraków 2013

Niniejszy utwór ani żaden jego fragment nie może być reprodukowany, przetwarzany i roz-

powszechniany w jakikolwiek sposób za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych,

kopiujących, nagrywających i innych oraz nie może być przechowywany w żadnym systemie

informatycznym bez uprzedniej pisemnej zgody Wydawcy.

ISBN 978-83-233-3474-3

www.wuj.pl

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Redakcja: ul. Michałowskiego 9/2, 31-126 Kraków

tel. 12-631-18-81, tel./fax 12-631-18-83

Dystrybucja: tel. 12-631-01-97, tel./fax 12-631-01-98

tel. kom. 506-006-674, e-mail: sprzedaz@wuj.pl

Konto: PEKAO SA, nr 80 1240 4722 1111 0000 4856 3325

SPIS TREŚCI

Spis treści

Wstęp .........................................................................................................

1. Modele prezydentur a forma rządu .................................................

2. Prezydentura rządząca w Stanach Zjednoczonych ........................

3. Francja: prezydentura aktywistyczna ..............................................

4. Prezydentura notarialna w Niemczech ...........................................

5. Włochy: prezydentura mediacyjna i moderująca ..........................

6. Nieprezydencka prezydentura w Szwajcarii ...................................

7. Absolutystyczna prezydentura w Rosji ............................................

8. Prezydentury środkowoeuropejskie: między reprezentacją

a współrządzeniem.............................................................................

Zakończenie ..............................................................................................

Bibliografia ................................................................................................

113

119

131

157

161

WSTĘP

Spis treści

Książka traktuje o modelach instytucji głowy państwa w róż-

nych rozwiązaniach ustrojowych zakładających republikań-

ską formę rządów. Niemal normą, ze sporadycznymi odstęp-

stwami od reguły, jest jednoosobowa konstrukcja tego organu

państwowego. Prawie zawsze organ ten występuje pod nazwą

„prezydent”.

Przedmiotem zainteresowania są prezydentury, nie zaś

prezydenci. Chodzi zatem o instytucję polityczną, jej konsty-

tucyjne usytuowanie, tryb powoływania, uprawnienia, odpo-

wiedzialność oraz relacje z pozostałymi organami władzy pań-

stwowej. Refleksja nie obejmuje osób sprawujących najwyższy

urząd w państwie, ich osobowości i cech charakteru tudzież

merytorycznych kwalifikacji. Zastosowana w pracy orienta-

cja metodologiczna zakłada wykorzystanie przede wszystkim

metody instytucjonalnej, a następnie – funkcjonalnej, ponie-

waż zapewniają one w tym przypadku odpowiednią dynamikę

analityczną i interpretacyjną, a taka powinna charakteryzować

politologiczne ujęcie zagadnień ustrojowych i konstytucjona-

listycznych.

Dokonany wybór badanych prezydentur jest w pewnym

sensie autorski, ale skądinąd mocno zobiektywizowany. Nie

sposób analizować urzędu głowy państwa bez uwzględnienia

prezydentury amerykańskiej czy francuskiej. Na pewno wy-

różniają się i zasługują na uwagę instytucje głowy państwa

PREZYDENTURY

występujące w dwóch dużych krajach europejskich, a miano-

wicie w Niemczech i we Włoszech. Rosyjska prezydentura,

wyposażona w ponadstandardowe uprawnienia i przełamująca

klasyczne konwencje funkcjonowania głowy państwa, budzi

uzasadnioną ciekawość. Prezydentura w Szwajcarii jest wyjąt-

kowo nietypowa, zgoła nieprezydencka, i została uwzględnio-

na właśnie z tego powodu, że stanowi ewenement oraz swoisty

ustrojowy kontrapunkt dla – chciałoby się rzec – normalnej

czy zwyczajowej instytucji prezydenta. Zaprezentowanie pre-

zydentur środkowoeuropejskich wynika przede wszystkim

z kontekstu regionalnego, książka powstała bowiem w Polsce

i jest adresowana z natury rzeczy głównie do Polaków, a tych

w szczególny sposób interesują doświadczenia ustrojowe sąsia-

dów.

Poza prezydenturą amerykańską pominięto inne prezy-

dentury pozaeuropejskie. Sprawa ta wymaga nieco szerszego

wyjaśnienia. Wypływało to z niskiej oceny ich instytucjonal-

nej oryginalności, są to bowiem modele głowy państwa ge-

neralnie odznaczające się wtórnością stosowanych rozwiązań

i co najwyżej dostosowujące zewnętrzne mechanizmy ustro-

jowe do miejscowych warunków. Argentyna, Brazylia i wiele

innych państw Ameryki Łacińskiej opierają swoją koncepcję

głowy państwa na wzorze prezydentury amerykańskiej, cho-

ciaż oficjalne przyznawanie się do tego nie należy tam do do-

brego tonu. Znakomita większość prezydentur afrykańskich to

również mniej lub bardziej ścisłe nawiązanie do systemu pre-

zydenckiego, który jakże często funkcjonuje na tym kontynen-

cie w warunkach naruszania standardów demokratycznych.

Prezydentura w Indiach stanowi republikańską przeróbkę

ustroju brytyjskiego. Prezydent, jak monarcha brytyjski, for-

malnie dysponuje ogromnym zakresem władzy, lecz faktycz-

nie wykonuje wyłącznie symboliczne działania o charakterze

czysto reprezentacyjnym, a wszelkie jego uprawnienia władcze

Plik z chomika:

jagaw7

Marek Bankowicz - Prezydentury.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: